Giải ngân vốn đầu tư công tại Quảng Ngãi: Vượt thách thức, quyết tâm về đích

Bối cảnh của những thách thức

Bước vào năm 2025, Quảng Ngãi không thể không nhìn lại một năm 2024 với bộn bề khó khăn. Những biến động về nhân sự cấp cao đã tạo ra những khoảng trống nhất định trong công tác chỉ đạo, điều hành, ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý và hiệu quả công việc của đội ngũ cán bộ. Bên cạnh đó, những vướng mắc trong quá trình áp dụng các quy định mới của Luật Đất đai cũng gây ra không ít lúng túng, đặc biệt là trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB) – vốn đã là một điểm nghẽn cố hữu.

Cùng lúc đó tình trạng khan hiếm các loại vật liệu xây dựng (VLXD) thiết yếu như cát, đất đắp, đá đã khiến nhiều nhà thầu lao đao. Không ít dự án trọng điểm buộc phải thi công cầm chừng thậm chí tạm dừng, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ và tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công của toàn tỉnh.

Bước sang năm 2025, áp lực càng bội phần khi các thách thức cũ chưa được giải quyết triệt để thì có những khó khăn mới phát sinh. Việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương mới là chủ trương, quyết sách đúng đắn, tuy nhiên, trong ngắn hạn cũng ảnh hưởng phần nào đến tâm tư một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức. Quá trình này đòi hỏi phải thực hiện công tác bàn giao, rà soát, điều chỉnh kế hoạch vốn và hoàn thiện hồ sơ pháp lý, tiềm ẩn nguy cơ gây "đứt gãy, gián đoạn trong việc triển khai thực hiện và giải ngân vốn" nếu không được chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ từ cấp có thẩm quyền.

Trong khi đó, "điểm nghẽn" lớn nhất là công tác GPMB vẫn chưa được khơi thông triệt để. Mặc dù UBND tỉnh đã có nhiều văn bản chỉ đạo quyết liệt, nhưng việc xử lý tại một số địa phương vẫn còn chậm, thiếu sự phối kết hợp đồng bộ ở các cấp. Thực trạng này kéo theo hàng loạt hệ lụy: không có mặt bằng sạch để thi công, dự án chậm tiến độ, vốn không thể giải ngân.

Quyết tâm chính trị - "Chìa khóa" tháo gỡ điểm nghẽn

Trước bối cảnh đó, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Quảng Ngãi đã xác định rõ, chỉ có quyết tâm chính trị cao độ và hành động quyết liệt mới có thể xoay chuyển tình thế. Hàng loạt văn bản chỉ đạo đã được ban hành, thể hiện một tinh thần làm việc khẩn trương, không né tránh và không chờ đợi.

Một là, chỉ đạo xuyên suốt, mệnh lệnh rõ ràng. Ngay từ đầu năm, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 01/CT-UBND, xác định giải ngân vốn đầu tư công là "một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xuyên suốt trong năm 2025". Tiếp đó, nhiều văn bản liên quan đã được ban hành để liên tục đôn đốc, quán triệt chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Ban Thường vụ Tỉnh ủy, cho thấy sự theo dõi sát sao, quyết liệt và phản ứng chính sách hết sức kịp thời.

Hai là, mục tiêu cụ thể, "cân đong đo đếm" bằng con số. Thay vì các khẩu hiệu chung chung, UBND tỉnh đã đặt ra một lộ trình giải ngân hết sức cụ thể và quyết liệt. Theo đó, tỉnh yêu cầu các đơn vị phải phấn đấu giải ngân đạt ít nhất 40% kế hoạch vốn được giao trước ngày 30/6/2025 , nâng tỷ lệ này lên ít nhất là 70% trước ngày 30/9/2025 và đạt tối thiểu 95% khi kết thúc năm dương lịch, tức ngày 31/12/2025. Mục tiêu cuối cùng được đặt ra là phải giải ngân 100% toàn bộ kế hoạch vốn của năm 2025 trước ngày 31/01/2026.

Mỗi dự án, mỗi chủ đầu tư đều phải xây dựng kế hoạch chi tiết và báo cáo UBND tỉnh để làm cơ sở theo dõi, đôn đốc.

Ba là, đề cao vai trò người đứng đầu và sẵn sàng "thay tướng". Đây là điểm nhấn mạnh mẽ nhất trong loạt chỉ đạo của tỉnh. Tinh thần "6 rõ" – "rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả" – được quán triệt trong mọi khâu. Thủ trưởng các sở, ban, ngành và Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố phải chịu trách nhiệm toàn diện trước UBND tỉnh và Chủ tịch UBND tỉnh về kết quả giải ngân của đơn vị mình.

Chỉ thị 01 đã đưa ra một thông điệp đanh thép: tỉnh sẽ "kịp thời rà soát, thay thế hoặc điều chuyển vị trí công tác đối với cán bộ, công chức, viên chức năng lực yếu, không dám làm, né tránh, thiếu trách nhiệm, để trì trệ và không đáp ứng được yêu cầu công việc". Những biểu hiện "sợ sai, sợ trách nhiệm, gây ách tắc, cản trở" sẽ bị xử lý nghiêm. Sở Nội vụ được giao nhiệm vụ căn cứ báo cáo của các sở chuyên ngành để tham mưu xử lý trách nhiệm của tập thể, cá nhân, xem đây là một tiêu chí quan trọng để đánh giá, xếp loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ trong năm. Đây chính là tinh thần "thay tướng" giữa trận tiền, tất cả vì mục tiêu chung.

Bốn là, tập trung xử lý các "điểm nóng" một cách thực chất. Tỉnh đã xác định rõ các điểm nghẽn và đưa ra giải pháp cụ thể. Với công tác giải phóng mặt bằng, Chủ tịch UBND cấp huyện phải trực tiếp chỉ đạo và chịu trách nhiệm, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc. Về vốn, tỉnh sẽ chủ động điều chuyển kế hoạch vốn từ các dự án chậm tiến độ sang các dự án có khả năng hấp thụ tốt hơn mà "không chờ đề nghị của Chủ đầu tư" , đồng thời tham mưu thành lập các Tổ công tác đặc biệt để trực tiếp tháo gỡ khó khăn tại công trường.

Trong một cuộc họp gần đây, trước những lo ngại về sự trì trệ do quá trình sắp xếp lại bộ máy, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hoàng Giang đã chỉ đạo: "Không để chậm giải ngân vốn đầu tư công hay trì trệ các nhiệm vụ khác vì lý do hợp nhất tỉnh." Yêu cầu này không chỉ là một mệnh lệnh, mà còn là liều thuốc tinh thần, giúp ổn định tư tưởng cán bộ, định hướng rõ ràng cho hành động trong giai đoạn phức tạp.

Sự quyết liệt trong chỉ đạo đã bắt đầu mang lại những kết quả tích cực. Nhiều "điểm nóng" về GPMB đã có chuyển biến rõ nét. Dự án đường ven biển Dung Quất - Sa Huỳnh đã có những bước tiến mới sau khi TP. Quảng Ngãi phê duyệt hàng loạt phương án bồi thường, tạo cơ sở pháp lý để đẩy nhanh việc thu hồi đất. Đặc biệt, tại Dự án đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc, hình ảnh người dân đồng thuận, chủ động tháo dỡ, di dời tài sản để bàn giao mặt bằng sạch thi công dự án là minh chứng sống động cho hiệu quả của công tác dân vận và sự tin tưởng của người dân vào chính quyền.

Con đường phía trước chắc chắn còn không ít khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, với quyết tâm chính trị cao độ, được thể hiện bằng những hành động cụ thể, quyết liệt và sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, Quảng Ngãi hoàn toàn có cơ sở vững chắc để tin tưởng vào việc sẽ "vượt bão" thành công. Hoàn thành mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công không chỉ là những con số trên báo cáo, mà là việc đưa các công trình vào sử dụng, thúc đẩy tăng trưởng, tạo thêm nhiều công ăn việc làm và quan trọng hơn cả, đó là việc củng cố niềm tin vững chắc của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và chính quyền tỉnh nhà. Đây không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là mệnh lệnh, là trách nhiệm và danh dự.