Giải thưởng Dế Mèn 2025: Tôn vinh dòng chảy nghệ thuật vì thiếu nhi

Chiều 28/5, tại Hà Nội, Báo Thể thao & Văn hóa - TTXVN tổ chức Lễ trao giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần thứ 6 - 2025. Sự kiện không chỉ là nơi tôn vinh các tác phẩm xuất sắc mà còn là cầu nối giữa các thế hệ nghệ sĩ, khẳng định chất lượng và sự đa dạng trong sáng tạo vì trẻ thơ.

Nối dài mạch cảm xúc qua các thế hệ nghệ sĩ

Phát biểu khai mạc tại buổi lễ, ông Nguyễn Thiện Thuật, Tổng biên tập Báo điện tử Thể thao & Văn hóa - TTXVN, Trưởng Ban tổ chức giải thưởng, đã đưa ra một cái nhìn sâu sắc về dòng chảy âm nhạc và văn học nghệ thuật thiếu nhi Việt Nam, khẳng định sự nối tiếp giữa các thế hệ.

Ông Thuật cho biết, trong những ngày cả nước hân hoan kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, ca khúc ‘Như có Bác trong ngày đại thắng’ của nhạc sĩ Phạm Tuyên vẫn luôn vang vọng. "Hơn nửa thế kỷ qua, những câu hát đó vẫn vang lên một cách tự nhiên từ sâu trong trái tim của mỗi người trong các sự kiện trọng đại của đất nước, trong những ngày vui lớn của cộng đồng," ông Thuật chia sẻ.

Cùng với ca khúc vượt thời gian ấy, dịp đại lễ 50 năm vừa qua, một giai điệu mới của nhạc sĩ 8X Nguyễn Văn Chung mang tên ‘Viết tiếp câu chuyện hòa bình’ đã nhanh chóng chiếm được tình cảm của công chúng, trở thành ca khúc quốc dân dành cho cả cộng đồng, trong đó có những phiên bản đặc sắc dành cho thiếu nhi.

Ông Thuật nhấn mạnh, từ 'Như có Bác trong ngày đại thắng' đến 'Viết tiếp câu chuyện hòa bình' trong 50 năm qua cho thấy sự tiếp nối không ngừng nghỉ giữa các thế hệ nhạc sĩ trong mạch ca khúc viết cho cộng đồng cũng như cho thiếu nhi. Ông cũng đặc biệt biểu dương nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung, một điển hình cho thế hệ nghệ sĩ trẻ đã miệt mài cống hiến, nối tiếp sự nghiệp lừng lẫy của lão nhạc sĩ Phạm Tuyên, nay đã 96 tuổi.

Ông Thuật nhận định, những nỗ lực của nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung trong việc mang âm nhạc đến cho thiếu nhi khiến chúng ta nghĩ đến chỉ đạo gần đây của Tổng Bí thư Tô Lâm đối với ngành giáo dục, đó là "Dạy nhạc thì mời luôn ca sĩ, mời luôn những nghệ sĩ giỏi dạy cho các cháu". Và tiếp theo đó là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc 'Huy động, khuyến khích các nghệ sĩ, nghệ nhân, vận động viên thể dục thể thao, các chuyên gia tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, phát triển năng khiếu..., thu hút trẻ em, học sinh, sinh viên tham gia...

Theo Tổng biên tập Nguyễn Thiện Thuật, Giải thưởng Dế Mèn năm nay đón nhận số lượng lớn các tác phẩm, cho thấy sự đa dạng và sức sống của văn học nghệ thuật thiếu nhi. Hàng trăm tác phẩm từ khắp mọi miền đất nước - từ những cây bút chuyên nghiệp đến những em nhỏ mới chập chững cầm bút, từ truyện tranh, truyện ngắn, thơ, cho đến các tác phẩm mỹ thuật và biểu diễn.

“Mỗi tác phẩm là một thế giới riêng, đầy rung cảm và bất ngờ, khiến chúng tôi những người trưởng thành - như được trở về thời thơ ấu, nơi mà trí tưởng tượng không có giới hạn”, ông Thuật bày tỏ.

Tôn vinh 'cây đại thụ' Phạm Tuyên

Chia sẻ tại Lễ trao giải, nhà thơ Trần Đăng Khoa, Phó chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo Giải thưởng Dế Mèn cho biết, mùa giải năm nay đã chứng kiến sự phát triển vượt bậc về chất lượng và sự đa dạng trong các tác phẩm. Ông nhận định đây là một năm ‘rất đẹp’ với sự phong phú về loại hình, từ truyện vừa, truyện dài, truyện tranh, truyện đồng thoại cho đến âm nhạc…

“Tôi hi vọng những tác phẩm đó không chỉ đến được với ban giám khảo mà còn đến được với các em thiếu nhi và có sức sống lâu dài”, ông chia sẻ.

Đặc biệt, nhà thơ Trần Đăng Khoa đã bày tỏ sự ngưỡng mộ sâu sắc đối với nhạc sĩ Phạm Tuyên, người đã vinh dự nhận giải Hiệp sĩ Dế Mèn năm nay. Ông ví nhạc sĩ Phạm Tuyên như ‘một cây đại thụ ba nhánh’, với mỗi nhánh đều mang tầm vóc lớn lao: nhạc chính trị, nhạc trữ tình và nhạc thiếu nhi.

Với hơn 200 ca khúc dành cho thiếu nhi, nhạc sĩ Phạm Tuyên không chỉ thể hiện tình yêu thương mà còn sự kính trọng đối với trẻ thơ. Ông đã đồng hành cùng các em qua từng giai đoạn cuộc đời, từ khi mới chào đời với ca khúc ‘Khúc hát ru của người mẹ trẻ’ (phổ thơ Lâm Thị Mỹ Dạ), đến tuổi mẫu giáo với ‘Chào cô cháu về’ và cả khi trưởng thành với 'Tiến lên đoàn viên'.

Năm nay, nhạc sĩ Phạm Tuyên đạt giải thưởng với những ca khúc phổ đồng dao dành cho thiếu nhi, những tác phẩm đã trở nên vô cùng quen thuộc và đi sâu vào lòng công chúng. Nhà thơ Trần Đăng Khoa khẳng định: "Những bài đồng dao được Phạm Tuyên phổ nhạc là những thông điệp rất đẹp về cuộc sống, những bài học ý nghĩa được biến thành ca khúc là cách giữ gìn bản sắc văn hóa, di sản của dân tộc”.

Phát biểu tại buổi lễ, bà Vũ Việt Trang, Tổng Giám đốc TTXVN, bày tỏ niềm vui và sự trân trọng đối với những đóng góp của các tác giả, đặc biệt là nhạc sĩ Phạm Tuyên.

"Dế Mèn lần thứ 6 - một mùa giải tiếp tục khẳng định sứ mệnh cao đẹp: tìm kiếm, tôn vinh những tác phẩm văn học - nghệ thuật mang tinh thần 'vì trẻ thơ', vì thế hệ mầm non - tương lai của đất nước", bà Trang cho hay. Bà cũng dành những lời chúc mừng đặc biệt đến nhạc sĩ Phạm Tuyên, người vừa nhận giải thưởng Hiệp sĩ Dế Mèn, một sự vinh danh thể hiện sự ngưỡng mộ và yêu thương.

Bà Trang đặc biệt nhấn mạnh hình ảnh nhạc sĩ Phạm Tuyên và con gái Phạm Hồng Tuyến trên sân khấu, coi đó là một hình ảnh thật đẹp thể hiện sự tiếp nối và trao truyền.

Tổng Giám đốc TTXVN chia sẻ, từ khi ra đời, giải thưởng Dế Mèn không chỉ là một sân chơi nghệ thuật mà còn là nơi chắp cánh cho trí tưởng tượng, lòng nhân ái và những giấc mơ bay xa. Giải thưởng luôn nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình từ đông đảo tác giả, từ những cây bút gạo cội đến những tài năng nhỏ tuổi.

Với cảm hứng về sự tiếp nối và trao truyền, bà Trang cho rằng cần phải thúc đẩy hơn nữa hoạt động sáng tác văn học nghệ thuật cho thiếu nhi và lan tỏa những tác phẩm đó đến với các em. Bà hy vọng những cuộc đồng hành vì thiếu nhi, như sự hợp tác giữa Giải thưởng Dế Mèn với NXB Giáo dục Việt Nam và Đại sứ Dế Mèn Nguyễn Văn Chung, sẽ có sức lôi cuốn ngày càng lớn, góp phần xây dựng thế hệ trẻ Việt Nam mạnh mẽ, tự tin và nhân văn.