Giám đốc cứu trợ Liên hợp quốc chỉ trích kế hoạch viện trợ Gaza do Israel dẫn đầu

Phát biểu tại Hội đồng Bảo an hôm 13/5, ông Fletcher khẳng định đây là một mô hình "biến nạn đói thành công cụ mặc cả", buộc người dân Gaza phải di dời nếu muốn nhận được viện trợ.

Từ ngày 2/3 đến nay, không có hàng viện trợ nào được chuyển đến Gaza. Theo tổ chức giám sát nạn đói toàn cầu, khoảng 500.000 người, tức 1/4 dân số Gaza, đang đối mặt với nạn đói.

Giữa bối cảnh khẩn cấp đó, Israel đề xuất để các công ty tư nhân tiếp quản việc phân phối viện trợ ở phía nam Gaza, thay vì để các cơ quan nhân đạo quốc tế như trước. Israel cáo buộc Hamas đánh cắp viện trợ, điều mà Hamas phủ nhận. Hiện Israel vẫn chặn giao hàng viện trợ cho đến khi toàn bộ con tin được trả tự do.

Ông Fletcher phản đối kế hoạch này, khẳng định các tổ chức cứu trợ và Liên hợp quốc có cơ chế minh bạch để đảm bảo hàng viện trợ không rơi vào tay Hamas, nhưng Israel vẫn từ chối hợp tác. Ông nói: "Israel đang đặt mục tiêu giảm dân số Gaza lên trên mạng sống của dân thường".

Trong khi đó, Israel tuyên bố ủng hộ "kế hoạch nhân đạo của Mỹ", với hệ thống phân phối viện trợ thông qua một quỹ tư nhân, không cho phép Hamas tiếp cận. Ngoại trưởng Israel Gideon Sa’ar đang ở Tokyo khẳng định: "Viện trợ sẽ đến trực tiếp tay người dân".

Tuy nhiên, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres từng lên tiếng bác bỏ đề xuất này từ tháng 4, cho rằng kế hoạch có nguy cơ "kiểm soát từng calo và hạt bột mì một cách vô cảm".

Ông Fletcher cho biết Liên hợp quốc đã tổ chức hơn chục cuộc họp với Israel về kế hoạch viện trợ, nhưng không đạt được thỏa thuận. Ông nhấn mạnh viện trợ nhân đạo phải được cung cấp cho tất cả người dân Gaza, không phân biệt vị trí.

Mỹ cho biết đang làm việc với Israel để vận hành Quỹ Nhân đạo Gaza, một cơ chế mà phía Washington tin rằng có thể ngăn Hamas trục lợi từ hàng viện trợ. Quyền đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Dorothy Shea nói quỹ này sẽ phù hợp với các nguyên tắc nhân đạo, có cơ chế tự đảm bảo an ninh, và mời gọi các tổ chức cứu trợ hợp tác.

Dù vậy, ông Fletcher nhấn mạnh: kế hoạch hiện tại sẽ khiến viện trợ chỉ đến được một phần Gaza, phục vụ các mục tiêu quân sự và chính trị hơn là nhu cầu nhân đạo.

Nhiều nước trong Hội đồng Bảo an như Anh, Pháp, Hy Lạp, Đan Mạch và Slovenia cũng lên tiếng phản đối bất kỳ mô hình nào "đặt ưu tiên chính trị và quân sự lên trên người dân".