Thưa bà, nhìn lại một năm đã qua, bà có thể đánh giá thế nào về kinh tế Việt Nam?

-Việt Nam đã thực hiện tốt và thể hiện tính kiên cường trong tình hình thế giới suy thoái – nhờ đưa ra hành động nhanh và dứt khoát trong việc kiểm soát dịch bệnh và nhanh chóng đưa ra chính sách hỗ trợ và duy trì sự tăng trưởng của nền kinh tế.

Việt Nam đứng đầu bảng xếp hạng thế giới về tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2020 

Có thể nói sự tăng trưởng một cách kiên cường của nền kinh tế Việt Nam thể hiện ở yếu tố trong nước lẫn nước ngoài. Ở trong nước, các hoạt động công nghiệp và dịch vụ sau lệnh đóng cửa tháng Tư, và hoạt động hạn chế trong tháng Bảy, đã bật mạnh trở lại nhờ Chính phủ đã quyết liệt kiểm soát dịch bệnh đồng thời đưa ra gói hỗ trợ sản xuất kinh doanh, theo đó người tiêu dùng trong nước và các nhà đầu tư đã lấy lại được niềm tin, hoạt động đầu tư và sản xuất kinh doanh được duy trì và dần tăng trở lại.

Với yếu tố từ bên ngoài Việt Nam dường như là một ngoại lệ trong cuộc khủng hoảng Covid-19 và vẫn đạt được mức thặng dư thương mại cao nhất từ trước đến nay.

Thực tế cho thấy với sự điều hành rất ấn tượng của Chính phủ Việt Nam trong chống dịch và hồi phục kiênh tế, nền kinh tế Việt Nam chịu ít thiệt hại hơn các nước Đông Á khác.   

Thực tế thì Việt Nam là một trong số ít các nước có tăng trưởng dương và là một trong những điểm đến an toàn được các nhà đầu tư ngoài nước tìm đến.  Việt Nam đứng đầu bảng xếp hạng thế giới về tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2020

Theo bà, kinh tế Việt Nam có triển vọng gì trong năm nay dù có tác động khá lớn của đợt tái phát dịch Covid-19 mới?

-Tôi thấy có vài cơ hội mới cho Việt Nam. Chính rủi ro gián đoạn chuỗi cung ứng trên thế giới và căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ thúc đẩy sự dịch chuyển của các công ty đa quốc gia từ Trung Quốc sang Việt Nam. 

Bên cạnh đó, thành công của Việt Nam trong việc kiểm soát COVID-19 là lời quảng bá tốt nhất lôi cuốn các công ty đa quốc gia đã chuyển hoạt động của họ sang Việt Nam trong khi các nhà máy của họ ở những nước khác đã đóng cửa.

Đồng thời, trong đại dịch đã dẫn đến một sự thay đổi nhanh trong ở các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là chuyển đổi số và môi trường kinh doanh tốt hơn – làm cho Việt Nam trở nên thu hút hơn. Chúng tôi nhận thấy đã có gần 60% doanh nghiệp đã bắt đầu hoặc tăng việc sử dụng các nền tảng kĩ thuật số vì COVID-19.

Và các hiệp định thương mại tạo thêm cơ hội mới cho Việt Nam trong khi những nơi khác trên thế giới lại đang gia tăng rào cản thương mại. Trong đó, quan trọng nhất là các hiệp định FTA giữa Việt Nam-EU, hiệp định CPTPP, và ASEAN – Hong Khong FTA, và Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực – RCEP.

Với quan sát và kinh nghiệm của bà, sẽ có những rủi ro nào cần lường trước để tránh?

-Trong tình hình kinh tế thế giới đã mấp mé khủng hoảng vì dịch bệnh và tình hình có thể sẽ còn phức tạp hơn nếu đại dịch kéo dài hơn dự kiến, chúng tôi nhận thấy có thể sẽ có một số rủi ro. 

Thứ nhất là rủi ro xã hội: Ảnh hưởng của COVID-19 tới thị trường lao động và các hộ gia đình còn đọng lại. Số lượng người có việc làm vẫn chưa quay trở lại mức trước khi có dịch Covid, ảnh hưởng đến nguồn thu nhập của các hộ gia đình. Vì vậy, cách chương trình an sinh xã hội của đất nước cần phải đảm bảo rằng các nạn nhân hiện tại và tương lai của thiên tai và suy giảm kinh tế sẽ nhận được đủ sự hỗ trợ.

Thứ hai là cần phải thận trọng với rủi ro nợ xấu gia tăng.

Thứ ba là rủi ro trong ổn định tài khóa. Không gian tài khóa đang thu hẹp với chi phí đầu tư gia tăng đáng kể và nguồn thu ngân sách rất khó khăn. Nếu sự hồi phục kinh tế thế giới bị đình trệ, Chính phủ có thể sẽ cần phải cân bằng việc hỗ trợ nền kinh tế qua tổng cầu và cần phải đảm bảo ổn định tại khóa trung hạn đến dài hạn.

Nhưng thắt chặt tài khóa quá sớm cỏ thể ảnh hưởng tới tốc đồ hồi phục kinh tế vì thế cần có lội trình để đạt được mục tiêu ổn định tài khóa và cần quản lý nợ tốt hơn.  

Theo bà, Việt Nam cần phải làm gì để khôi phục nền kinh tế sau khủng hoảng COVID-19 và đạt được mục tiêu tăng trưởng đã đề ra?

-Việt Nam nên tận dụng cơ hội này để trở thành đại sứ khôi phục bằng năng lượng xanh. Vì sao ư? Vì vấn đề giải quyết những thách thức do môi trường và thay đổi khí hậu gây ra đang trở nên rất cấp thiết. Thiệt hại về người do thiên tai gây ra nghiêm trọng hơn nhiều so với đại dịch toàn cầu.

Tập trung giải quyết vấn đề về môi trường sẽ giúp Việt Nam phát triển bền vững, đồng thời khôi phục khả năng tài chính, tạo ra công ăn việc làm cho người dân và thúc đẩy các hoạt động kinh tế khác.

Chính phủ nên đưa ra các các chính sách thúc đẩy đồng thời nền kinh tế và môi trường bền vững. Ví dụ như ưu tiên đầu tư vào năng lượng sạch, hoặc các chính sách hỗ trợ có điều kiện với doanh nghiệp để giảm khí thải. Để khuyến khích các hành vi có trách nhiệm với môi trường, thì nên khuyến khích phương tiện giao thông thân thiện môi trường, khuyến khích việc sử dụng năng lượng tái tạo ở các hộ gia đình và phục hồi các hệ sinh thái cũng cần được thực hiện. Điều chỉnh thuế để tăng giá thành của những tài nguyên không tái tạo hoặc gây ô nhiễm cũng là một biện pháp.  

Công tác cải cách thủ tục hành chính tại Việt Nam năm 2020 có tạo được dấu ấn nào hay không, thưa bà?

-Chúng tôi thấy năm 2020, Chính phủ tiếp tục cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính và đã đạt được thành tựu đáng kể. Hàng trăm thủ tục hành chính và điều kiện kinh doanh đã được cắt giảm, nâng tổng số điều kiện kinh doanh được loại bỏ lên gần 4000 (trong tổng số 6 nghìn điều kiện) kể từ đầu nhiệm kỳ của Chính phủ năm 2016.

Cổng Dịch vụ điện tử Quốc gia, là một phần của chiến dịch cải cách kỹ thuật số, đã giúp đưa dịch vụ công một cửa đến doanh nghiệp và công dân, khiến cho việc sử dụng dịch vụ công trở nên thuận tiện hơn, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch COVID-19.

Với 1000 dịch vụ công đã được cung cấp trực tuyến, Cổng thông tin đã ghi nhận hơn 92 triệu lượt truy cập và gần 1 triệu giao dịch cho đến nay.

Tuy nhiên, thách thức hơn cả là làm sao đảm bảo chất lượng của các dịch vụ hành chính  và ngăn chặn các cơ quan thuộc Chính phủ không đưa ra các rào cản kinh doanh hoặc rào cản tiếp cận với các dịch vụ công. Điều đó không chỉ đòi hỏi Chính phủ phải có những hành động cải cách mạnh mẽ, cơ chế phản hồi hiệu quả cũng cần phải được đề ra để Chính phủ lắng nghe tiếng nói của người dân và doanh nghiệp.

Tôi chúc Chính phủ thực hiện tốt chương trình cải cách quan trọng trong những năm tới và Ngân hàng Thế giới sẽ sẵn sàng hỗ trợ Chính phủ để đạt được những nỗ lực này.

Xin trân trọng cảm ơn bà.