Giảm ô nhiễm không khí ở Đông Á có thể làm Trái đất nóng nhanh hơn?

Theo nghiên cứu công bố ngày 14/7 trên tạp chí Communications Earth & Environment, ô nhiễm không khí chứa các hạt khí dung giúp phản xạ ánh sáng Mặt trời và làm mát bề mặt Trái đất. Khi lượng khí dung giảm, mây ít hơn, bề mặt nhận nhiều ánh sáng hơn, khiến hiệu ứng nhà kính trở nên rõ rệt.

Theo nhóm nghiên cứu, lượng lưu huỳnh điôxít ở Đông Á đã giảm khoảng 75% kể từ năm 2013. Việc này có thể khiến nhiệt độ bề mặt toàn cầu tăng thêm 0,05°C trong tốc độ nóng lên trung bình 0,06°C mỗi thập kỷ từ năm 2010. Hiện Trái đất đã nóng hơn khoảng 1,1°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, chủ yếu do đốt nhiên liệu hóa thạch.

Bjorn Samset, đồng tác giả nghiên cứu và nhà khoa học tại Trung tâm Nghiên cứu Khí hậu và Môi trường Quốc tế (Oslo), nhận định: “Không khí ô nhiễm trước đây có thể đã che giấu phần nào tác động thật sự của hiện tượng nóng lên toàn cầu”.

Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS) nhấn mạnh, nguyên nhân chính của biến đổi khí hậu vẫn là lượng khí nhà kính tăng mạnh, chứ không phải do khí dung giảm. CAS cho rằng nghiên cứu này giúp hiểu rõ hơn về cơ chế nóng lên toàn cầu, chứ không nhằm chỉ trích nỗ lực làm sạch không khí.

Các chuyên gia cũng cảnh báo, dù mức tăng 0,05°C nghe có vẻ nhỏ, nhưng theo giáo sư Jimmy Fung (ĐH Khoa học & Công nghệ Hong Kong), mỗi 1°C tăng lên khiến bầu khí quyển giữ thêm 7% độ ẩm, làm thay đổi mô hình mưa và gây hiện tượng thời tiết cực đoan.

Samset giải thích, tác động của việc giảm ô nhiễm không khí khác nhau giữa các khu vực. Khí dung từ Đông Á được gió đưa ra Thái Bình Dương – nơi có nhiều mây, làm tăng độ ẩm và mưa lớn – nên ảnh hưởng mạnh hơn so với khí dung từ Nam Á, vốn di chuyển về khu vực có ít tác dụng làm mát.

Dù vậy, các nhà khoa học khẳng định ưu tiên hàng đầu vẫn là không khí trong lành toàn cầu, đồng thời cần đẩy mạnh cắt giảm khí CO₂ – nguyên nhân chính của biến đổi khí hậu.