Giáo viên Tin học, Công nghệ ‘ngồi không’ nửa số tiết vì chương trình mới

Năm học 2025-2026, ngành Giáo dục xác định chủ đề “Kỷ cương – Sáng tạo – Đột phá – Phát triển”, cùng nhiều chỉ tiêu quan trọng mà cả nước phấn đấu đạt được. Tuy nhiên, ngay trước thềm năm học mới, bài toán nhân sự ở các trường trung học cơ sở vẫn tiếp tục nan giải với nghịch lý thừa – thiếu giáo viên cục bộ.

Triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018 từ lớp 6 (năm 2021-2022) và hoàn tất ở lớp 9 vào năm học 2024-2025 đã làm thay đổi đáng kể cơ cấu tiết học. Một số môn giảm số tiết như Tin học, Công nghệ lớp 6 và 7 (từ 2 tiết/tuần còn 1 tiết/tuần), Ngữ văn khối 9 giảm 1 tiết, khiến nhiều trường thừa hẳn một nửa số giáo viên so với trước.

Trong khi đó, xuất hiện thêm hai môn mới là Nội dung giáo dục địa phương và Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp, cùng với việc phân bổ tiết học tăng thêm ở Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, GDCD, Âm nhạc, Mỹ thuật, lại khiến không ít trường thiếu giáo viên ở các môn này.

Thực tế, nhiều giáo viên ở môn thừa giờ chỉ dạy ½ hoặc ⅔ định mức, phần còn lại phải “bù” bằng trực hành chính, làm giám thị hay tư vấn học đường. Nhưng những công việc này được cho là chỉ mang tính hình thức, không tận dụng đúng chuyên môn.

Ngược lại, với các môn thiếu giáo viên, trường phải trả thêm tiền dạy thừa giờ hoặc mời giáo viên thỉnh giảng, tạo áp lực về tài chính và khó bảo đảm ổn định nhân sự lâu dài.

Một giáo viên Tin học ở tỉnh phía Nam cho biết: “Trường tôi có 40 lớp, trước đây chương trình 2006 có 80 tiết Tin học/tuần, 5 giáo viên dạy còn thiếu. Nay theo chương trình 2018, chỉ còn 40 tiết nhưng vẫn giữ nguyên 5 giáo viên, buộc phải phân công thêm việc ngoài giảng dạy để đủ định mức”. Tình cảnh tương tự cũng xảy ra với môn Công nghệ.

Điều chuyển giáo viên sang trường khác không phải giải pháp tối ưu, bởi hầu hết các trường đều gặp tình trạng thừa – thiếu tương tự. Trong khi đó, việc tinh giản biên chế gần như bất khả thi, bởi giáo viên vẫn hoàn thành nhiệm vụ, đạt xếp loại tốt.

Quy định tại Thông tư 20/2023/TT-BGDĐT về vị trí việc làm cũng đặt ra giới hạn: một trường THCS chỉ được bố trí tối đa 1,9 giáo viên/lớp, khiến việc tuyển bổ sung cho các môn thiếu càng khó khăn.

Từ thực tế này, nhiều ý kiến cho rằng cần có sự phối hợp giữa trường học và chính quyền địa phương. Phòng văn hóa – xã hội cấp xã hiện đang thiếu nhân sự có chuyên môn về giáo dục, trong khi một số giáo viên ở các môn thừa lại có kinh nghiệm quản lý và am hiểu lĩnh vực này. Nếu có cơ chế biệt phái, điều động hợp lý, lực lượng giáo viên “dôi dư” sẽ được sử dụng hiệu quả hơn.

Đề xuất này cũng phù hợp với Công văn 4798/BGDĐT-NGCBQLGD vừa được Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) ban hành ngày 15.8.2025. Văn bản hướng dẫn “huy động công chức từng công tác tại phòng GD&ĐT hoặc tiếp nhận, biệt phái cán bộ quản lý, giáo viên có chuyên môn phù hợp để bố trí vào vị trí phụ trách giáo dục tại cấp xã nếu đủ điều kiện”.

Rõ ràng, giải quyết bài toán thừa – thiếu giáo viên không chỉ là việc cân đối tiết dạy, mà cần tư duy linh hoạt trong sử dụng nhân sự. Nếu làm tốt, thay vì lãng phí nguồn lực, ngành Giáo dục có thể biến khó khăn thành cơ hội, vừa giảm áp lực cho nhà trường, vừa tăng cường nguồn lực quản lý giáo dục ở cơ sở.