Gìn giữ hồn Việt nơi đất khách: Khi sử Việt bước vào thư viện Nhật Bản

Theo một số liệu thống kê vào cuối năm 2023 của Bộ Ngoại giao, có khoảng 6 triệu người Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại hơn 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong đó, Nhật Bản là một trong số quốc gia có số lượng người Việt sinh sống và làm việc nhiều nhất.

Nếu năm 2019, có khoảng 410.000 người Việt Nam sống ở Nhật Bản, sang năm 2023, con số này đã tăng lên 565.026 người.

Tại buổi ra mắt ấn bản song ngữ Việt - Nhật “Lược sử nước Việt bằng tranh”, bà Lê Thương, Chủ tịch Tổng Hội người Việt Nam vùng Kansai tiết lộ, hiện nay, số người Việt đang sinh sống ở Nhật Bản đã chạm mốc 600.000 người. Nhiều người trong số họ là các thế hệ thứ 2, thứ 3 đã sinh ra tại Nhật Bản.

Mặc dù vậy, các em luôn muốn tin hiểu về cội nguồn dân tộc, về tiếng Việt, về lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.

Thực tế, Việt Nam ta đã ban hành nhiều chính sách nhằm kết nối cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Ví dụ như Nghị quyết 36, Nghị quyết 45 đều nhánh mạnh vai trò then chốt của cộng đồng người Việt hải ngoại trong công cuộc phát triển đất nước.

"VMột trong những cầu nối quan trọng nhất, để kết nối các thế hệ với Việt Nam chính là tiếng Việt. Tuy nhiên, việc dạy tiếng Việt ở nước ngoài là một thử thách rất lớn. Vì không chỉ thiếu giáo viên, thiếu tài liệu, mà nhiều em nhỏ còn không có môi trường sử dụng tiếng Việt hàng ngày", bà Thương nói.

Do đó, bà Thương kỳ vọng những giải pháp mới, đặc biệt là những quyển sách, bộ sách lịch sử có tranh minh họa sẽ trở thành tài liệu giảng dạy chính thức trong các lớp tiếng Việt cộng đồng không chỉ ở Kansai, mà còn ở khắp nước Nhật và các nước có đông người Việt sinh sống.

“Tôi cũng mong rằng sách sẽ được đưa vào thư viện trường học, trung tâm văn hóa, các khu lưu trữ cộng đồng người nước ngoài tại Nhật. Đó sẽ là cầu nối văn hóa - là món quà đậm đà bản sắc dân tộc mà người Việt Nam chúng ta mang đến cho bạn bè Nhật Bản”, bà Thương nói.

Đồng tình với quan điểm này, PGS.TS Nguyễn Lân Trung, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, với khoảng 6 triệu người Việt đang ở nước ngoài, ở mỗi nước sẽ có nhiều thế hệ Việt kiều khác nhau. Nếu ở Nhật Bản hiện nay đang là thế hệ thứ hai, thứ ba, nhưng tại các quốc gia khác, ví dụ như Mỹ có thể là thế hệ thứ tư, thứ năm.

Theo PGS.TS Nguyễn Lân Trung, thế hệ càng xa càng ít điều kiện tiếp xúc với văn hóa dân tộc. Nếu không có những chất liệu như sách tranh, truyện kể, thì khả năng những thế hệ trẻ tuổi xa rời gốc rễ là rất lớn.

“Những câu chuyện như Lạc Long Quân và Âu Cơ, hay các tích cổ Việt Nam là những chất liệu rất hay để đưa vào sách tranh. Bởi vì các em nhỏ sẽ dễ tiếp nhận, dễ nhớ. Tuy nhiên, những vấn đề khó nhất là làm sao truyền tải được những nội dung lịch sử như thời kỳ dựng nước mà không bị khô khan. Do đó, việc truyền tải những giá trị ấy theo cách nhân văn, dù là trong các câu chuyện có yếu tố chiến tranh là điều rất cần thiết, đó là lý do vì sao những cuốn sách tranh, truyền tải những câu truyện lịch sử có giá trị rất lớn”, PGS.TS Nguyễn Lân Trung nói.

Trong khi đó, bà Ngô Thanh Mai, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao) khẳng định: Trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa, tiếng Việt không chỉ là công cụ giao tiếp, mà còn là bản sắc dân tộc, là sợi dây kết nối cộng đồng người Việt ở nước ngoài với Tổ quốc. Bà mong rằng các nhà xuất bản tiếp tục lan tỏa tình yêu tiếng Việt đến với các em nhỏ và kiều bào ở mọi nơi trên thế giới.

Ra mắt từ năm 2011, đến nay “Lược sử nước Việt bằng tranh” đã phát hành hơn 200.000 bản, với 4 phiên bản khác nhau, bao gồm: phiên bản tiếng Việt, phiên bản song ngữ Việt- Anh, đơn ngữ tiếng Hàn, và mới nhất là phiên bản song ngữ Việt-Nhật.

“Lược sử nước Việt bằng tranh” là ấn phẩm dạng sách tranh panorama đầu tiên về lịch sử Việt Nam dành cho trẻ em. Cuốn sách tái hiện những sự kiện, dấu mốc quan trọng trong dòng sử Việt, từ thời đại Hồng Bàng cho đến ngày nay.

Với mong muốn khơi nguồn cảm hứng tìm hiểu về lịch sử dân tộc và gìn giữ các giá trị truyền thống, phổ biến kiến thức lịch sử cho thiếu nhi, “Lược sử nước Việt bằng tranh” có cách tiếp cận độc đáo và mới mẻ. Sách được cấu trúc theo khổ panorama - tượng trưng như một dòng chảy lịch sử. Hình thức này giúp cô đọng một lượng kiến thức lớn trong 100 trang sách tranh. Các nội dung được truyền tải bằng ngôn ngữ súc tích nhưng vẫn giàu sức gợi, kết hợp với phần minh họa đặc biệt sống động của họa sĩ Tạ Huy Long, giúp trẻ em dễ đọc, dễ tiếp cận, thêm hiểu và thêm yêu sử Việt.