Giới đầu tư nói gì về bong bóng AI?

Trí tuệ nhân tạo đã đẩy thị trường chứng khoán lên những đỉnh cao kỷ lục trong năm nay. Nhiều doanh nghiệp tích cực quảng bá khả năng ứng dụng công nghệ này, trong khi các nhà đầu tư đặc biệt ưa chuộng những công ty như Nvidia, nhà sản xuất chip AI hàng đầu, nhờ kỳ vọng tăng trưởng bùng nổ.

Tuy nhiên, sự hưng phấn đang dần bị che mờ bởi nỗi lo rằng cơn sốt trí tuệ nhân tạo (AI) có thể đột ngột tan vỡ.

Đà tăng mạnh mẽ của cổ phiếu liên quan đến AI khiến nhiều người liên tưởng đến thời kỳ bong bóng dot-com cuối thập niên 1990, khi giá cổ phiếu của hàng loạt công ty internet tăng vọt bất chấp việc các doanh nghiệp vẫn đang thua lỗ.

Đến đầu những năm 2000, bong bóng vỡ đã kéo theo sự sụp đổ của nhiều tên tuổi như Pets.com, khiến danh mục đầu tư của nhiều người bị thiêu rụi và nền kinh tế rơi vào suy thoái.

Không chỉ giới đầu tư chứng khoán, các nhà kinh tế cũng đặt câu hỏi liệu AI có thực sự mang lại sự thay đổi lớn cho doanh nghiệp như những người ủng hộ công nghệ này kỳ vọng. Họ tin rằng AI sẽ thúc đẩy năng suất lao động tăng mạnh, từ đó giúp doanh nghiệp tăng trưởng và đạt lợi nhuận cao hơn.

Chuyên gia kinh tế Rebecca Homkes, giảng viên Trường Kinh doanh London, chia sẻ với CBS News rằng thị trường chứng khoán hiện đang đặt cược lớn vào AI. Bà nhấn mạnh rằng chỉ khoảng 10 công ty đang dẫn dắt toàn bộ xu hướng này.

Nói cách khác, mức tăng 15% của chỉ số S&P 500 trong năm nay chủ yếu đến từ một nhóm nhỏ các tập đoàn công nghệ lớn đang đầu tư mạnh vào AI.

Theo dữ liệu từ Morningstar, giá trị vốn hóa thị trường kết hợp của nhóm "Bảy kỳ quan" gồm Alphabet (công ty mẹ của Google), Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia và Tesla hiện chiếm tới 37% tổng giá trị của S&P 500, mức cao kỷ lục.

Sự hưng phấn có phần phi lý này đang khiến hàng triệu người Mỹ, những người đang tích lũy cho hưu trí thông qua các kế hoạch như 401(k), phải cân nhắc lại.

Nếu tăng trưởng thị trường phụ thuộc quá nhiều vào một số ít công ty thống trị, giống như thời kỳ dot-com, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng nếu nhà đầu tư đột ngột quay lưng với AI.

Ông Aaron Schaechterle, quản lý danh mục đầu tư tại công ty Janus Henderson, nhận định trong một email rằng không ai muốn bị kẹt lại khi bản nhạc đã dừng.

Tuy nhiên, các nhà phân tích của Goldman Sachs cho rằng định giá cổ phiếu hiện nay chưa bị kéo giãn như thời kỳ cuối thập niên 1990.

Phân tích của ngân hàng này cho thấy tỷ lệ giá trên lợi nhuận trung bình của nhóm Bảy kỳ quan chỉ bằng khoảng một nửa so với bảy công ty lớn nhất trong thời kỳ bong bóng dot-com. Họ nhận định rằng dù định giá cao, nhưng vẫn chưa đạt mức thường thấy ở đỉnh điểm bong bóng tài chính.

Câu hỏi liệu AI có đang thổi phồng một bong bóng tài chính tương tự cuối thập niên 1990 thậm chí đã được đặt ra cho Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Jerome Powell trong cuộc họp ngày 29 tháng 10.

Ông Powell cho rằng lần này có sự khác biệt vì các công ty được định giá cao thực sự có lợi nhuận và hoạt động kinh doanh cụ thể. Ông so sánh với thời dot-com, khi nhiều ý tưởng chỉ tồn tại trên giấy mà chưa trở thành doanh nghiệp thực thụ.

Ví dụ điển hình là Nvidia, công ty được xem là biểu tượng của cơn sốt AI, đã ghi nhận doanh thu tăng hơn gấp đôi lên 130 tỷ USD trong năm tài chính gần nhất, trong khi lợi nhuận tăng tới 145%.

Dù thị trường chứng khoán chưa đối mặt với nguy cơ sụp đổ bong bóng ngay lập tức, các nhà kinh tế ngày càng nghi ngờ liệu các công ty AI có thể đáp ứng được kỳ vọng, đồng thời biện minh cho hàng nghìn tỷ USD chi tiêu vốn vào trung tâm dữ liệu và hạ tầng công nghệ để thúc đẩy cuộc cách mạng AI.

Theo các chuyên gia, để những khoản đầu tư này sinh lời, AI cần thực sự thay đổi cách vận hành của doanh nghiệp Mỹ, thúc đẩy năng suất lao động và mang lại tăng trưởng cùng lợi nhuận bền vững.

Bà Homkes chia sẻ với CBS News rằng mọi người đang muốn biết liệu đây có phải là một câu chuyện hấp dẫn hay là một công nghệ mang lại lợi ích thực tế rõ ràng.

Với những nhà phân tích lạc quan như ông Dan Ives từ công ty chứng khoán Wedbush Securities, cơn sốt AI sẽ mở ra cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, có khả năng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ.

Trong báo cáo nghiên cứu tuần này, ông viết rằng đây là cuộc đua vũ trang AI, và động lực cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo sẽ đến từ chi tiêu của các tập đoàn công nghệ lớn, điều này được dự báo sẽ tiếp tục ít nhất đến năm 2026.

Bà Homkes đồng tình rằng AI là công nghệ có khả năng thay đổi cuộc chơi, nhưng bà cũng lưu ý rằng quá trình chuyển dịch này có thể kéo dài hơn so với kỳ vọng của một số người ủng hộ hiện nay.