Giới trẻ Mỹ đang sống trong nỗi lo bị sa thải

Theo một báo cáo mới từ Allianz Life, có tới 64% người lao động Gen Z tại Mỹ lo ngại họ sẽ bị sa thải trong vòng một năm tới, tăng mạnh so với 55% chỉ vài tháng trước, và cao hơn đáng kể so với mức 45% ở Gen Y (sinh năm 1981 đến 1996) và 41% ở Gen X (sinh năm 1965 đến 1980).

Dữ liệu này phản ánh sự chia rẽ thế hệ rõ rệt về niềm tin nơi công sở. Những lo sợ đó không hề vô lý khi hàng loạt công ty lớn – từ Microsoft, UPS, Dell, BP cho đến các cơ quan chính phủ – đã tiến hành cắt giảm nhân sự trong năm 2025.

Theo công ty tư vấn nhân sự Challenger, Gray & Christmas, số ca sa thải trong nửa đầu năm nay đã lên mức cao nhất kể từ đại dịch COVID-19.

“Cảm giác bị thay thế là rất thật”, chuyên gia nhân sự David Rice nhận định. “Nhiều người Gen Z vẫn đang ở giai đoạn đầu sự nghiệp, kỹ năng còn sơ khai và họ phải làm quen với môi trường làm việc hợp đồng đầy biến động”.

Gen Z, thế hệ dễ bị tổn thương

Các con số cho thấy thị trường việc làm vẫn có sức bật. Theo dữ liệu mới nhất từ Bộ Lao động Mỹ, số việc làm trống trong tháng 5 đã tăng lên 7,8 triệu so với 7,4 triệu vào tháng 4. Tỷ lệ thất nghiệp vẫn thấp và số ca sa thải trung bình không tăng đột biến.

Dẫu vậy, theo Rice, cảm nhận của người trẻ đôi khi còn quan trọng hơn con số. “Gen Z chưa từng trải qua nhiều khủng hoảng thị trường như các thế hệ trước. Họ không có chỗ dựa quá vững vàng, trong khi công việc đầu vào đang thay đổi chóng mặt”.

Giáo sư Rita McGrath từ Trường Kinh doanh Columbia đồng tình. Bà nhấn mạnh rằng người trẻ thường là nhóm bị ảnh hưởng đầu tiên trong các đợt cắt giảm. “Người mới vào làm thường là người đầu tiên ra đi khi công ty thắt lưng buộc bụng. Kinh nghiệm còn ít, giá trị tạo ra chưa rõ ràng – đó là rủi ro lớn”.

Nỗi lo mất việc càng được củng cố bởi thực tế rằng Gen Z tập trung đông ở các lĩnh vực dễ tổn thương như công nghệ, bán lẻ, truyền thông và khu vực công. Những ngành này đều đã chứng kiến nhiều đợt sa thải trong năm qua.

“Công nghệ chứng kiến một trong những đợt sa thải khủng khiếp nhất”, Rice nói. “Có phải trùng hợp khi ngành này đang phát triển AI và cho rằng không cần nhiều người nữa?”

Jason Leverant, CEO của công ty nhân sự AtWork Group, cho rằng những tin tức tiêu cực từ ngành công nghệ đã khiến Gen Z thêm hoang mang. Ông tin rằng đây có thể là “chất xúc tác” để người trẻ tìm đến những ngành ổn định hơn và phù hợp hơn với kỹ năng của họ.

Sức ép từ chi phí tăng cao, nợ nần và AI

Những nỗi lo về tài chính cũng khiến Gen Z dễ bị tổn thương hơn. “Họ ra trường với khoản nợ trung bình 77.000 USD”, Rice nói. “Chi phí sinh hoạt ở các thành phố lớn như New York hay San Francisco thì tăng không kiểm soát, trong khi họ chưa kịp tích lũy gì”.

Thống kê cho thấy giá nhà đã tăng 408% kể từ năm 1985, trong khi thu nhập hộ gia đình chỉ tăng khoảng 241% trong cùng giai đoạn. Kết quả là ngay cả mức lương 80.000 USD một năm cũng khó giúp người trẻ trụ lại ở những đô thị lớn.

Trong bức tranh việc làm hiện đại, trí tuệ nhân tạo (AI) nổi lên như một yếu tố khiến nỗi lo của Gen Z thêm sâu sắc. Một khảo sát gần đây của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho thấy 41% doanh nghiệp toàn cầu dự kiến sẽ cắt giảm nhân sự trong 5 năm tới do AI.