Giữ tiến độ cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh giữa “bão giá” vật liệu xây dựng

Trao đổi với phóng viên Báo Nhà báo và Công luận, ông Nguyễn Đức Tuấn - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh cho biết: Giá vật liệu xây dựng tăng mạnh, đặc biệt tại khu vực Lạng Sơn, đã ảnh hưởng đáng kể đến dự toán chi phí đầu tư.

+ Theo ông, dự án cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của khu vực biên giới Đông Bắc?

- Cao Bằng là một trong những địa phương có điều kiện tự nhiên đặc biệt khó khăn, địa hình chủ yếu là núi đá, bị chia cắt mạnh, giao thông hạn chế và cách xa các trung tâm kinh tế lớn. Việc di chuyển từ Hà Nội lên Cao Bằng hiện mất tới 6 tiếng, gây trở ngại lớn cho phát triển kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư và giao thương hàng hóa.

Trong bối cảnh đó, dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có vai trò đặc biệt quan trọng khi hình thành trục kết nối Hà Nội - Lạng Sơn - Cao Bằng, rút ngắn thời gian di chuyển xuống còn khoảng 3 tiếng, thậm chí chỉ mất 2,5 tiếng trên quãng đường hơn 250km.

Tuyến đường này mở ra cánh cửa phát triển mới cho vùng biên giới phía Bắc, giúp gần 600.000 người dân Cao Bằng thuận lợi hơn trong đi lại và giao thương, đồng thời hình thành hành lang kinh tế kết nối Trung Quốc - Móng Cái - Hải Phòng - Hà Nội.

Đây cũng là dự án điển hình về đầu tư theo hình thức PPP (đối tác công - tư) sau khi Luật PPP 2020 có hiệu lực. Dự án huy động nguồn lực của Nhà nước, nhà đầu tư tư nhân, ngân hàng và cả các nhà thầu thi công cùng tham gia góp vốn. Đây là cách làm mới, giúp giải quyết được bài toán tài chính vốn là rào cản lớn nhất trong giai đoạn đầu khi lưu lượng xe còn thấp.

+ Trong quá trình thi công, dự án gặp phải những khó khăn gì, thưa ông?

- Về mặt kỹ thuật, tuyến cao tốc đi qua khu vực có địa chất đặc biệt phức tạp, nhiều hang karst, địa hình sườn núi đá tai mèo, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở cao. Trên tổng chiều dài 93km của giai đoạn 1, có tới 67 cây cầu, trong đó 22 cây cầu nằm trên khu vực có hang karst, gây nhiều thách thức trong thiết kế và thi công.

Địa hình khu vực bị chia cắt mạnh, có những đoạn 10km mới có một điểm tiếp cận, khiến công tác vận chuyển vật liệu, thiết bị và tổ chức thi công gặp nhiều khó khăn, nhất là trong mùa mưa bão. Từ tháng 5 đến giữa tháng 10 hàng năm, gần như không thể thi công do mưa lớn, sạt lở và bão chồng bão.

Về tài chính, ban đầu dự án từng có tổng mức đầu tư ước tính khoảng 47.000 tỷ đồng, trong khi lưu lượng xe giai đoạn đầu rất thấp, khiến nhiều nhà đầu tư trước đó rút lui. Tuy nhiên, nhờ triển khai theo hình thức PPP (đối tác công - tư), dự án đã huy động được nguồn lực xã hội hóa, từ Nhà nước, nhà đầu tư, ngân hàng đến các nhà thầu trực tiếp thi công, giúp tháo gỡ được điểm nghẽn lớn nhất là vốn và đảm bảo tiến độ triển khai đồng bộ.

+ Thời gian qua, giá vật liệu xây dựng tăng cao ảnh hưởng như thế nào đến tiến độ và chi phí của dự án, thưa ông?

- Thời gian vừa qua, giá vật liệu xây dựng tăng mạnh, đặc biệt tại khu vực Lạng Sơn, đã ảnh hưởng đáng kể đến dự toán chi phí đầu tư. Doanh nghiệp dự án đã làm việc trực tiếp với các mỏ vật liệu để cam kết về chất lượng, công suất khai thác và ổn định giá bán. Tuy nhiên, do cùng lúc trên địa bàn có hai dự án lớn triển khai song song, công suất khai thác tại địa phương vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu thực tế.

Về nguồn cung, dự án cơ bản chủ động được vật liệu trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, tận dụng tối đa tài nguyên sẵn có để nghiền và cung ứng cho công trình. Tuy nhiên, một phần vật liệu vẫn phải mua thương mại từ tỉnh Lạng Sơn, khiến chi phí phát sinh tăng.

Do đó, doanh nghiệp kiến nghị các cơ quan chức năng sớm đẩy nhanh thủ tục nâng công suất các mỏ vật liệu, đồng thời thực thi hiệu quả Nghị quyết 66.4/2025 của Chính phủ về cơ chế đặc thù trong lĩnh vực khoáng sản, nhằm bảo đảm nguồn vật liệu ổn định, kịp thời phục vụ tiến độ dự án.

+ Trong giai đoạn nước rút, doanh nghiệp có những kiến nghị gì để đảm bảo tiến độ thông tuyến đúng kế hoạch, thưa ông?

- Hiện công tác giải phóng mặt bằng của dự án đã được UBND hai tỉnh Lạng Sơn và Cao Bằng bàn giao đạt hơn 99%, song vẫn còn một số phân đoạn “xôi đỗ”, gây khó khăn cho việc tổ chức thi công liên tục.

Doanh nghiệp kiến nghị UBND hai tỉnh tiếp tục chỉ đạo sát sao các sở, ngành, chính quyền địa phương, sớm hoàn thành di dời hạ tầng kỹ thuật, bàn giao toàn bộ mặt bằng sạch và các vị trí đổ thải, để đảm bảo mục tiêu thông tuyến vào ngày 19/12/2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài ra, với trung tâm điều hành giao thông và trạm dừng nghỉ, doanh nghiệp kiến nghị UBND tỉnh Cao Bằng sớm phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch và hoàn tất giải phóng mặt bằng trong tháng 11/2025, đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền, tạo sự đồng thuận của người dân để dự án triển khai thuận lợi.

+ Xin cảm ơn ông!