Gỡ vướng trong xử lý trụ sở, tài sản công khi sáp nhập đơn vị hành chính

Hội nghị có sự tham gia của đại diện UBND thành phố Hải Phòng và UBND các tỉnh: Hải Dương, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hưng Yên, Thái Bình, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Quảng Ninh, Lạng Sơn và Cao Bằng.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng nhấn mạnh, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn xử lý tài sản, chương trình, nhiệm vụ, dự án đầu tư công bị ảnh hưởng bởi việc sắp xếp tổ chức bộ máy. Tuy nhiên, kết quả tổng kiểm kê tài sản công và báo cáo từ các bộ, ngành, địa phương cho thấy vẫn còn tồn tại tình trạng nhiều tài sản không được sử dụng hoặc sử dụng sai mục đích, gây lãng phí nguồn lực nhà nước.

Thứ trưởng cho biết Bộ Tài chính sẽ trực tiếp làm việc với các địa phương để lắng nghe, tháo gỡ khó khăn, đồng thời xin ý kiến góp ý cho các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công như ô tô, trụ sở làm việc, máy móc thiết bị, cùng với các nghị định về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực tài chính đất đai, tài sản công và đầu tư công. Mục tiêu là hoàn thiện khung pháp lý đồng bộ, thống nhất, bảo đảm sử dụng hiệu quả tài sản công trong quá trình cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước.

Tại hội nghị, đại diện các địa phương đã báo cáo tình hình thực hiện, nhu cầu tiếp nhận hoặc điều chuyển trụ sở, xe công và chia sẻ khó khăn, vướng mắc trong việc xử lý tài sản công sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương Trần Văn Quân cho biết, trong quá trình sắp xếp, hợp nhất với thành phố Hải Phòng, Trung tâm hành chính sẽ đặt tại Hải Phòng. UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Tài chính phối hợp với các cơ quan trung ương và địa phương xây dựng phương án sử dụng tài sản công hợp lý, tiết kiệm, tránh lãng phí. Tỉnh thực hiện sắp xếp theo chỉ đạo Trung ương, ưu tiên sử dụng trụ sở đáp ứng điều kiện để bố trí lại cho các xã, đơn vị sự nghiệp, công an cấp xã, trường học, cơ sở y tế, thiết chế văn hóa hoặc hoán đổi với cơ quan trung ương; những cơ sở dôi dư sẽ xử lý theo quy định pháp luật.

Tỉnh Hải Dương đã tiến hành sắp xếp lại 97 trụ sở cấp tỉnh và 290 trụ sở cấp huyện, xã. Đối với 771 cơ sở của các cơ quan trung ương trên địa bàn, hiện có 684 cơ sở tiếp tục sử dụng, 87 cơ sở không còn nhu cầu và tỉnh đã đề xuất tiếp nhận. UBND tỉnh cũng đã chỉ đạo tạm dừng mua sắm tài sản, thiết bị và dừng triển khai 38 dự án xây dựng, cải tạo trụ sở nhằm tiết kiệm ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn còn nhiều khó khăn. Theo ông Trần Văn Quân, việc phê duyệt phương án xử lý tài sản công chưa rõ cấp thẩm quyền, trong khi đề án sắp xếp cấp xã đã trình Thủ tướng Chính phủ. Ngoài ra, pháp luật đấu thầu hiện hành chưa quy định rõ về việc tính giá trị tài sản trên đất vào gói thầu khiến việc xử lý nhà, đất công gặp nhiều vướng mắc. Với những tài sản như nhà văn hóa, sân vận động không còn nhu cầu sử dụng, việc khấu trừ giá trị vào tiền thuê đất khi chuyển mục đích sử dụng còn gặp lúng túng do chưa có công thức xác định giá trị quyền sử dụng đất nông nghiệp.

Thực tế cho thấy đang tồn tại hai mức giá đất nông nghiệp gồm giá bồi thường của Nhà nước (kèm hỗ trợ) và giá chuyển nhượng thực tế cao hơn nhiều lần, dẫn đến khó khăn trong xác định giá trị quyền sử dụng đất, ảnh hưởng đến quyền lợi nhà đầu tư nếu không được làm rõ.

Tại hội nghị, Phó Giám đốc Sở Tài chính thành phố Hải Phòng Trần Xuân Toàn thông tin: Thành phố hiện có 1.979 cơ sở nhà đất cần sắp xếp, xử lý, nhưng đến nay mới hoàn thành khoảng 80%, còn khoảng 400 cơ sở đã được kiểm tra nhưng chưa xây dựng phương án. Tổng số cơ sở nhà, đất được xác định dôi dư trong quá trình thực hiện sắp xếp bộ máy, đơn vị hành chính qua các năm là 183 cơ sở. Đây là các cơ sở do cơ quan trung ương không còn nhu cầu sử dụng và đã chuyển giao về địa phương hoặc các đơn vị đã được đầu tư trụ sở làm việc mới.

UBND thành phố đã chỉ đạo các đơn vị lập phương án xử lý các cơ sở dôi dư này theo các hình thức: chuyển giao về Trung tâm Phát triển quỹ đất để khai thác, chuyển đổi công năng sang mục đích giáo dục, y tế hoặc bố trí trụ sở cho các đơn vị có nhu cầu. Đối với các trụ sở dôi dư tiếp theo phát sinh sau khi thực hiện sắp xếp, Sở Tài chính tiếp tục rà soát, tham mưu phương án xử lý theo đúng quy định pháp luật.

Ông Toàn khẳng định việc sắp xếp cơ sở vật chất sẽ được thực hiện theo lộ trình, ưu tiên xử lý những cơ sở có hồ sơ pháp lý đầy đủ và có phương án sử dụng lại. Thành phố cũng tiến hành phân loại rõ ràng từng nhóm cơ sở theo hướng tiếp tục sử dụng, chuyển giao, thu hồi, thanh lý… để đảm bảo sử dụng hiệu quả và tránh lãng phí tài sản công.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên Nguyễn Lê Huy cho biết, trước sắp xếp, toàn tỉnh có 1.889 trụ sở. Sau sắp xếp, 1.824 trụ sở tiếp tục sử dụng, còn lại 63 trụ sở dôi dư. UBND tỉnh đã chỉ đạo rà soát, lập phương án xử lý phù hợp để tiếp tục bố trí sử dụng, điều chuyển hoặc đưa ra đấu giá theo quy định. Tuy nhiên, quá trình sắp xếp cũng gặp nhiều vướng mắc, đặc biệt là chi phí phát sinh trong giai đoạn đầu sau sáp nhập do phải sử dụng đồng thời trụ sở của các đơn vị cũ. Một số dự án trụ sở đang tạm dừng triển khai cũng đặt ra bài toán về phương án xử lý và đảm bảo kinh phí bảo vệ tài sản.

Nhiều xã sau sáp nhập vẫn phải duy trì sử dụng song song trụ sở cũ, gây tăng chi phí hoạt động. Các địa phương kiến nghị Bộ Tài chính sớm có phương án xử lý với các dự án, công trình, trụ sở đang xây dựng hoặc đã phê duyệt chủ trương nhưng bị tạm dừng do ảnh hưởng của việc sắp xếp bộ máy, đồng thời cần hướng dẫn rõ việc xử lý đề nghị điều chuyển tài sản từ các cơ quan trung ương khi các đề án cấp xã chưa được phê duyệt.

Các vướng mắc, kiến nghị đã được đại diện các đơn vị chuyên môn thuộc Bộ Tài chính và thành viên Tổ công tác giải đáp, hướng dẫn cụ thể tại hội nghị.

Thứ trưởng Bùi Văn Khắng đề nghị các địa phương tiếp tục quán triệt nghiêm túc các chỉ đạo của Trung ương, Chính phủ và hướng dẫn của Bộ Tài chính trong việc sắp xếp, xử lý tài sản công, triển khai các dự án đầu tư công trụ sở làm việc sau sắp xếp đơn vị hành chính. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần rà soát, tổng hợp đầy đủ các trụ sở, tài sản công hiện đang quản lý và các dự án đã đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn nhưng chưa triển khai, từ đó xây dựng phương án xử lý phù hợp.

Thứ trưởng nhấn mạnh yêu cầu các địa phương phải xây dựng phương án xử lý tài sản song song với việc lập đề án sắp xếp đơn vị hành chính, theo đúng tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”. Đối với các cơ sở nhà, đất dôi dư, cần lập kế hoạch xử lý bảo đảm theo nguyên tắc “6 rõ” như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm và rõ thẩm quyền. Đồng thời phải thường xuyên cập nhật các cơ sở dôi dư phát sinh mới để bổ sung vào kế hoạch tổng thể.