Hà Nội cần tư duy kinh tế mới và quỹ đầu tư đặc thù để trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo

Tọa đàm “Để hiện thực những mục tiêu xây dựng Thủ đô Hà Nội hiện đại, văn minh, hạnh phúc và phát triển bứt phá trong kỷ nguyên mới” diễn ra ngày 22/10 đã đặt ra nhiều nội dung quan trọng về vai trò tiên phong của Hà Nội trong tiến trình phát triển đất nước. Trước yêu cầu đi đầu, tạo đột phá, thành phố xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt của tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn mới.

Tại tọa đàm, TS. Nguyễn Đức Kiên – nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, Hà Nội cần nhận diện đúng bối cảnh kinh tế toàn cầu đang thay đổi sâu sắc để xây dựng chiến lược phát triển phù hợp, tránh tư duy cũ và mô hình quản lý lỗi thời.

Theo TS. Nguyễn Đức Kiên, nền kinh tế thế giới đã trải qua nhiều giai đoạn chuyển đổi: từ mô hình “Đông - Tây” trong giai đoạn 1945–1985, đến kinh tế đa phương và toàn cầu hóa sau năm 1986. Tuy nhiên, từ năm 2020, các quốc gia lớn như Mỹ đã quay trở lại chính sách kinh tế song phương, ưu tiên lợi ích quốc gia, kéo theo sự tái cấu trúc mạnh mẽ các mối quan hệ kinh tế – chính trị toàn cầu.

“Những biến động như việc Trung Quốc tạm dừng nhập khẩu đậu nành từ Mỹ cho thấy xu thế hợp tác và cạnh tranh đang thay đổi căn bản. Hà Nội cần có đối sách linh hoạt, không thể tiếp cận vấn đề theo cách truyền thống,” ông Kiên nhấn mạnh.

TS. Nguyễn Đức Kiên đánh giá cao định hướng của Hà Nội trong việc coi chuyển đổi số và khoa học công nghệ là động lực phát triển mới. Tuy nhiên, ông cho rằng chuyển đổi số không chỉ dừng lại ở việc trang bị máy tính hay hành chính điện tử mà phải đi sâu vào doanh nghiệp và sản xuất – nơi trực tiếp tạo ra năng suất và giá trị gia tăng.

Ông dẫn chứng: “Một nhà máy dệt may trước đây cần 3.500 công nhân, nhưng khi ứng dụng công nghệ 3.0 chỉ còn 720 người, và với công nghiệp 4.0 chỉ cần 127 người, chủ yếu là lao động có kỹ năng cao. Điều đó cho thấy chuyển đổi số giúp tăng năng suất nhưng đòi hỏi nguồn vốn lớn và trình độ nhân lực tương ứng”.

Từ thực tiễn trên, TS. Kiên đề xuất Hà Nội cần thành lập Quỹ đầu tư hỗ trợ công nghệ và chuyển đổi số, hoạt động linh hoạt, chấp nhận rủi ro có kiểm soát. Ông phân tích, trong khi ngân sách nhà nước bị ràng buộc bởi quy định hiệu quả, quỹ đầu tư đặc thù có thể giúp doanh nghiệp mạnh dạn ứng dụng công nghệ mới.

“Theo thống kê quốc tế, 97% startup thất bại nhưng 3% thành công đủ bù đắp toàn bộ phần còn lại. Chính những mô hình đầu tư mạo hiểm này đã tạo ra các ‘vườn ươm đổi mới’ trên thế giới – điều Hà Nội rất cần để bứt phá,” ông nói.

Bên cạnh đổi mới tư duy đầu tư, TS. Kiên cho rằng Hà Nội cần có cơ chế đặc thù cho hạ tầng công nghiệp và nhà ở xã hội. Thành phố nên xây dựng các khu công nghiệp chuyên biệt phục vụ doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ theo hình thức “cho thuê, không cấp phát”, vừa bảo đảm thu hút đầu tư, vừa giữ quyền kiểm soát quỹ đất.

Đối với nhà ở xã hội, ông nhấn mạnh cần coi đây là tài sản chiến lược để thu hút và giữ chân nhân lực chất lượng cao. Mô hình này đã được Hàn Quốc áp dụng hiệu quả khi kết hợp chính sách nhà ở với hệ thống giáo dục và phúc lợi cho người lao động.

Tổng kết, TS. Nguyễn Đức Kiên đề xuất bốn trụ cột trọng tâm để Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực:

Chuyển đổi số toàn diện trong doanh nghiệp và quản trị công;

Phát triển công nghệ cao và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo;

Xây dựng khu công nghiệp chuyên biệt cho doanh nghiệp công nghệ;

Chính sách nhà ở xã hội gắn với thu hút nhân lực chất lượng cao.

Đây là nền tảng để Hà Nội phát triển theo hướng đô thị thông minh, kết nối toàn cầu, hấp dẫn đầu tư và nhân lực quốc tế, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Thủ đô hiện đại, văn minh và hạnh phúc.