Hà Nội: Nhiều nguyên nhân khiến 'chợ cóc' vẫn tồn tại

Ngày 5/11, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền đã chủ trì họp với các ngành rà soát việc xử lý dứt điểm tình trạng “chợ cóc”, “chợ tạm” và các cơ sở giết mổ không đảm bảo điều kiện an toàn thực phẩm, mỹ quan đô thị trên địa bàn Thành phố.

Theo báo cáo của Sở Công Thương, qua tổng hợp báo cáo của UBND các xã, phường, đến hết tháng 9/2025 trên địa bàn Thành phố tồn tại 251 "chợ cóc", điểm kinh doanh tự phát thuộc địa bàn 55 xã, phường.

Thực hiện chỉ đạo của UBND Thành phố, UBND các xã, phường đã chỉ đạo các phòng, ban, lực lượng chức năng tổ chức ra quân, triển khai xử lý, giải tỏa các "chợ cóc", điểm kinh doanh tự phát trên địa bàn. Trong tháng 10 đã giải tỏa được 28 điểm kinh doanh tự phát trên địa bàn 07 xã, phường (Giảng Võ, Khương Đình, Chương Mỹ, Phúc Sơn, Sơn Đồng, Hát Môn, Quốc Oai). Như vậy, đến hết tháng 10/2025 còn tồn tại 223 "chợ cóc", điểm kinh doanh tự phát thuộc địa bàn 50 xã, phường.

Về việc xây dựng lộ trình giải tỏa, thực hiện chỉ đạo của UBND Thành phố tại Thông báo số 575/TB-VP ngày 12/9/2025, theo nguyên tắc "Việc dễ làm trước, việc khó làm sau", Sở Công Thương phân loại các nhóm "chợ cóc", điểm kinh doanh tự phát và đề xuất lộ trình giải tỏa, như sau: 175 "chợ cóc", điểm kinh doanh tự phát dưới 50 hộ kinh doanh, ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông, trật tự văn minh đô thị thực hiện giải tỏa trong năm 2025; 31 "chợ cóc", điểm kinh doanh tự phát có từ 50 - 100 hộ kinh doanh thực hiện giải tỏa trong Quý I/2026; 16 "chợ cóc", điểm kinh doanh tự phát có trên 100 hộ kinh doanh thực hiện giải tỏa trong Quý II/2026; 01 chợ tạm đề nghị hoạt động có kiểm soát của địa phương đến khi dự án chợ chính hoàn thành (Chợ tạm Xuân La - phường Tây Hồ).

Hiện Sở Công Thương tiếp tục đôn đốc 64 đơn vị chưa ban hành Kế hoạch xử lý dứt điểm các "chợ cóc", điểm kinh doanh tự phát trên địa bàn để tổng hợp, xin ý kiến các đơn vị liên quan thống nhất trước khi trình UBND Thành phố phê duyệt.

Theo đánh giá của Sở Công Thương, nguyên nhân dẫn đến trên địa bàn các xã, phường còn tồn tại hoạt động của các điểm kinh doanh tự phát là do các chợ dân sinh hiện có chưa đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng của người dân địa phương, trong khi các "chợ cóc", điểm kinh doanh tự phát này đã tồn tại từ lâu (đã hoạt động 20-30 năm).

Ngoài ra, trong quá trình triển khai, chính quyền cơ sở đôi lúc chưa quyết liệt, chưa coi trọng công tác giải quyết dứt điểm các tụ điểm kinh doanh tự phát, quản lý hàng rong dẫn đến tình trạng tái phát tại một số tuyến phố nội thành, dọc tuyến quốc lộ gây ách tắc giao thông, mất an ninh trật tự xã hội…

Bên cạnh đó, thành phố Hà Nội có tốc độ đô thị hóa cao, tốc độ tăng dân số cơ học nhanh khiến nhu cầu tiêu dùng thiết yếu hàng ngày của người dân rất lớn dẫn đến tình trạng các điểm kinh doanh tự phát mọc lên lấn chiếm lòng đường, vỉa hè tại khu vực đông dân cư, quanh các công trường, các khu công nghiệp, khu tập thể...

Tại một số địa phương còn thiếu chợ dân sinh; trong khi đó, việc kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng mới các chợ gặp nhiều khó khăn nên chưa thể đảm bảo nhu cầu tiêu dùng người dân địa phương.

Nhiều tiểu thương không muốn vào chợ để kinh doanh do mức giá thuê địa điểm kinh doanh tại các chợ còn khá cao (chủ yếu là các chợ đã thực hiện xã hội hóa do doanh nghiệp, hợp tác xã quản lý).

Một bộ phận người dân chưa có thói quen mua sắm, tiêu dùng hàng hóa tại các cửa hàng tiện lợi, siêu thị, trung tâm thương mại mà vẫn giữ thói quen tiện đâu mua đấy cũng gây rất nhiều khó khăn cho công tác giải tỏa và tạo điều kiện cho các chợ tự phát hình thành.

Lực lượng thực thi nhiệm vụ còn mỏng, việc ra quân kiểm tra, xử lý kết hợp công tác tuyên truyền tuy phát huy hiệu quả bước đầu song về lâu dài không được duy trì nên ảnh hưởng tới kết quả thực hiện, nhiều chợ tái phát họp trở lại hoặc giải tỏa ở phường này thì lại chạy sang phường khác…

Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền đánh giá việc xử lý dứt điểm tình trạng "chợ cóc", "chợ tạm" là những việc dân sinh đòi hỏi phải làm, phải bàn, quyết liệt, thường xuyên và liên tục. Theo Phó Chủ tịch UBND Thành phố thì đến nay sự vào cuộc của các địa phương là chưa tích cực, nhiều địa phương còn chưa thực hiện chế độ báo cáo theo quy định.

Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền biểu dương 71 địa phương đã báo cáo trên địa bàn không còn tồn tại "chợ cóc", điểm kinh doanh tự phát; tuy nhiên đề nghị Sở Công Thương cần rà soát lại để có số liệu chính xác. Đối với những vẫn địa phương vẫn còn "chợ cóc", "chợ tạm", ông Nguyễn Mạnh Quyền đề nghị các ngành phối hợp với địa phương lên kế hoạch giải tỏa dứt điểm trong năm 2026.

Theo Phó Chủ tịch UBND Thành phố, muốn giải tỏa được "chợ cóc", "chợ tạm", điểm kinh doanh tự phát thì phải xây dựng chợ dân sinh thay thế.

Ông Quyền đề nghị Sở Công Thương đưa danh sách các chợ dân sinh cần xây dựng mới vào danh mục đầu tư, đồng thời kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng mới các chợ. Nếu không thu hút được doanh nghiệp đầu tư xây dựng thì yêu cầu địa phương có kế hoạch đầu tư bằng ngân sách.

Ngoài ra, khi xây dựng các chợ mới cần có phương án hỗ trợ các tiểu thương ở mức thấp nhất, đồng thời cần có cơ chế để thu hút người dân vào mua bán. Cùng với đó, phải xây dựng quy chế quản lý chợ giao gắn trách nhiệm của các tiểu thương và bản quản lý chợ; phải đảm bảo nguồn gốc xuất xứ đối với hàng hóa buôn bán và đảm bảo tuyệt đối các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Liên quan đến cơ sở giết mổ tập trung, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền đề nghị các ngành phải xây dựng được cơ chế, chính sách cũng như các chế tài để người kinh doanh, hộ tiểu thương hiểu và cùng tham gia; nếu không tham gia sẽ bị coi là vi phạm pháp luật và bị xử lý nghiêm. Cùng với đó, cần có những chính sách hấp dẫn để kêu gọi các doanh nghiệp tham gia xã hội hóa đầu tư vào các cơ sở giết mổ hiện đại, đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật tiên tiến.

Cũng tại cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Nguyễn Mạnh Quyền giao Sở Y tế chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành liên quan khẩn trương nghiên cứu, tham mưu UBND Thành phố đầu tư xây dựng Trung tâm kiểm định, kiểm nghiệm cấp vùng đặt tại Hà Nội theo yêu cầu có quy mô lớn, đủ năng lực kiểm soát, đánh giá về an toàn thực phẩm, kiểm định chất lượng hàng hóa, xác định hàng thật - hàng giả và phục vụ công tác quản lý thị trường để thay thế các trung tâm kém năng lực.