Hến hay còn được gọi bằng tên lía là loại thủy sản phổ biến tại nhiều sông hồ tại Việt Nam. Đây là nguyên liệu phổ biến để nấu nhiều loại canh, cháo... Ngoài ra tại một số tỉnh miền tây như An Giang, Đồng Tháp còn một món ăn khác rất nổi tiếng từ hến là hến phơi nắng muối ớt.

Theo một số người dân tại đây, món hến phơi nắng vốn là đặc sản của người Chăm nhưng dần dần đã trở thành món ăn phổ biến khắp An Giang, Đồng Tháp. Thời gian gần đây, món ăn này càng được nhiều người tại TP. Hồ Chí Minh biết tới và tìm mua thưởng thức.

Để chế biến được loại đặc sản này, hến sau khi đưa về sẽ được người bán mang đi sơ chế cẩn thận bằng cách ngâm nước qua đêm rồi rửa lại với nước sạch và để cho ráo. Tiếp đó, người bán sẽ mang ướp hến với các loại gia vị như muối, ớt, bột ngọt rồi mang đi phơi nắng gắt vài tiếng để hến vừa ngấm gia vị và được hun chín tái.

Sau khi phơi nắng đủ độ, hến sẽ được trùm một lớp túi ni-lông lên để giữ hơi nóng và nước ngọt trong hến. Món hến phơi nắng đậm đà xen lẫn gia vị đã ướp sẵn được rất nhiều người dân tại các tỉnh miền Tây ưa thích, trở thành món ăn vặt được bán tại nhiều cổng trường với giá chỉ từ 5.000 đồng – 10.000 đồng/lon.

Thời điểm này, tại các tỉnh miền Tây cũng đang vào mùa hến. Món hến phơi nắng là một trong những món ăn dân dã chế biến từ hến mang hương vị của miền quê với các cách chế biến độc, lạ khiến cho nhiều người tò mò tìm kiếm để thưởng thức.

Từ ăn thử đến nghiện loại đặc sản hến phơi muối ớt, chị Phạm Thanh Thúy (Quận 11, TP. Hồ Chí Minh) thường xuyên nhập hàng tại các tỉnh miền Tây về TP. Hồ Chí Minh bán.

Trung bình mỗi ngày, chị Thúy bán được hơn 10kg hến phơi nắng cho các khách hàng tại quận 11, chị chia sẻ: “Không phải hôm nào cũng có hến để bán mà chỉ những hôm trời nắng đẹp, người ta bắt được hến tôi mới có sẵn để bán. Hến cũng phải bán hết trong ngày mới giữ được độ tươi ngon, dạo này món ăn này đang rất nổi trên mạng nên nhiều người cũng tìm tới tôi để mua ăn thử”.

Theo đó, hến phơi nắng muối ớt được chị Thúy bán với giá 170.000 đồng/kg. Đối với những khách hàng không quen ăn sống và tái, chị Thúy cho biết sẽ hướng dẫn về nướng lại trong nồi chiên không dầu vài phút cho hến chín hẳn. Tuy nhiên, hến có tính hàn cộng thêm việc phơi nắng chứ không chế biến qua hấp hay luộc nên không phù hợp với những người bụng yếu, bụng lạnh.

Món hến phơi một nắng thường được phơi trực tiếp và sử dụng sức nóng của nắng để làm chín phần ruột bên trong, theo đó phần ruột hết sẽ vừa chín tái, không mất đi hương vị và độ ngọt tự nhiên vốn có, nếu như luộc hoặc chế biến qua hến sẽ nhả mất vỏ.

Sau nhiều quảng cáo khiến cho đặc sản này nổi trên mạng, nhiều nơi để phục vụ thực khách cũng đã quyết định sấy cho hến chín hẳn thay vì phơi nắng để khách hàng có thể an tâm thưởng thức.

Chế biến hến sấy muối ớt thay vì hến phơi, chị Hoàng Thị Linh (Quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh) cho biết: “Về độ ngon thì hến sấy cũng không thua kém gì hến phơi, chỉ là làm chín hơn hẳn so với hến phơi nắng thôi. Nhiều người rất muốn ăn nhưng sợ hết chưa chín ăn lạnh bụng nên tôi quyết định sẽ sấy để phục vụ khách”.

“Những ngày này, Sài Gòn cũng nắng mưa bụi bẩn thất thường nên chúng tôi tạm thay thế cách phơi bằng sấy đủ độ, việc chế biến và trộn hến với các gia vị muối ớt vẫn như thường mà không lo chưa đủ nắng để chín hay bụi bẩn ngoài trời nên khách rất yên tâm dùng. Cả tuần nay ngày đều đi cả vài chục đơn, nhiều người chuyển từ hến phơi qua hến sấy cũng rất khen”, chị Linh nói.

Đặc sản hến phơi nắng thường được bóc vỏ, lấy phần ruột rồi chấm cùng nước chấm mắm me để ăn với cơm nguội. Tại các tỉnh miền Tây, khi thưởng thức hến phơi nắng, người ta thường uống kèm mủ gòn, nước sâm hoặc nước hột é… để mùi vị của hến ngon và đậm vị hơn.

Bài và ảnh: Lê Trang