Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về việc Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc

Theo Đại tướng Phan Văn Giang, dự thảo Luật gồm 4 chương, 26 điều, nhằm kịp thời thể chế hóa đầy đủ đường lối, chủ trương của Đảng, Hiến pháp, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên về việc tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc; góp phần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về việc Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc.

Dự thảo Luật quy định về nguyên tắc, đối tượng, hình thức, lĩnh vực; xây dựng, triển khai lực lượng; đảm bảo nguồn lực, chế độ, chính sách; hợp tác quốc tế về gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong việc tham gia Lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc.

Đối tượng áp dụng gồm: Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng, hạ sĩ quan, binh sĩ và đơn vị thuộc Bộ Quốc phòng; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, chuyên môn kỹ thuật, công nhân công an, chiến sĩ và đơn vị thuộc Bộ Công an được cử tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước được cử tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc; cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân liên quan đến việc tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.

Như vậy, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về đối tượng dân sự được cử tham gia Lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc.

Về lý do mở rộng lực lượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, theo Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, tại Đề án Tổng thể về Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc được Bộ Chính trị thông qua tháng 11/2012 đã quy định, xác định lộ trình tham gia và cơ chế cử đối tượng dân sự tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc.

Ngoài ra, tại một số cuộc tiếp xúc cấp cao, lãnh đạo Liên Hợp Quốc đã đề nghị Việt Nam cân nhắc mở rộng lực lượng, phạm vi, địa bàn, đối tượng tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, bao gồm cả các vị trí lãnh đạo dân sự, chuyên gia dân sự tại các phái bộ thực địa và các vị trí dân sự tại Ban thư ký Liên Hợp Quốc.

“Qua đánh giá, việc cử đối tượng dân sự tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc sẽ mang lại cho Việt Nam nhiều lợi ích tiềm năng. Lực lượng gìn giữ hoà bình của Liên Hợp Quốc tại các phái bộ thực địa và tại trụ sở Liên Hợp Quốc bao gồm 3 đối tượng chính là quân đội, cảnh sát và dân sự, trong đó đối tượng dân sự thường có tính ổn định cao và nắm giữ các vị trí quan trọng.

Theo đó, việc bổ sung đối tượng dân sự sẽ giúp huy động thêm nguồn nhân lực để tham gia sâu rộng hơn vào các hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, nhất là các vị trí lãnh đạo, các vị trí tại các cơ quan hoạch định chính sách của Liên Hợp Quốc. Qua đó, giúp mở rộng tầm ảnh hưởng, nâng cao vị trí, vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế”, Đại tướng Phan Văn Giang nêu rõ.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cũng cho biết, trong quá trình lấy ý kiến đối với dự thảo Luật, Bộ Quốc phòng nhận được các ý kiến đề nghị bổ sung đối tượng dân sự từ Ban Đối ngoại Trung ương, Bộ Ngoại giao. Đồng thời, khi thực hiện truyền thông chính sách, dư luận xã hội đối với việc bổ sung lực lượng dân sự tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc là rất tích cực.

Trên thực tế, hiện nay có rất nhiều quốc gia đã và đang cử các viên chức Chính phủ tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc tại các phái bộ thực địa và tại các cơ quan hoạch định chính sách, trụ sở Liên Hợp Quốc…

Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội Lê Tấn Tới khẳng định, cơ quan chủ trì thẩm tra nhất trí sự cần thiết ban hành Luật nhằm hoàn thiện pháp luật về việc Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Việc lực lượng vũ trang nhân dân tham gia gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc là trực tiếp đóng góp vào sứ mệnh cao cả của Liên Hợp Quốc.

Đồng thời, đây là cơ hội mở rộng hợp tác quốc tế, trao đổi kinh nghiệm, tiếp cận những vấn đề mới cả về quân sự, dân sự, an ninh, trật tự trên quy mô và phạm vi rộng lớn, với điều kiện môi trường địa chính trị, kinh tế - xã hội, văn hóa đa dạng, khó khăn, phức tạp; góp phần nâng cao năng lực tổ chức, chỉ huy, kỹ năng và hiệu quả thực hiện nhiệm vụ của lực lượng vũ trang nhân dân trong bảo vệ độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, hồ sơ dự án Luật đã được cơ quan soạn thảo chuẩn bị kỹ lưỡng theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đủ điều kiện trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Dự thảo Luật cơ bản thể chế hóa được đường lối, chủ trương của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Tuy nhiên, Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cho rằng, cơ quan soạn thảo cần tiếp tục rà soát, làm rõ hơn cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn việc quy định đối tượng dân sự là cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước được cử tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc (tại khoản 2 Điều 2); vai trò “thống lĩnh của Chủ tịch nước” trong việc cử lực lượng dân sự tham gia Lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc (tại khoản 1 Điều 4) để bảo đảm tính hợp hiến, tính thống nhất trong hệ thống pháp luật…