Hội thảo Kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam: Tự hào quá khứ, vững vàng tương lai

Nhân kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam, chiều nay (30/5), Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội Nhà báo Việt Nam, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Báo Nhân Dân, Tạp chí Cộng sản, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề "100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam đồng hành cùng sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc (21/6/1925 - 21/6/2025)".

Dự Hội thảo có các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị: Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú; Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng. Cùng dự Hội thảo có hơn 400 đại biểu là lãnh đạo, đại diện các ban, bộ ngành Trung ương, cơ quan, đơn vị, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu,…

Báo chí Cách mạng Việt Nam cần tiếp tục đồng hành cùng dân tộc trong kỷ nguyên mới

Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú gửi tới các đồng chí lãnh đạo, các thế hệ nhà báo, các nhà khoa học, các đại biểu những lời chúc mừng tốt đẹp nhất; nhấn mạnh, ngày 21/6/1925, tại Quảng Châu (Trung Quốc), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sáng lập Báo Thanh Niên - cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam cách mạng thanh niên, tờ báo đầu tiên của cách mạng Việt Nam. Đây không chỉ là một dấu mốc đánh dấu sự ra đời mà còn là sự khởi đầu của chặng đường vẻ vang của nền báo chí cách mạng Việt Nam 100 năm qua.

Ngay từ khi ra đời, Báo Thanh Niên đã xác lập rõ chức năng tuyên truyền, giáo dục và tổ chức hành động. Nội dung các bài viết không chỉ nâng cao nhận thức chính trị mà còn khơi dậy lòng yêu nước, khích lệ tinh thần đấu tranh hướng người đọc tới cách mạng vô sản.

Tiếp nối truyền thống của Báo Thanh Niên, các ấn phẩm như Tạp chí Đỏ, Tranh Đấu, Dân chúng, Việt Nam Độc lập, Cờ Giải phóng… lần lượt ra đời trong các điều kiện lịch sử khác nhau, phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của từng giai đoạn cách mạng.

Báo chí cách mạng đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh giác ngộ chính trị, tư tưởng, tổ chức và huấn luyện lực lượng, hình thành sức mạnh tổng hợp, góp phần làm nên cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945, lập nên nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa.

Trong các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, báo chí cách mạng đã trở thành mặt trận đặc biệt trong tổng thể chiến lược toàn diện của Đảng. Dưới mưa bom, bão đạn, đội ngũ các nhà báo cách mạng đã thực hiện tốt việc quán triệt, tuyên truyền, quan điểm chủ trương đường lối của Đảng, trực tiếp góp phần cổ vũ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân vượt qua gian khổ, hi sinh, hoàn thành nhiệm vụ chiến đấu và phục vụ chiến đấu, tích cực tham gia tuyên truyền, động viên hậu phương, hỗ trợ tiền tuyến trong đấu tranh giải phóng dân tộc.

Bước sang thời kỳ đổi mới, trong bối cảnh đất nước có những phát triển mạnh mẽ về kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế, báo chí cách mạng tiếp tục phát huy vai trò là động lực, không chỉ tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước mà đi sâu phản ánh hiện thực xã hội; thực hiện chức năng phản biện chính sách và định hướng dư luận, báo chí đã trở thành một kênh truyền thông phản ánh tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, góp phần phát huy dân chủ, thúc đẩy đối thoại xã hội trong môi trường chính trị, văn hóa cởi mở và lành mạnh.

Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú khẳng định: Qua 100 năm xây dựng và phát triển, nền báo chí cách mạng Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng, chất lượng, chương trình, nội dung ấn phẩm, bước đầu đã làm chủ công nghệ truyền thông hiện đại. Nhiều cơ quan báo chí đã phát triển thành cơ quan báo chí đa phương tiện ngang tầm khu vực và thế giới, đội ngũ những người làm báo ngày càng lớn mạnh, vững vàng về bản lĩnh chính trị, giỏi về nghiệp vụ, gương mẫu về đạo đức nghề nghiệp và thực hiện tốt chức trách xã hội.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, sự tác động mặt trái của kinh tế thị trường mở rộng giao lưu hợp tác đã tác động không nhỏ tới báo chí, đội ngũ những người làm báo Việt Nam. Quá trình toàn cầu hóa cùng bùng nổ của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, mạng xã hội… không chỉ mang đến những cơ hội mà còn đặt ra nhiều thách thức đối với báo chí cách mạng.

Kiên định, chuyên nghiệp, bám sát thực tiễn

Phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, nhấn mạnh đây là diễn đàn để nhìn lại 100 năm hình thành và phát triển của báo chí cách mạng Việt Nam, rút ra bài học và đề xuất định hướng phát triển báo chí phục vụ sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng đề nghị các đại biểu tập trung phân tích, khẳng định những đóng góp to lớn của Báo chí cách mạng Việt Nam do Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh sáng lập. Vượt qua gian khổ, các tờ báo cách mạng, từ tờ Thanh Niên, đã thắp sáng niềm tin giải phóng dân tộc, vận động, tập hợp quần chúng.

Đồng chí nhấn mạnh, báo chí là vũ khí sắc bén của cách mạng, cán bộ báo chí là chiến sĩ, cây bút là vũ khí. Báo chí đã phát huy sứ mệnh "phò chính trừ tà", đấu tranh chống xuyên tạc, phá hoại, và phục vụ tích cực nhiệm vụ bảo vệ chính quyền.

Trong công cuộc đổi mới, báo chí không ngừng khẳng định vai trò tiên phong trên mặt trận tư tưởng văn hóa, cổ vũ tinh thần đổi mới, khuyến khích sáng tạo, biểu dương nhân tố mới, lan tỏa tinh thần thi đua. Báo chí còn là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, định hướng dư luận, xây dựng đồng thuận xã hội.

Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng đặc biệt tôn vinh, tri ân đội ngũ những người làm báo đã dấn thân, hy sinh trên các chiến trường, vừa cầm bút vừa cầm súng, trở thành cầu nối giữa chiến trường và hậu phương. Trong thời bình, họ tiếp tục xung kích trong đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, góp phần làm trong sạch bộ máy, bảo vệ công lý, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước.

"Những cống hiến đó là minh chứng sống động cho tinh thần quả cảm, trách nhiệm và lòng trung thành với lý tưởng cách mạng", ông Nguyễn Xuân Thắng nhận định.

Đúc kết những bài học kinh nghiệm quý báu từ 100 năm phát triển của báo chí cách mạng Việt Nam, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh ba điểm cốt lõi. Thứ nhất, báo chí cần luôn kiên định vai trò là tiếng nói của Đảng, Nhà nước và nhân dân, đồng thời là công cụ sắc bén trên mặt trận tư tưởng. Thứ hai, việc xây dựng đội ngũ những người làm báo "vừa hồng, vừa chuyên" là yếu tố then chốt, đòi hỏi họ phải có tâm huyết, sự nhạy bén, bản lĩnh chính trị vững vàng và không ngại hy sinh vì lý tưởng lớn lao, góp phần làm nên truyền thống vẻ vang, bản sắc và uy tín của nền báo chí cách mạng Việt Nam. Thứ ba, báo chí phải luôn bám sát thực tiễn, phản ánh trung thực mọi vấn đề, từ đó thúc đẩy tư duy đổi mới, cổ vũ những cái mới, phê phán cái lạc hậu, đồng thời tạo lập một kênh phản biện tích cực, giúp Đảng và Nhà nước hoạch định đường lối, chính sách đúng đắn.

Vững bước 100 năm, sẵn sàng kỷ nguyên mới

Tổng kết hội thảo, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, đã đánh giá cao thành công của sự kiện. Đồng chí nhấn mạnh: “Hội thảo đã triển khai đúng mục đích, yêu cầu, các nội dung đề ra và thành công tốt đẹp", đồng thời ghi nhận sự quan tâm của đông đảo các thế hệ nhà báo, chuyên gia, nhà khoa học, cùng 100 bài tham luận chất lượng cao đã được đưa vào Kỷ yếu. Hội thảo đã đi đến thống nhất cao một số vấn đề quan trọng.

Đầu tiên, hội thảo khẳng định những đóng góp to lớn của báo chí cách mạng. Khởi đầu từ báo Thanh Niên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập ngày 21/6/1925, báo chí cách mạng Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ truyền bá tư tưởng cách mạng, góp phần chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, báo chí đã vượt qua mọi khó khăn, thử thách, thổi bùng nhiệt huyết cách mạng, tạo sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. Trong các cuộc kháng chiến, báo chí là “vũ khí sắc bén” trên mặt trận tư tưởng - văn hóa. Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa trích dẫn lời Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”.

Hàng trăm nhà báo đã hy sinh, hàng nghìn người bị thương, nhưng dòng chảy thông tin chưa bao giờ dứt, tô thắm thêm trang sử vẻ vang của dân tộc. Trong gần 40 năm đổi mới, vai trò của báo chí ngày càng rõ nét trong việc tuyên truyền, cổ vũ thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, kịp thời phản ánh các mô hình tiên tiến, tham gia giám sát, phản biện, góp phần xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch, vững mạnh, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, và quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới.

Tiếp theo, hội thảo đã làm rõ bối cảnh mới và những yêu cầu đặt ra đối với báo chí. Nhận thức sâu sắc chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm: “Kỷ nguyên mới cũng đặt ra yêu cầu nhiệm vụ mới, cao hơn đối với báo chí cách mạng, đòi hỏi báo chí cũng phải phát triển tương xứng, vươn mình cùng dân tộc, xứng tầm với nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại”, hội thảo đã phân tích rõ những khó khăn, cơ hội, thách thức và yêu cầu mới. Dù đạt nhiều thành tựu, báo chí vẫn tồn tại hạn chế như lệch chuẩn thông tin, thương mại hóa, vi phạm đạo đức báo chí, và năng lực quản trị tòa soạn số chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn.

Cuối cùng, hội thảo đã đề xuất nhiều giải pháp khoa học và khả thi để xây dựng và phát triển báo chí cách mạng trong kỷ nguyên mới. Bao gồm: kiên định sự lãnh đạo của Đảng như nguyên tắc bất di bất dịch, bảo đảm tính Đảng, tính định hướng và tính cách mạng; xây dựng thế hệ nhà báo "bút sắc – lòng trong – tâm sáng" thông qua nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, nghiệp vụ và kỹ năng số, để họ “Giỏi về nghiệp vụ báo chí, sâu sắc về lý luận chính trị, am hiểu thực tiễn đời sống xã hội và tinh thông về ứng dụng công nghệ”; hoàn thiện thể chế, chính sách bằng cách sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí 2016 theo tinh thần “không phải để cấm mà là để kiến tạo cho sự phát triển”; đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số báo chí, làm chủ công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI), tăng cường sự hiện diện trên các nền tảng mạng xã hội; nâng cao hiệu quả kinh tế báo chí thông qua nghiên cứu, phát triển các mô hình kinh doanh mới; và đẩy mạnh hợp tác quốc tế về báo chí, truyền thông.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa khẳng định, các ý kiến tại hội thảo đều thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, trí tuệ và tâm huyết, và Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương sẽ tiếp thu để báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư về chiến lược phát triển nền báo chí cách mạng trong kỷ nguyên mới.