Hộp số tay: Một thời đã xa

Trong một thời gian dài, những người học lái xe đều phải làm quen với hộp số tay, loại hộp số từng thống trị thị trường ô tô trước thế kỷ 20. Chỉ đến khi hộp số tự động ra đời và được sản xuất hàng loạt, xu hướng này mới thay đổi, khiến hộp số tay dần bị lu mờ.

Dù vậy, vào thập niên 1990, nhiều nhà sản xuất vẫn trang bị hộp số tay cho các dòng xe cấp thấp hoặc xe thể thao. Mặc dù thị phần giảm mạnh, không thể phủ nhận vai trò to lớn của hộp số tay đối với ngành công nghiệp giao thông vận tải toàn cầu. Vậy ai là người đã phát minh ra hộp số tay, và chiếc xe nào đầu tiên được trang bị công nghệ này?

Hộp số tay được phát minh bởi hai nhà sáng chế người Pháp, Louis-Rene Panhard và Emile Levassor, vào những năm 1890. Trước đó, các mẫu xe đầu tiên sử dụng hộp số một cấp với dây đai để truyền lực đến trục xe.

Bộ đôi này đã thiết kế một hộp số ba cấp sử dụng xích truyền động, đánh dấu bước tiến quan trọng trong công nghệ ô tô. Năm 1891, họ giới thiệu mẫu xe Panhard et Levassor, được ghi nhận là chiếc xe đầu tiên trên thế giới sử dụng hộp số tay.

Tuy nhiên, người đặt nền móng cho bố cục hệ thống truyền động hiện đại là Louis Renault, nhà sáng lập thương hiệu Renault. Ông thay thế xích truyền động bằng trục các-đăng và bổ sung trục vi sai, tạo nên cấu trúc cơ bản cho các xe số tay ngày nay.

Hộp số tay dần trở nên lỗi thời

Cuộc tranh luận về việc hộp số tay hay số tự động ưu việt hơn thường phụ thuộc vào sở thích cá nhân, nhưng sự sẵn có trên thị trường lại chịu ảnh hưởng từ các yếu tố khác.

Trong khi nhiều người vẫn yêu thích hộp số tay vì khả năng kiểm soát tốt hơn và trải nghiệm lái xe hấp dẫn, xe số tự động đã chiếm ưu thế vượt trội.

Dự kiến, vào năm 2025, chưa đến 1% xe mới bán ra tại Mỹ sẽ sử dụng hộp số tay, so với con số hơn 25% cách đây 30 năm.

Hộp số tay đang dần trở thành dĩ vãng, đặc biệt trong bối cảnh các chính sách hạn chế xe động cơ đốt trong. Chính phủ Anh dự kiến cấm bán xe động cơ đốt trong mới từ năm 2030, hướng tới mục tiêu tất cả xe mới đạt mức phát thải bằng 0 vào năm 2035.

Tại Mỹ, dù chưa có lệnh cấm toàn quốc, bang California cùng các bang như New York, Washington, Oregon, Massachusetts và Vermont đã quyết định cấm bán xe chạy xăng, dầu và SUV mới vào năm 2035.

Nhiều quốc gia khác như Đức, Na Uy, Canada, Đan Mạch, Nhật Bản và Trung Quốc cũng cam kết dừng bán xe chạy nhiên liệu hóa thạch trong khoảng từ năm 2035 đến 2040. Dù các lệnh cấm không ảnh hưởng đến xe đã mua, đây là bước tiến lớn hướng tới mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.

Sự suy giảm của hộp số tay không chỉ là hệ quả của công nghệ mà còn phản ánh xu hướng chuyển đổi sang xe điện, nơi hộp số truyền thống không còn phù hợp. Dù vẫn mang lại cảm giác lái độc đáo, hộp số tay khó có thể duy trì vị thế trước làn sóng công nghệ và các yêu cầu khắt khe về môi trường.