Huế: Chương trình ERPA đã góp phần nâng cao giá trị của rừng, tăng thu nhập cho người dân
Thành phố Huế hiện có 306,189 nghìn ha đất có rừng trong đó diện tích có rừng và rừng trồng thành rừng 282,894 nghìn ha, diện tích đã trồng chưa thành rừng 23,295 nghìn ha, tỷ lệ che phủ đạt 57,18%.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, các sáng kiến tài chính quốc tế như Thỏa thuận Chi trả Giảm Phát thải Khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) đã trở thành công cụ quan trọng để thúc đẩy bảo vệ rừng và phát triển bền vững. Tại thành phố Huế, chương trình ERPA không chỉ mang lại nguồn lực tài chính mà còn tạo ra những thay đổi sâu sắc trong cộng đồng đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần bảo vệ và nâng cao giá trị tài nguyên rừng – di sản thiên nhiên quý giá của vùng đất Cố đô. Chương trình ERPA, từ việc cải thiện sinh kế, nâng cao nhận thức cộng đồng, đến vai trò trong bảo tồn hệ sinh thái và định hướng phát triển bền vững của thành phố Huế.
Bối cảnh và ý nghĩa của chương trình ERPA tại Huế
Thành phố Huế, với hơn 306 nghìn ha đất có rừng và độ che phủ rừng đạt 57,18%, là một trong sáu tỉnh/thành phố được chọn thí điểm chương trình ERPA giai đoạn 2023-2025. Đây là chương trình tiên phong trong việc áp dụng cơ chế tài chính chuyển nhượng kết quả giảm phát thải CO₂, với tổng kinh phí 135,97 tỷ đồng do Bộ Nông nghiệp và Môi trường điều phối, tập trung chi trả cho hơn 205 nghìn ha rừng tự nhiên.
ERPA không chỉ là một cơ chế chi trả dựa trên kết quả hấp thụ và lưu giữ carbon mà còn đặt nền móng cho việc triển khai toàn diện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Được triển khai theo Nghị định 107/2022/NĐ-CP, chương trình ERPA đã tạo ra một mô hình quản lý rừng mới, trong đó cộng đồng dân cư, đặc biệt là các hộ đồng bào dân tộc thiểu số, đóng vai trò trung tâm. Nguồn tài chính từ ERPA không chỉ hỗ trợ các tổ chức quản lý rừng mà còn mang lại lợi ích trực tiếp cho người dân, từ đó tạo động lực mạnh mẽ để bảo vệ và phát triển rừng.
Tác động đa chiều đến cộng đồng đồng bào dân tộc thiểu số
Một trong những tác động rõ nét nhất của chương trình ERPA là cải thiện thu nhập cho các cộng đồng. Minh chứng sống động là tại các cộng đồng Đụt và Lê Triêng II (ở vùng cao A Lưới, thành phố Huế). Cụ thể, cộng đồng Đụt: Quản lý hơn 500 ha rừng, nhận gần 320 triệu đồng; cộng đồng Lê Triêng II: Quản lý gần 700 ha rừng, nhận gần 468 triệu đồng.
Nguồn kinh phí này đã được sử dụng để mua sắm trang thiết bị, công cụ tuần tra, và phát triển các mô hình sinh kế bền vững. Kết quả là nhiều hộ gia đình đã thoát nghèo, có nguồn thu nhập ổn định, và giảm sự phụ thuộc vào các hoạt động khai thác rừng không bền vững.
Sự thành công của chương trình ERPA tại Huế không chỉ nằm ở nguồn tài chính mà còn ở các nỗ lực truyền thông và nâng cao nhận thức. Sự thay đổi trong nhận thức đã dẫn đến những hành động cụ thể. Các cộng đồng không còn xem rừng là tài nguyên khai thác mà là tài sản cần bảo vệ. Các hộ dân tham gia tích cực vào các hoạt động tuần tra, giám sát, và phục hồi rừng, từ đó trở thành "chủ rừng" thực sự.
Góp phần bảo vệ và phát triển bền vững tài nguyên rừng
Một trong những thành tựu nổi bật là giảm đáng kể các vụ vi phạm pháp luật liên quan đến rừng. Sự suy giảm này phản ánh hiệu quả của nguồn tài chính ERPA và sự cải thiện trong công tác quản lý của các cơ quan chức năng, chứng minh hiệu quả của chương trình.
Nguồn tài chính từ ERPA đã hỗ trợ các hoạt động phục hồi rừng, bảo vệ các loài động thực vật quý hiếm, và duy trì độ che phủ rừng 57,18%. Điều này không chỉ giúp tăng chất lượng rừng mà còn góp phần xây dựng một hệ sinh thái bền vững.
Hỗ trợ định hướng phát triển sinh thái của thành phố Huế
Chương trình ERPA phù hợp với tầm nhìn phát triển của Huế theo Nghị quyết số 54 của Bộ Chính trị. Việc bảo vệ rừng bền vững tạo nền tảng cho các hoạt động kinh tế xanh như du lịch sinh thái, biến rừng thành một điểm nhấn trong chiến lược quảng bá Huế là một điểm đến xanh và bền vững.
Tiến độ chi trả kinh phí ERPA qua các năm cho thấy quy mô và tác động của chương trình ngày càng lớn.
Chương trình chi trả ERPA đã chứng minh vai trò là một cơ chế tài chính đột phá, mang lại những thay đổi tích cực cho cộng đồng đồng bào dân tộc thiểu số và góp phần bảo vệ tài nguyên rừng tại thành phố Huế. Từ việc cải thiện sinh kế, nâng cao nhận thức, đến bảo tồn hệ sinh thái và giảm thiểu vi phạm, ERPA không chỉ là một công cụ tài chính mà còn là động lực để xây dựng một Huế xanh, bền vững, và thịnh vượng.
Với sự đồng hành của chính quyền, cộng đồng, và các tổ chức liên quan, chương trình này sẽ tiếp tục là nền tảng vững chắc để bảo vệ di sản thiên nhiên và thúc đẩy phát triển bền vững, đúng với tầm nhìn của một thành phố văn hóa, sinh thái, và thông minh.