Điện sạch dư thừa khiến giá điện tiêu cực

Khi giá điện tăng cao trên khắp thế giới, một điều kỳ lạ đang xảy ra với tần suất ngày càng tăng ở một số khu vực của Hoa Kỳ: Giá điện đang giảm xuống dưới 0.

Quá nhiều điện gió và điện mặt trời đã được tạo ra khiến nguồn điện sạch này đang bị mắc kẹt ở nơi chúng được tạo ra vì không có đủ đường dây cao áp để chuyển nó đến nơi có nhu cầu cao nhất. Điều đó buộc các chủ nhà máy điện phải trả tiền cho người sử dụng để họ dùng bớt lượng điện dư thừa.

Theo Yes Energy - một nhà cung cấp dữ liệu và phân tích, giá bán buôn điện đã tăng âm khoảng 200 triệu lần trên 7 mạng lưới điện của Hoa Kỳ vào năm 2021, cao hơn gấp đôi so với 5 năm trước đó . Kỷ lục đó sẽ bị phá vỡ trong năm nay khi tình trạng tắc nghẽn điện trở nên tồi tệ hơn trên 3 hệ thống lưới điện giàu năng lượng tái tạo ở Texas, California và Southwest, dữ liệu cho thấy.

Theo Bloomberg, giá điện không thường xuyên giảm xuống dưới mức 0, đủ để làm giảm chi phí điện bán buôn một cách có ý nghĩa. Nhưng hiện tượng này là một dấu hiệu cảnh báo rằng các lưới điện chưa sẵn sàng cho việc chuyển đổi rộng rãi sang năng lượng tái tạo.

Theo một nghiên cứu của Princeton, Hoa Kỳ cần phải chi 360 tỷ USD cho đến năm 2030 và 2,4 nghìn tỷ USD vào năm 2050 để mở rộng các hệ thống truyền dẫn điện đủ để xử lý sự phát triển dữ dội của năng lượng tái tạo. Nếu không, nguồn điện sẽ tiếp tục bị mắc kẹt ở những nơi không ai cần đến.

Cliff Rose, Giám đốc sản phẩm của Yes Energy, người đã thực hiện phân tích cho Bloomberg News, cho biết: “Hoa Kỳ không có cơ sở hạ tầng truyền dẫn lớn phù hợp”.

Hơn 400 tỷ USD được phân bổ cho các sáng kiến về cơ sở hạ tầng năng lượng sạch và khí hậu trong dự luật cơ sở hạ tầng năm ngoái và Đạo luật Giảm lạm phát của tháng này là đáng ghi nhận, nhưng nhiều nỗ lực đang tách biệt với nhau và không đạt được sự chuyển đổi cần thiết trên toàn nền kinh tế, nhà kinh tế Jeremy Rifkin, người đã tư vấn cho đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa về cơ sở hạ tầng năng lượng cho biết.

Việc giá điện đến mức tiêu cực như hiện tại không phải là mới, nhưng thực trạng này đang tăng lên khi việc xây dựng điện gió và điện mặt trời tăng nhanh. Năm nay, giá giảm xuống dưới mức 0 chiếm 6,8% tính đến ngày 15/8, tăng từ mức 4,6% của năm ngoái, dữ liệu của Yes Energy cho thấy. Tỷ lệ giá tiêu cực sẽ còn lớn hơn nếu các nhà điều hành lưới điện không yêu cầu các nhà máy tái tạo đóng cửa trong thời gian dư thừa nguồn cung để giúp giữ ổn định lưới điện.

Giá điện dưới mức 0 ở những khu vực có quá nhiều nguồn cung đang đối lập với chi phí tăng cao ở những khu vực tắc nghẽn lưới điện. Cả hai tình huống đều làm tăng phí tắc nghẽn, tổng cộng đạt mức kỷ lục 99,7 tỷ USD tính đến ngày 26/8, cao hơn tổng số của cả năm 2021 và gần gấp đôi mức đã thấy trong 4 năm trước đó.

Giá điện âm ngày càng thường xuyên hơn

Năng lượng tái tạo đã trở thành nguyên nhân dẫn đến giá điện tiêu cực trong thập kỷ qua, đặc biệt là ở California và Texas, với sự trợ giúp của các khoản tín dụng thuế của tiểu bang và liên bang.

Tâm điểm của giá điện tiêu cực là lưới điện Southwest Power Pool, phục vụ gần 19 triệu người từ New Mexico đến Montana. Theo Yes Energy, giá bán buôn ở đó âm khoảng 17% trong suốt 7 tháng đầu năm nay, so với âm hơn 7% của mạng lưới điện chính ở Texas và ở California.

Tại Texas, nơi đang chứng kiến sự tăng trưởng nhanh nhất về các dự án điện mặt trời và điện gió mới trong cả nước, thì các nhà máy điện khác, chẳng hạn như các nhà máy điện chạy bằng than, khí đốt tự nhiên hoặc nhiên liệu hạt nhân, “đôi khi có thể hoạt động với giá bằng 0 hoặc thậm chí âm”, Jim Burke, giám đốc điều hành của Vistra Corp, nhà sản xuất điện độc lập lớn nhất Hoa Kỳ cho biết trong một cuộc gọi của nhà phân tích vào ngày 5/8.

Theo dữ liệu của Hội đồng Độ tin cậy Điện Texas do Bloomberg tổng hợp, giá trên lưới điện Texas đã giảm xuống mức thấp - 8.977,46 USD/MWh vào ngày 7/5 sản xuất bởi nhà máy nhiệt điện than JK Spruce của CPS Energy.

Giá điện tiêu cực đang trở nên thường xuyên hơn ở miền Đông Hoa Kỳ vì những lý do khác nhau. Một ngày mùa xuân dễ chịu bất thường ở Boston trong khi phần còn lại của New England ngột ngạt đã khiến giá điện trên mạng lưới 6 bang lên đến – 150 USD/MWh trong vài giờ.

Giá điện thường xuyên giảm xuống dưới 0 ở các khu vực của Delaware và Maryland, bởi vì công việc trên các đường dây tải điện ở đó có nguồn điện bị mắc kẹt thường chảy đến Washington và Baltimore.

Tất cả những điều này nên là một lời cảnh tỉnh cho các nhà hoạch định chính sách. Mona Tierney-Lloyd, người đứng đầu chính sách nhà nước Hoa Kỳ tại Enel North America, nhà phát triển hàng đầu về các dự án tái tạo cho biết: “Xây dựng hệ thống truyền tải điện phải là một trong những ưu tiên quốc gia lớn nhất mà chúng ta phải loại bỏ hoặc giảm thiểu những tắc nghẽn đó và cho phép chuyển giao lượng điện đó đến những nơi có thể sử dụng nó”.

Sơn Tùng (Theo Bloomberg)