Máy bay đã lao xuống biển hôm thứ Bảy (9/1) với 62 người trên khoang vài phút sau khi cất cánh từ Jakarta. Cơ quan tìm kiếm và cứu nạn Indonesia đã thu hồi các mảnh vỡ máy bay cũng như các bộ phận cơ thể vào cuối tuần, trong khi cơ hội tìm thấy người sống sót ngày càng giảm.

Lấy lại hộp đen sẽ là điều cần thiết để điều tra những gì đã xảy ra với chuyến bay xấu số Sriwijaya, nhưng một vụ tai nạn lớn thứ hai chỉ trong hơn hai năm đang làm dấy lên lo lắng về an toàn bay một lần nữa.

Gatot Rahardjo, một chuyên gia hàng không độc lập ở Indonesia, cho biết: “Cần phải có đánh giá về việc giám sát ngành hàng không của Indonesia... Việc xem xét lại hướng dẫn bay của Indonesia là điều cấp thiết".

Vụ tai nạn mới nhất là vụ tai nạn chết người thứ 46 của Indonesia kể từ năm 2000, theo trang web thông tin hàng không Aviation Safety Network, con số này cao hơn đáng kể so với các nước cùng khu vực. Thái Lan ghi nhận sáu trong cùng thời gian và Malaysia là ba trường hợp.

Hai vụ tai nạn chết người gần đây nhất là một vết nhơ cho ngành công nghiệp dường như đang cải thiện các tiêu chuẩn an toàn. Vào năm 2016, Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ thông báo rằng Indonesia đã được xếp hạng loại 1 sau khi đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn do Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế đặt ra. Các hãng hàng không Indonesia cũng bị loại khỏi danh sách đen của EU vào năm 2018.

Không lâu sau quyết định của EU, Lion Air gặp sự cố khiến toàn bộ 189 người trên máy bay thiệt mạng. Mặc dù sau đó, nguyên nhân chính của vụ tai nạn được nhiều bên đồng ý là do Boeing thiết kế hệ thống chống chết máy bị lỗi.

Tuy nhiên, Ủy ban An toàn Giao thông Vận tải Quốc gia Indonesia trong báo cáo cuối cùng về vụ tai nạn của chiếc Lion cũng đổ lỗi cho hãng hàng không.

Theo đánh giá của mình, "nội dung hướng dẫn sử dụng của Lion Air và Batam Aero Technic có một số điểm mâu thuẫn, không đầy đủ và quy trình không đồng bộ" và "thiếu tài liệu trong nhật ký bay và bảo dưỡng máy bay" về các trục trặc có thể xảy ra trong các chuyến bay trước đó. (Batam Aero Technic là công ty con bảo dưỡng máy bay của Tập đoàn Lion).

Sriwijaya Group, công ty điều hành Sriwijaya Air và Nam Air, có nhiều điểm chung với Lion. Cả hai đều là sản phẩm của quá trình tự do hóa lĩnh vực hàng không của đất nước vào cuối những năm 1990, khi chế độ Suharto sụp đổ dẫn đến sự kết thúc của độc quyền nhà nước.

Sự khác biệt lớn nhất là kích thước của chúng. Lion Group khai thác cả các chuyến bay quốc tế và nội địa và nắm giữ hơn 50% thị phần nội địa tính đến năm 2017. Sriwijaya Group chủ yếu khai thác các tuyến nội địa và có thị phần cao thứ ba với 13%.

Theo Mạng lưới An toàn Hàng không, vụ tai nạn chết người cuối cùng của Sriwijaya Air là vào năm 2008, khi một chiếc máy bay trượt khỏi đường băng và giết chết một nông dân gần đó. Trong khoảng thời gian từ vụ tai nạn đó đến vụ tai nạn hôm thứ Bảy (9/1), hãng hàng không đã dính vào ba sự cố, dẫn đến việc máy bay bị hỏng không thể sửa chữa.

Chiếc máy bay mà Sriwijaya bay hôm thứ Bảy là một chiếc Boeing 737-500 gần 30 năm tuổi, một kiểu máy bay khác với 737 Max.

Trong khi hồ sơ tài chính của Sriwijaya không được công bố rộng rãi, có những dấu hiệu cho thấy tập đoàn này đang gặp khó khăn về tài chính.

Tính đến cuối năm 2018, tập đoàn này nợ các công ty nhà nước tổng cộng 2,4 nghìn tỷ rupiah (175 triệu USD), bao gồm 810 tỷ rupiah cho GMF AeroAsia, một đơn vị của hãng vận tải nhà nước Garuda Indonesia, đang duy trì các đội bay của Sriwijaya vào thời điểm đó. .

Không có khả năng trả nợ một phần dẫn đến việc hãng vận tải Citilink Indonesia của Garuda tiếp quản hoạt động của cả Sriwijaya và Nam vào năm đó. Nhưng sau xung đột nội bộ, cả hai bên đã chấm dứt quan hệ đối tác vào năm 2019. Một thời gian ngắn trước khi chấm dứt, hơn một nửa đội bay của Sriwijaya đã bị Bộ Giao thông vận tải cho thuê do lo ngại về khả năng bay.

Chuyên gia hàng không Rahardjo cho biết: “Ngành công nghiệp này đã [hoạt động tồi tệ] trong những năm gần đây và chỉ trong năm 2019, lợi nhuận của họ mới được cải thiện. Năm 2020 lẽ ra phải là thời điểm cất cánh cho một ngành công nghiệp mạnh hơn, nhưng đại dịch COVID-19 đã xoay chuyển câu chuyện ... Vì vậy, mối lo ngại là hoạt động kinh doanh bị siết chặt, nó có thể ảnh hưởng đến khía cạnh hoạt động, bao gồm cả an toàn".