Iran chỉ trích việc châu Âu khởi động quy trình trừng phạt nhằm vào nước này
(CLO) Anh, Pháp và Đức (E3) ngày 28/8 đã kích hoạt quy trình 30 ngày để tái áp đặt các biện pháp trừng phạt của Liên hợp quốc (LHQ) nhằm vào Iran liên quan đến chương trình hạt nhân của nước này.
Iran ngay lập tức lên án quyết định này. Một quan chức cấp cao nước này cáo buộc ba cường quốc châu Âu đã làm tổn hại ngoại giao và nhấn mạnh Tehran “sẽ không nhượng bộ trước áp lực”.
Iran cũng đe dọa sẽ có “phản ứng mạnh mẽ” nếu các lệnh trừng phạt được tái áp đặt, bao gồm khả năng rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân (NPT). Tuy nhiên, phía Iran cho biết vẫn sẽ tiếp tục các cuộc đàm phán với châu Âu.
Cơ chế "snapback" (tái áp đặt nhanh) được kích hoạt nhằm tái áp dụng các lệnh trừng phạt LHQ từng được dỡ bỏ theo thỏa thuận hạt nhân năm 2015, còn gọi là Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA). Các nước châu Âu lo ngại họ sẽ mất quyền kích hoạt cơ chế này vào tháng 10/2025, khi thỏa thuận JCPOA hết hiệu lực.
Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot cho biết quyết định này không có nghĩa là chấm dứt ngoại giao, trong khi Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul thúc giục Iran hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và cam kết đàm phán trực tiếp với Mỹ trong tháng tới.
Trong thư gửi Hội đồng Bảo an LHQ, E3 khẳng định họ vẫn cam kết tìm kiếm giải pháp ngoại giao nhưng yêu cầu Iran phải thể hiện sự sẵn sàng bằng cách cho phép các thanh sát viên của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) tiếp cận các cơ sở hạt nhân và giải trình về kho dự trữ uranium làm giàu.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio hoan nghênh quyết định của châu Âu và nói Washington vẫn sẵn sàng cho sự tham gia trực tiếp “hướng tới một giải pháp hòa bình, lâu dài”.
Hội đồng Bảo an dự kiến họp kín vào thứ Sáu (29/8) để thảo luận vấn đề này.
Một khi quy trình "snapback" hoàn tất, các biện pháp trừng phạt nhằm vào các lĩnh vực tài chính, năng lượng và quốc phòng của Iran sẽ được khôi phục.
Theo IAEA, Iran đang làm giàu uranium đến độ tinh khiết 60%, chỉ thấp hơn một chút so với cấp độ vũ khí (khoảng 90%), và đã có kho dự trữ đủ cho nhiều quả bom trước các cuộc tấn công của Israel vào tháng 6. Tehran bác bỏ cáo buộc và nhấn mạnh chương trình của họ là cho mục đích dân sự.