Chia sẻ với Eurasianet, một quan chức cấp cao của quốc gia này nói: hệ thống này sẽ có hiệu lực từ ngày 1/4, dường như là nỗ lực phối hợp nhất của Kazakhstan cho đến nay để chứng minh những nỗ lực theo sát các lệnh trừng phạt của phương Tây lên Nga.

Theo lời của quan chức này, Chính phủ nước này đã nhiều lần tuyên bố sẽ không áp dụng bất kỳ biện pháp trừng phạt và hạn chế nào trong thương mại với Nga. Tuy nhiên, Kazakhstan sẽ không cho phép lách luật trừng phạt của phương Tây và sẽ không hỗ trợ bằng bất kỳ hình thức nào.

“ Kazakhstan hiểu tất cả những rủi ro của các biện pháp trừng phạt thứ cấp, vì vậy chúng tôi đang giám sát chặt chẽ hoạt động thương mại của quốc gia và tất cả các đối tác”, vị quan chức giấu tên chia sẻ.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Ngoại giao Kazakhstan Mukhtar Tleuberdi chia sẻ với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken: “Quốc gia này có mối quan hệ lịch sử với cả Nga và Ukraine”. Đồng thời, “các nền kinh tế của chúng tôi đã kết nối với nhau trong một thời gian dài”.

Những trở ngại chính đối với việc tuân thủ các lệnh trừng phạt của phương Tây là địa lý và chế độ thương mại hiện tại mà Kazakhstan đang hoạt động.

Kazakhstan và Nga đều là thành viên của Liên minh kinh tế Á-Âu gồm 5 quốc gia, còn được biết đến với tên viết tắt EAEU. Về lý thuyết, điều đó có nghĩa là không có kiểm tra hải quan đối với hàng hóa đi qua biên giới dài 7.600 km của họ.

Chính sự tự do này trong những năm gần đây đã góp phần củng cố vai trò của Nga với tư cách là đối tác thương mại chính của Kazakhstan. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi đường ống dẫn hàng hóa phương Tây đến Nga bị tắt, Moscow coi các nước láng giềng của mình, chẳng hạn như Kazakhstan, cũng như các quốc gia khác ở Trung Á như một “cửa hậu”.

Theo dữ liệu, trước khi chiến tranh Nga – Ukraine bắt đầu, Kazakhstan đã xuất khẩu một lượng nhỏ chất bán dẫn tiên tiến trị giá 12.000 USD sang Nga. Vào năm 2022, số tiền này tăng vọt lên 3,7 triệu USD.

Sau khi áp dụng các lệnh trừng phạt, xuất khẩu hàng hóa bị trừng phạt của EU sang các thành viên EAEU là Kazakhstan, Kyrgyzstan và Armenia đã tăng thêm 30% so với xuất khẩu các hàng hóa khác, theo dữ liệu nghiên cứu từ tháng 1/2017 đến tháng 8/2022.

Theo các quan chức phương Tây thiết kế chế độ trừng phạt, không chỉ các đối tác thương mại trực tiếp của Nga cần cảnh giác trong việc giúp ngăn chặn dòng chảy.

Lời khuyên tuân thủ lệnh lệnh trừng phạt của Bộ Tài chính Mỹ nêu rõ rằng các nhà xuất khẩu phương Tây chịu trách nhiệm đảm bảo hàng hóa bị trừng phạt không đến được Nga thông qua các nước thứ ba.

Đầu tháng này, một báo cáo của Reuters đã minh họa trên thực tế cách thức hoạt động của dòng chảy song song này. Trích dẫn bảy nguồn ẩn danh quen thuộc với tình hình, hãng tin này đã viết về việc “các công ty Nga đã gửi đến các đối tác Kazakhstan của họ… những yêu cầu mới để giúp họ… nhập khẩu những hàng hóa rất cần thiết".

“Người Nga có một danh sách mua sắm rất dài bao gồm thiết bị công nghiệp, vòng bi đường sắt, thiết bị điện tử tiên tiến, thiết bị vô tuyến, tua-bin, bộ phận máy bay, nguyên liệu thô và thậm chí cả vật liệu thẻ ngân hàng,” Reuters cho biết trong báo cáo của mình, trích dẫn các nguồn tin.

Trong Kazakhstan không phải chịu các biện pháp trừng phạt thứ cấp, Washington đã trừng phạt một công ty của Uzbekistan về việc cung cấp vi mạch cho Nga.

Lê Na (Theo Eurasianet)