(CLO) Nhiều vấn đề tồn tại trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai tại các nông, lâm trường quốc doanh đã được các đại biểu Quốc hội nêu ra trong phiên họp ngày 10/11.

Hôm nay (10/11), Quốc hội đã nghe Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Ksor Phước trình bày Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai tại các nông trường, lâm trường quốc doanh, giai đoạn 2004-2014.

Thảo luận về nội dung này, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, trên thực tế, hiệu quả sử dụng tài nguyên đất, hiệu quả sản xuất kinh doanh của nhiều công ty nông, lâm nghiệp chưa cao. Các đại biểu cũng lo ngại về tình trạng giao khoán đất giữa nông, lâm trường với người nhận theo hướng khoán trắng, và cho rằng đó là một dạng của phát canh thu tô.

Đại biểu Phương Thị Thanh (Bắc Kạn) nhấn mạnh, qua giám sát cho thấy công tác quản lý đất đai tại các nông, lâm trường quốc doanh trong thời gian dài đã bị buông lỏng, chậm được khắc phục, tình trạng đất do các nông, lâm trường cho thuê, chuyển mục đích, chuyển nhượng và giao đất trái pháp luật còn diễn ra khá phổ biến nhưng không được xử lý chấn chỉnh kịp thời. Các vi phạm về lấn chiếm, tranh chấp đất đai tại các nông, lâm trường còn xảy ra ở hầu hết các địa phương.

Đại biểu Phương Thị Thanh đề nghị, cần rà soát hiện trạng sử dụng đất của các công ty nông, lâm nghiệp; kiên quyết thu hồi đất sử dụng sai mục đích, không có nhu cầu sử dụng, hiệu quả sử dụng đất thấp, đất để hoang hóa, vi phạm pháp luật về đất đai như cho thuê, chuyển mục đích, chuyển nhượng, giao đất trái pháp luật. Đối với diện tích đất đã được người dân địa phương sản xuất, sinh sống lâu năm và ổn định, nên giao về địa phương quản lý.

Theo đại biểu Dương Hoàng Hương (Phú Thọ), tình trạng khoán trắng đất nông, lâm trường thời gian qua có thể coi là một dạng phát canh thu tô và đã gây ra nhiều hệ lụy. Thực tế là nhiều nông, lâm trường được hưởng lợi từ các hợp đồng giao nhận khoán đất nhưng lại không phải chịu nộp nghĩa vụ tiền thuê đất hoặc tiền sử dụng đất cho nhà nước. Việc giao khoán đất đã dẫn tới tình trạng trong khi các nông, lâm trường bỏ đất hoang hóa, không canh tác hết thì nhiều hộ dân địa phương ngay cùng khu vực lại thiếu đất sản xuất. Thực trạng này gây ra so sánh bức xúc đối với cả người lao động cũng như trong cộng đồng dân cư địa phương.

Đại biểu Trần Minh Diệu (Quảng Bình) nhấn mạnh về tình trạng việc giao đất cho các địa phương chậm trễ, vướng mắc; diện tích giao lại cho người dân chủ yếu là đất xấu, đất ở những địa hình khó canh tác. Thực tế này đã làm nảy sinh mâu thuẫn, bức xúc giữa người dân với các chủ rừng ở không ít các địa phương.

Đồng quan điểm về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Thu Anh (Lâm Đồng) cho rằng, trong khi nhiều người dân thiếu đất thì tại các nông, lâm trường, các dự án thăm dò khoáng sản, các dự án trồng rừng, các dự án thủy điện lại được bố trí phần diện tích đất lớn nhưng sử dụng kém hiệu quả, sai mục đích và chậm được nhà nước thu hồi.

Theo đại biểu Nguyễn Thu Anh, thiếu đất khiến cho cuộc sống của người dân càng thêm khó khăn, và người dân có xu hướng đánh liều khai thác đất, lấn chiếm đất của các công ty, của lâm trường. Từ đó, đã xảy ra nhiều vụ tranh chấp, khiếu kiện về đất đai mà chính quyền địa phương, các bộ, ngành, Chính phủ khó giải quyết dứt điểm.

Đại biểu Nguyễn Thu Anh đề nghị các địa phương cần ngăn chặn những trường hợp cho thuê đất, sang nhượng đất trái phép; xử lý nghiêm khắc những cá nhân, công ty, địa phương nào sử dụng đất đai lãng phí, thất thoát, sai mục đích và không giao đất cho dân theo đúng pháp luật.

Đại biểu Dương Hoàng Hương đề nghị, trong Nghị quyết giám sát của QH cần phải có nội dung về việc chuyển giao khoán đất giữa nông, lâm trường, công ty nông, lâm nghiệp với công nhân, viên chức, cá nhân, hộ dân địa phương, để từ hình thức khoán trắng sang hình thức nhà nước trực tiếp cho thuê đất, bảo đảm quyền lợi cho người trực tiếp sử đụng đất và bảo đảm quản lý chặt chẽ đất đai theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, Chính phủ sớm chỉ đạo đôn đốc các nông, lâm trường chưa thực hiện quy định về chuyển đổi đất phi nông nghiệp, đất nông nghiệp được sử dụng vào mục đích sản xuất kinh doanh từ hình thức giao đất không thu tiền sang hình thức thuê đất khẩn trương thực hiện quy định này.

T.Toàn