Khách sạn hạng sang ở Hà Nội: Lao đao vì khủng hoảng, long đong chủ sở hữu

Kỳ 1: Nhiều phen đổi chủ, kinh doanh bết bát

Lao đao vì khủng hoảng

Chỉ trong khoảng 20 năm qua, sau một thời gian dài thiếu hụt các phòng lưu trú, khách sạn chất lượng cao thì Hà Nội đã nhanh chóng có những công trình, dự án khách sạn đẳng cấp 5 sao đạt tiêu chuẩn quốc tế như: Intercontinental Hanoi Westlake, Hilton HaNoi Opera, Sofitel Legend Metropole Hanoi,  Sheraton, Melia, Daewoo... Các khách sạn hạng sang này đã góp phần thay đổi diện mạo của Thủ đô Hà Nội và có những đóng góp lớn trong việc thu hút khách du lịch, nhà đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế, du lịch của Hà Nội.

Tuy nhiên, khoảng hơn 10 năm qua, đa phần các khách sạn sang trọng trên đều trải qua nhiều thăng trầm, khó khăn. Có những khách sạn liên tục thay đổi chủ, không đạt được sự ổn định trong kinh doanh.

Daewoo Hà Nội được xây dựng trong năm 1996. Khách sạn này được chính Chủ tịch Tập đoàn Daewoo Hàn Quốc Kim Woo-choong gửi gắm nhiều sứ mệnh. Thế nhưng, Công ty TNHH Daeha, đơn vị sở hữu Daewoo Hà Nội lỗ luỹ kế 3,2 triệu USD tại thời điểm cuối năm 2009. Căng thẳng hơn, do chịu tác động bởi khủng hoảng, Tập đoàn Daewoo nợ nần chồng chất tới mức nhận được yêu cầu phải bán bớt tài sản để cơ cấu lại nợ.

Intercontinental Hanoi Westlake được S. Lien Holdings khởi công từ năm 1991 và mất 7 năm mới hoàn thiện phần thô. Đúng thời điểm quan trọng nhất, vào năm 2007, S. Lien Holdings phá sản do chịu ảnh hưởng của suy thoái. S. Lien Holdings phải “sang tên” công trình cho T.P.C Development Ltd thì Intercontinental Hanoi Westlake mới có thể vận hành trơn tru được.

Mức độ “lên bờ xuống ruộng” của Sheraton Hà Nội thậm chí còn nặng nề hơn vì khách sạn này phải trải qua 2 cuộc khủng hoảng kinh tế. Lần đầu xảy ra vào năm 1997, lần thứ hai từ năm 2007.

Sheraton Hà Nội được xây dựng trong năm 1993 bởi Faber Group. Vào năm 1998, dù khách sạn đã hoàn thiện và sắp đi vào hoạt động, Faber Group vẫn phải rao bán Sheraton Hà Nội nhưng không thành công. Vì vậy, Faber Group chật vật để có thể Sheraton Hà Nội đi vào hoạt động.

Tới năm 2007, thời điểm cuộc khủng hoảng kinh tế xuất phát từ Mỹ bắt đầu nổ ra, Faber Group nhanh tay bán Sheraton Hà Nội cho đối tác Malaysia Berjaya Corporation Berhad (BHR). Ngay sau khi thâu tóm Sheraton Hà Nội, BHR đã gánh chịu hậu quả mà khủng hoảng kinh tế gây ra.

Chủ đầu tư của Melia Hà Nội là SAS Trading của Thái Lan. Cuộc khủng hoảng kinh tế năm 1997, nơi SAS Trading nằm trong “tâm bão” đã khiến việc xây dựng Melia Hà Nội bị gián đoạn, có thời điểm suýt phải tạm dừng.

Là khánh sạn 5 sao đầu tiên của Hà Nội, Sofitel Legend Metropole Hanoi được xây dựng từ năm 1901 nên khi các cuộc khủng hoảng xảy ra, khách sạn đã đi vào hoạt động lâu dài nên mức độ ảnh hưởng mà Sofitel Legend Metropole Hanoi gánh chịu là không nặng nề như Sheraton Hà Nội hay Intercontinental Hanoi Westlake,…

Long đong chủ sở hữu

Chủ sở hữu cũng là một trong những câu chuyện “ly kỳ”. Cho tới thời điểm hiện tại, rất ít “nhà sáng lập ngoại” còn gắn bó với những “đứa con tinh thần” của mình nữa.

Hiện tại, Intercontinental Hanoi Westlake chỉ có 2 chủ sở hữu. Đó là Công ty TNHH Phát triển Du lịch khách sạn Hà Nội và Thăng Long GTC. Hai đơn vị này lần lượt sở hữu 75% vốn và 25% tại Công ty Phát triển Du lịch Hữu hạn Làng Nghi Tàm, pháp nhân sở hữu Intercontinental Hanoi Westlake.

Trước đó, Intercontinental Hanoi Westlake đã nhiều lần thay đổi chủ sở hữu. “Nhà sáng lập” S. Lien Holdings chuyển nhượng vốn cho T.P.C Development Ltd vào năm. Sau đó, trong cơ cấu cổ đông khách sạn, cái tên BHR được thay thế cho T.P.C Development Ltd. T.P.C Development Ltd thực chất là công ty liên quan đến BHR. Trong năm 2019, BHR bán lại toàn bộ vốn của mình cho là Công ty TNHH Phát triển Du lịch khách sạn Hà Nội với giá 1.244 tỷ đồng.

BHR tỏ ra rất chú ý đến thị trường nghỉ dưỡng Hà Nội. Cùng với việc mua lại Intercontinental Hanoi Westlake, ông lớn Malaysia cũng thâu tóm Sheraton Hà Nội từ tay Faber Group. Tuy nhiên, trong năm 2019, BHR thoái vốn khỏi Intercontinental Hanoi Westlake nhưng vẫn giữ vốn tại Sheraton Hà Nội. Cùng sở hữu Sheraton Hà Nội với BHR còn có Công ty TNHH MTV Hồ Tây.

Khách sạn Daewoo Hà Nội cũng nhiều lần khiến dư luận xôn xao vì những lần chuyển chủ sở hữu “tai tiếng”.

Khi thành lập, Daewoo Hà Nội có 2 chủ sở hữu là Công ty Hanel và Tập đoàn Daewoo. Khi lao đao vì khủng hoảng kinh tế, Daewoo buộc phải bán toàn bộ 70% vốn của mình. Ban đầu, Daewoo muốn chuyển nhượng cho “đồng hương” Hàn Quốc là Lotte. Nhưng Hanel quyết thực hiện “quyền ưu tiên” trong liên doanh nên Hanel mua lại 70% vốn từ Tập đoàn Daewoo.

Từ đây, câu chuyện trở nên ly kỳ hơn khi Hanel giành quyền mua 70% vốn nhưng lại nhanh tay chuyển nhượng tất cả cho 2 công ty trong nước nhưng sau đó 2 công ty này đều không thanh toán một lần cho thượng vụ trên. Phải mất gần 3 năm, vào năm 2015, hợp đồng mới kết thúc. Và cũng gần như ngay lập tức, trong năm 2015, Bông Sen Corp hoàn thành việc mua hơn 32% vốn Daeha, đơn vị sở hữu Daewoo Hà Nội. Tới nay, Bông Sen Corp là chủ gián tiếp của Daewoo Hà Nội vì sở hữu hơn 71% vốn của một trong 2 công ty Việt Nam nói trên.

Trước đây, không ai biết chính xác chủ sở hữu của Hilton HaNoi Opera. Chỉ biết, năm 2006, Vina Capital công bố mua lại 70% cổ phần (trị giá 43 triệu USD) từ đối tác Đức và Pháp tại khách sạn Hilton HaNoi Opera. Chỉ 3 năm sau đó, Vina Capital thoái vốn hoàn toàn khỏi Hilton HaNoi Opera và thu về khoản lợi nhuận 23%.

Sau này, danh sách chủ sở hữu của Hilton được báo chí liệt kê như sau: Công ty TNHH Du lịch và Thương mại Hoàn Kiếm, đơn vị kết hợp của Tổng cục Du lịch Hà Nội (Hanoitourist) và Công ty thương mại Ngân Anh.

Còn hiện tại, Công ty TNHH Phát triển TN Hà Nội và Công ty cổ phần Thăng Long GTC là hai cổ đông của Hilton. Hai đơn vị này lần lượt sở hữu 70% và 30% vốn công ty với giá trị vốn góp tương ứng gần 277 tỷ đồng và 119 tỷ đồng.

Metropole Hanoi trải qua nhiều biến cố lịch sử hơn tất cả các cái tên kể trên. Gustave Émile Dumoutier là chủ nhân đầu tiên, sau đó khách sạn thuộc quyền quản lý của TP Hà Nội.

Tới khi Việt Nam bước vào nền kinh tế thị trường, hàng hoạt chủ sở hữu của Metropole Hanoi được hé lộ như Vietnam Opportunity Fund, Indotel Limited, Tổng công ty Du lịch Hà Nội (Hanoitourist),… Nhưng hiện tại, hai chủ nhân ít ỏi của khách sạn này là Hanoitourist và Indotel Limited. Cả hai bên cùng nắm giữ 50% tại Công ty TNHH Liên doanh khách sạn Thống nhất Metropole, đơn vị sở hữu khách sạn Metropole.

Melia Hà Nội là đơn vị hiếm hoi “giữ chân” được tất cả “cổ đông sáng lập”. Khách sạn Melia Hà Nội thuộc Công ty SAS-CTAMAD, liên doanh giữa Công ty cổ phần Chế tạo điện cơ Hà Nội (HEM) và Công ty SAS Trading. Hai đơn vị này lần lượt sở hữu 35% và 65% vốn công ty.

Kỳ 2: “Đọ” hiệu quả khách sạn hạng sang Hà Nội: Thất vọng nhất Intercontinental

Bảo Linh