Đoàn Chủ toạ điều hành Hội đồng Giải gồm: Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Thuận Hữu - Chủ tịch Hội đồng; Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi - Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng; Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Hoàng Vĩnh Bảo - Phó Chủ tịch Hội đồng; Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Lê Mạnh Hùng - Phó Chủ tịch Hội đồng. Hội đồng Chung khảo Giải báo chí Quốc gia lần thứ XIV - năm 2019 còn có 37 Uỷ viên. 

Phát biểu tại khai mạc vòng chung khảo, đồng chí Thuận Hữu, Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập báo Nhân dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng giải báo chí quốc gia, Chủ tịch Hội đồng Chung khảo giải Báo chí Quốc gia lần thứ XIV - năm 2019 cho biết: "Mỗi mùa giải Báo chí Quốc gia đều là sự kiện lớn, thu hút sự quan tâm đặc biệt của báo chí cả nước, là giải thưởng cao quý nhất dành tặng cho tác phẩm báo chí và các tác giả xuất sắc nhất".

Qua 14 năm tổ chức, đến nay, Giải ngày càng thu hút được sự tham gia chủ động, tích cực, hào hứng của các cấp Hội, các cơ quan báo chí và hội viên nhà báo, cộng tác viên trong cả nước. Ban Thư ký tổng hợp Giải đã nhận được 1.725 tác phẩm, trong đó có 1.602 tác phẩm đủ điều kiện dự Giải theo quy định.

Các Ban giúp việc của Hội đồng Giải đã nỗ lực cố gắng trong thời gian ngắn, triển khai các công việc sơ khảo với tiến độ sớm hơn gần 1 tháng và đúng yêu cầu của quy trình tổ chức Giải và Điều lệ Giải; Hội đồng Sơ khảo đã thực hiện đúng quy chế chấm Giải, làm việc với tinh thần trách nhiệm cao và có tính chuyên nghiệp, thẩm định, chấm tác phẩm theo các tiêu chí về chất lượng nội dung và hình thức thể hiện, đã lựa chọn và trình lên Hội đồng chung khảo danh sách 140 tác phẩm thuộc 11 loại giải, được lựa chọn từ 1.602 tác phẩm đủ điều kiện dự Giải.

Đây là năm có số lượng tác phẩm dự giải ở mức cao từ trước đến nay. Tham dự giải năm nay có hơn 110 đơn vị cấp hội và hơn 230 cộng tác viên tham dự 11 loại giải theo quy định. Trong đó có 34 đơn vị Liên chi hội và Chi hội trực thuộc.

Theo đánh giá của Hội đồng sơ khảo, các đơn vị đều gửi tác phẩm đúng hạn, hình thức tác phẩm đạt yêu cầu, đúng quy định. Các tác phẩm dự giải đáp ứng được các tiêu chí xét chọn được nêu trong “Hướng dẫn tuyển chọn” của Hội đồng Giải. Các quy định về thời gian, tác giả, tác phẩm, nhóm thể loại cơ bản được các đơn vị thực hiện tốt.

Về nội dung, các tác phẩm dự giải năm nay phản ánh kịp thời, đậm nét các sự kiện chính trị lớn của đất nước trong năm 2019 như: Tiếp tục thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng, thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đặc biệt năm 2019 kỉ niệm 50 năm thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, 65 chiến thắng Điện Biên phủ, 40 năm cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía bắc, 30 năm xây dựng nhà giàn DK1 với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc trên biển, là những chủ đề có nhiều tác phẩm được đầu tư công phu; tiếp tục đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí; các nghị quyết, chính sách điều hành kinh tế - xã hội của Chính phủ trong năm 2019; các hoạt động đối ngoại của Nhà nước Việt Nam trong năm 2019, chiến tranh thương mại và sự ảnh hưởng với Việt Nam...

Nhiều tác phẩm tiếp tục đi sâu phản ánh các lĩnh vực xây dựng Đảng, xây dựng và củng cố hệ thống chính trị, xây dựng nông thôn mới và cơ cấu lại ngành nông nghiệp, công cuộc giảm nghèo bền vững, an ninh năng lượng...

Các tác phẩm dự giải có đề tài phong phú, phản ánh trung thực, kịp thời, toàn diện các sự kiện thời sự, vấn đề thời sự của đất nước, của địa phương năm 2019, ở tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội…

Nhiều vấn đề thời sự nóng bỏng tiếp tục được đề cập như: Công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, nhất là sai phạm trong công tác quản lí đất đai; xử lí cán bộ sai phạm trong công tác cán bộ, sai phạm trong giáo dục; nạn xã hội đen, tội phạm hoành hành, các loại tội phạm mới, nạn xâm hại trẻ em, vấn đề phòng chống thông tin xấu, độc hại trên mạng xã hội; vệ sinh an toàn thực phẩm, vấn đề cải cách hành chính, chính sách và cuộc sống, cơ chế quản lý kinh tế; Khuyến khích thúc đẩy kinh tế tư nhân, sản xuất nông nghiệp sạch, xây dựng đô thị thông minh, cách mạng công nghiệp 4.0 và sự tác động tới cuộc sống. Nhiều tác phẩm tiếp tục khai thác những đề tài truyền thống như lịch sử, văn hóa, an ninh, quốc phòng, gương người tốt việc tốt, điển hình tiên tiến...

Các tác phẩm dự giải và tác phẩm vào chung khảo đã phản ánh khá toàn diện và sâu sắc đời sống chính trị, kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng của đất nước, những nỗ lực của hệ thống chính trị thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, sự điều hành của Chính phủ. Nhiều tác phẩm mang tính phát hiện, tính phản biện tốt, đeo bám vấn đề, có hiệu quả xã hội tích cực, có sức ảnh hưởng.

Về chất lượng tác phẩm, các tác phẩm nhiều kì (nhất là báo in) chiếm tỉ lệ ngày càng cao, cho thấy đề tài được đầu tư công phu, bài bản. Phát thanh, truyền hình có nhiều tương tác với công chúng hơn. Một số tác phẩm khai thác thế mạnh của internet, tạo sự tương tác mạnh mẽ với công chúng, sử dụng mạng xã hội khi làm chương trình giúp công chúng có thể tham gia, góp ý để chương trình tốt hơn.

Đối với báo điện tử, hình thức thể hiện mới, hiện đại của báo chí điện tử là longform, megastory,…tiếp tục được sử dụng nhiều hơn. Đa phần các tác phẩm xuất sắc được xây dựng công phu, sử dụng megastory kết nối đa phương tiện, trở nên hấp dẫn. Có tuyến bài xuất sắc, mang tính phát hiện vấn đề gai góc, dấn thân của nhà báo, có hiệu ứng xã hội cao, như loạt bài về chùa Ba Vàng của báo Lao Động, v.v…

Theo đánh giá của các tiểu ban Hội đồng sơ khảo, cùng với sự tham gia tích cực về số lượng, đáng mừng là chất lượng báo chí các địa phương đã ngày càng được nâng lên. Đánh giá chung của Hội đồng sơ khảo cho rằng, các tác phẩm dự Giải năm nay có chất lượng khá đồng đều, giảm dần sự cách biệt lớn về chất lượng giữa các tác phẩm của các cơ quan báo chí trung ương và địa phương. Nhiều bài có tính phát hiện tốt, phản ánh những vấn đề nóng bỏng, được dư luận quan tâm. Nhiều tác phẩm của các cơ quan báo chí địa phương trong các nhóm thể loại Phóng sự, phóng sự điều tra, ký báo chí, ghi chép (báo in, báo điện tử) và Tin, phóng sự, ký sự; phim tài liệu (báo hình), được Hội đồng sơ khảo đánh giá cao. Bài điều tra, bài về môi trường có nhiều hình ảnh sống động, hấp dẫn. 

Hội đồng chung khảo giải báo chí quốc gia lần thứ XIV sẽ chấm vòng chung khảo trong 2 ngày từ 29 đến 30/5/2020. Lễ trao giải báo chí quốc gia năm 2019 sẽ diễn ra đúng dịp kỷ niệm 95 năm ngày báo chí cách mạng Việt Nam 21/6/2020. 

Thành Trung - Sơn Hải