Khay cơm 5 ngăn và bộ tứ vàng giúp học sinh khỏe mạnh, học tập bền bỉ

Khay cơm 5 ô, trọn vẹn dinh dưỡng

Tại Trường THCS & THPT Lương Thế Vinh (cơ sở Tân Triều, Hà Nội), mỗi khay cơm bán trú không đơn thuần là bữa ăn giữa ngày. Đó còn là sự kết hợp hài hòa giữa dinh dưỡng khoa học, quy trình an toàn nghiêm ngặt và cả tình yêu thương, để học sinh có đủ năng lượng học tập và phát triển toàn diện.

Thay vì chọn khay ít ngăn như nhiều nơi khác, nhà trường quyết định dùng khay 5 ô. Trên khay, luôn đủ 4 nhóm thực phẩm thiết yếu: tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Thực đơn thay đổi hàng ngày, xen kẽ cơm, bún, mì với các món thịt, cá, trứng, rau xanh, hoa quả theo mùa.

“Chúng tôi muốn các em không chỉ ăn đủ chất mà còn ăn ngon miệng, không bị ngán, hạn chế dầu mỡ và muối, tăng rau củ, canh nóng và trái cây tươi”, chị Nguyễn Thị Hường, nhân viên y tế học đường chia sẻ.

Bếp ăn của trường được thiết kế theo nguyên tắc một chiều, từ khu tiếp nhận đến chế biến và chia suất ăn, tuyệt đối không để thực phẩm sống – chín giao thoa. Mỗi nguyên liệu đưa vào đều có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, được kiểm tra cảm quan kỹ lưỡng, món ăn sau chế biến đều được lưu mẫu 24 giờ.

“Chúng tôi luôn đặt an toàn lên hàng đầu. Bếp ăn hiện đại, quy trình kiểm thực 3 bước hằng ngày, lại có sự giám sát thường xuyên của y tế, ban giám hiệu và cả phụ huynh”, cô Văn Quỳnh Giao, Phó Hiệu trưởng cho biết.

Không chỉ giám sát chặt chẽ, nhà trường còn tổ chức khảo sát định kỳ, lắng nghe phản hồi của học sinh để điều chỉnh thực đơn. Giáo viên và nhân viên bán trú theo dõi trực tiếp bữa ăn, ghi nhận ý kiến từng ngày để cải thiện ngay.

Chị Lê Thị Thùy Dung, phụ huynh học sinh lớp 6T chia sẻ: “Suất ăn 45.000 đồng rất hợp lý so với chất lượng. Điều quan trọng là con tôi ăn ngon, ít bỏ thừa, thường kể về những món yêu thích và tinh thần thoải mái hơn sau giờ nghỉ trưa. Tôi yên tâm gửi gắm con ở đây".

Với nhà trường, bữa trưa bán trú không chỉ để học sinh no bụng, mà còn để các em được chăm sóc toàn diện cả thể chất lẫn tinh thần. Thời gian tới, trường dự kiến bổ sung thêm nhiều món Âu, Hàn bên cạnh món Việt, tăng rau xanh và hoa quả, tạo sự phong phú và trải nghiệm mới mẻ cho học sinh.

“Chúng tôi tin rằng một bữa ăn ngon và đủ chất chính là chìa khóa để học sinh khỏe mạnh, học tốt và giữ được niềm vui mỗi ngày đến lớp”, cô Văn Quỳnh Giao nhấn mạnh.

Không nên lạm dụng sữa, vitamin và thực phẩm chức năng cho trẻ đầu năm học

Nhiều phụ huynh thường có thói quen bổ sung sữa, vitamin hoặc thực phẩm chức năng cho con khi bước vào năm học mới để “tăng sức đề kháng”.

Tuy nhiên, theo ThS.BSNT Chu Thị Phương Mai (Bệnh viện Nhi Hà Nội), cách làm này chưa chắc cần thiết và có thể gây phản tác dụng nếu lạm dụng.

Bác sĩ Phương Mai cho biết, sữa là nguồn dinh dưỡng giàu protein, canxi, vitamin D cùng nhiều vi chất thiết yếu cho sự phát triển thể chất, trí não và miễn dịch. Trẻ trong độ tuổi học đường cần khoảng 400–600 ml sữa mỗi ngày, tương đương 2–3 ly, tùy khẩu phần ăn và tình trạng dinh dưỡng.

Phụ huynh nên chọn sữa ít đường hoặc không đường, trẻ thừa cân thì nên dùng sữa tách béo. Tuy nhiên, chuyên gia nhấn mạnh: “Sữa chỉ là một phần của chế độ ăn đa dạng, tuyệt đối không thể thay thế bữa chính.”

Theo chuyên gia, trẻ khỏe mạnh, ăn uống cân đối thường không cần uống thêm vitamin. Trường hợp trẻ biếng ăn kéo dài, chậm lớn, hay ốm vặt cần được khám, xét nghiệm và chỉ định bổ sung cá thể hóa từ bác sĩ.

“Thực phẩm chức năng không phải là thuốc và không thể thay thế chế độ ăn khoa học. Nếu lạm dụng, trẻ có thể gặp mất cân bằng dinh dưỡng hoặc tác dụng phụ”, bác sĩ Phương Mai cảnh báo.

Tình trạng trẻ thừa cân, béo phì ở thành thị và suy dinh dưỡng ở nông thôn vẫn tồn tại song song. Để cân bằng, chế độ ăn của học sinh cần đáp ứng: 55–65% năng lượng từ tinh bột (cơm, khoai, ngũ cốc nguyên hạt), hạn chế nước ngọt và đồ ăn nhanh; đạm từ thịt, cá, trứng, sữa, đậu đỗ; 20–30% năng lượng từ chất béo cả động vật và thực vật; vitamin và khoáng chất từ rau xanh, củ, quả.

Ở nông thôn, có thể tận dụng thực phẩm tại vườn; còn ở thành thị, phụ huynh nên giảm thực phẩm chế biến sẵn, thay bằng bữa cơm gia đình đủ chất.

Với học sinh bán trú, bác sĩ Phương Mai cho rằng các trường cần tuân thủ hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo đảm bảo bữa trưa chiếm 30–40% nhu cầu năng lượng cả ngày. Thực đơn phải thay đổi thường xuyên, ưu tiên thực phẩm tươi, hạn chế đồ chiên rán, tăng rau xanh và trái cây tráng miệng.

“Bữa ăn học đường nếu được thiết kế khoa học không chỉ đáp ứng dinh dưỡng trước mắt mà còn giúp hình thành thói quen ăn uống lành mạnh, giảm nguy cơ bệnh mạn tính khi trưởng thành”, chuyên gia nhấn mạnh.

Ngoài dinh dưỡng, giấc ngủ đóng vai trò quan trọng đối với khả năng học tập và trí nhớ. Thiếu ngủ có thể gây rối loạn chuyển hóa, làm trẻ thèm đồ ngọt, dễ béo phì và giảm khả năng tập trung.

“Dinh dưỡng và giấc ngủ có mối quan hệ hai chiều. Muốn trẻ học tập hiệu quả, phụ huynh cần đảm bảo cả bữa ăn cân bằng lẫn giờ ngủ điều độ”, bác sĩ Phương Mai khuyến nghị.