Và đáng tiếc, còn quá ít các yêu cầu khởi tố hình sự - để cho thấy sự trân trọng an toàn sức khỏe, tính mạng con người - trong các sự cố phẫu thuật thẩm mỹ, từ phía các cơ quan hữu trách.

1. “Tai nạn” trong phẫu thuật thẩm mỹ đã xuất hiện từ lâu, nhưng “rúng động” nhất là sự kiện nữ khách hàng bị phi tang xác xuống sông sau khi phẫu thuật nâng ngực và tử vong tại Thẩm mỹ viện Cát Tường (Hà Nội) năm 2013. Cuối cùng, bản án 19 năm tù đã được tuyên cho người thực hiện chuỗi hành vi trên - Bác sĩ Nguyễn Mạnh Tường.

Tuy vậy, vụ án và bản án đã không phải là lời cảnh tỉnh đủ mạnh cho các cơ sở phẫu thuật thẩm mỹ (và cả các khách hàng) khi liên tiếp xuất hiện các ca biến chứng, tử vong, ở khắp mọi địa phương, nạn nhân ở mọi giới tính, độ tuổi, quốc tịch,… thời gian qua. Mới đây nhất là tại TP.HCM, chỉ trong 4 ngày đã có 2 trường hợp tử vong vì phẫu thuật thẩm mỹ.

Cụ thể, ngày 11/10, bệnh nhân tên C.T.L (59 tuổi, Việt kiều Mỹ) đến căng da mặt tại Bệnh viện thẩm mỹ Kangnam (quận 3). Bệnh nhân được phẫu thuật lúc 14 giờ, rồi tới 21 giờ cùng ngày thì được chẩn đoán theo dõi sốc phản vệ sau phẫu thuật. Sau khi hội chẩn, hồi sức không hiệu quả, Kangnam đã gọi cấp cứu và chuyển bệnh nhân về Bệnh viện Nhân Dân 115. Bệnh nhân tiếp tục được chuyển sang Bệnh viện Chợ Rẫy và tử vong vào tối 14/10.

Ngay sau đó, ngày 17/10, bệnh nhân V.N.A.T (33 tuổi) đến Bệnh viện thẩm mỹ EMCAS (quận 10) đặt túi nâng ngực. Sau khi phẫu thuật hoàn thành, bệnh nhân đột ngột khó thở, mạch nhanh, huyết áp hạ. Chị V.N.A.T đã trút hơi thở cuối cùng ngay tối 17/10 tại Bệnh viện Nhân dân 115. Trước đó, tháng 9/2017, một nữ bệnh nhân thực hiện phẫu thuật gọt cằm làm đẹp cũng tại EMCAS đã tử vong đau xót.

Câu hỏi đặt ra là tại sao những thẩm mỹ viện như EMCAS vẫn hoạt động để rồi liên tiếp “gây họa” (!?).

2. Chiều 3/11/2019, Sở Y tế TP.HCM đã chính thức công bố kết luận của Hội đồng chuyên môn về nguyên nhân của 2 trường hợp tử vong sau phẫu thuật thẩm mỹ tại Bệnh viện thẩm mỹ EMCAS và Bệnh viện thẩm mỹ Kangnam.

Đối với sự cố y khoa xảy ra tại EMCAS, Hội đồng chuyên môn kết luận nguyên nhân dẫn đến tử vong của bệnh nhân V.N.A.T (33 tuổi) sau phẫu thuật đặt túi nâng ngực ngày 17/10 vì các lý do: Suy hô hấp do tràn khí dưới da, tràn khí màng phổi ngạt dẫn đến ngừng tim; Rối loạn nhịp tim nặng do block dẫn truyền ở trong tim trên người bệnh có nhịp xoang chậm trước mổ.

Sai sót chuyên môn trong trường hợp này là do bác sĩ chưa khai thác hết tiền sử của người bệnh, chưa đánh giá hết nguy cơ. Bên cạnh đó, khi người bệnh có dấu hiệu bất thường về tim mạch, bệnh viện chưa hội chẩn với bác sĩ chuyên khoa để tìm nguyên nhân và chưa có quy trình theo dõi người bệnh sau phẫu thuật nên khó phát hiện khi người bệnh trở nặng để xử trí kịp thời…

Đối với sự cố y khoa xảy ra tại Kangnam dẫn đến tử vong cho bệnh nhân C.T.L (59 tuổi, Việt kiều Mỹ) sau phẫu thuật căng da mặt ngày 11/10 là do sốc phản vệ (mức độ 3,4) liên quan đến sử dụng thuốc tê trong quá trình phẫu thuật. Bệnh viện đã chẩn đoán phù hợp với bệnh cảnh lâm sàng và các bước xử lý phù hợp theo phác đồ điều trị.

Qua kết luận của Hội đồng chuyên môn, lãnh đạo Sở Y tế đã chỉ đạo Ban Giám đốc của 2 bệnh viện tổ chức họp để phân tích sai sót, rút kinh nghiệm để tránh lặp lại sự cố tương tự…

Về phần mình, Sở Y tế cho biết sẽ rút kinh nghiệm chuyên môn cho toàn ngành, đồng thời yêu cầu tất cả các cơ sở thẩm mỹ nghiêm túc triển khai thực hiện văn bản chỉ đạo, khuyến cáo của chính quyền và cơ quan chuyên môn TP.HCM liên quan đến an toàn người bệnh, các quy định chuyên môn và quy định pháp luật trong hành nghề…

Hai phận người đã uổng mệnh, cộng với nhiều thiệt hại về nhân mạng, sức khỏe người dân trước đó… chỉ được ngành y tế TP.HCM dùng những từ như “rút kinh nghiệm”, “báo động đỏ”, tiếp tục gieo vào xã hội những phẫn nộ, đau xót.

3. Trước những mạng người đã mất, những thiệt hại về sức khỏe, ám ảnh về tinh thần đã xảy đến với hàng loạt người dân, câu hỏi đặt ra lúc này là trách nhiệm của cơ quan quản lý, của cơ sở phẫu thuật đến đâu, hay để kệ khách hàng tiền mất, tật mang, thậm chí vong mạng?

Luật sư Nguyễn Tiến Hòa (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) vừa có phân tích về các sự cố phẫu thuật thẩm mỹ dưới góc độ pháp lý, cụ thể: Theo Điều 29 - Nghị định 176/2013/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính với các cơ sở hành nghề y dược tư nhân, hành vi thực hiện các dịch vụ y tế ngoài giấy phép sẽ bị phạt hành chính từ 50 - 70 triệu đồng.

Mặt khác, Khoản 2 Điều 37 Nghị định 109/2016/NĐ-CP cũng quy định rõ: Chỉ những cơ sở làm đẹp được cơ quan chức năng cấp phép mới được thực hiện các dịch vụ thẩm mỹ có dùng thuốc, các chất, thiết bị để can thiệp vào cơ thể người!

Cũng theo Luật sư Hòa, trong trường hợp cơ sở thẩm mỹ làm chết người, nếu đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm, những người trực tiếp tham gia phẫu thuật có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính (điều 129 BLHS 2015) hoặc tội Vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất, pha chế thuốc, cấp phát thuốc, bán thuốc hoặc dịch vụ y tế khác (điều 315 BLHS 2015).

Theo đó, Điều 129 BLHS quy định, người nào vô ý làm chết người do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính thì bị phạt tù từ 1-5 năm. Phạm tội làm chết 2 người trở lên, thì bị phạt tù từ 5-12 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1-5 năm…

Luật đã quy định rất rõ ràng, chi tiết, thiết nghĩ cơ quan quản lý bên cạnh việc siết chặt hơn nữa về điều kiện cấp phép hoạt động, tăng nặng chế tài xử phạt đối với cá nhân, tổ chức vi phạm quy định về phẫu thuật thẩm mỹ, thì cần xem xét trách nhiệm hình sự của các cá nhân, tổ chức trực tiếp gây thiệt hại về tài sản, sức khỏe, tính mạng của người dân.

Thực tế hiện nay, việc thả nổi để các trung tâm phẫu thuật thẩm mỹ mọc lên như nấm sau mưa, xử lý trách nhiệm qua loa khi xảy ra sự cố,… không chỉ thể hiện sự vô cảm, vô trách nhiệm của cơ quan quản lý, mà còn găm vào dư luận những hoài nghi về y đức, về dấu hiệu nhóm lợi ích trong hoạt động phẫu thuật thẩm mĩ - ngành đang được xem là “hốt bạc”.

Kiên Giang