Trong chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính ngày 5/9/2021 nêu rõ, trong khi nỗ lực thực hiện có hiệu quả các biện pháp phòng, chống dịch, cần chủ động, nghiên cứu, chuẩn bị các kịch bản thích ứng an toàn với dịch bệnh khi có nhiều vaccine hơn trong 1 đến 2 tháng tới, nhất là ở những nơi đã tiêm đủ vaccine.

Khi đã thực hiện được mục tiêu về tiêm vaccine thì có thể thiết lập kịch bản thích ứng an toàn: Giao thông an toàn, đi lại an toàn, sản xuất an toàn, dịch vụ an toàn…, cùng với việc mỗi người có ý thức an toàn để bảo vệ mình, bảo vệ gia đình, bảo vệ cộng đồng xã hội.

Đối với thủ đô Hà Nội, việc đưa ra kịch bản để thích ứng trong bối cảnh mới của dịch bệnh là vô cùng cần thiết và quan trọng. Hiện nay, Hà Nội đẩy mạnh tiêm chủng vaccine để đảm bảo điều kiện cần trong việc mở cửa trở lại. Như trong ngày 12/9/2021, Sở Y tế Hà Nội cho biết, trong ngày đã tiêm được 573.829 mũi tiêm vaccine phòng Covid-19 cho người dân, nhiều nhất từ trước tới nay.

Mở cửa lại là tất yếu

Xét theo góc độ vĩ mô, các chuyên gia cho rằng, việc mở cửa trở lại là tất yếu trong thời điểm này. Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc cải cách môi trường kinh doanh, hành chính công hiện nay không cần vaccine. Với hàng loạt các Hiệp định thương mại tự do song và đa phương lớn (FTA), trong khi đó, thời gian xóa bỏ hàng rào thuế quan hàng nhập khẩu từ nước ngoài ngày một gần. Hơn nữa, các yêu cầu thể chế minh bạch ngày càng lớn, không giảm trừ vì dịch bệnh.

“Chính vì vậy, cải cách thể chế kinh tế, cải thiện môi trường kinh doanh phải được làm liên tục, không thể mượn danh hay vin cớ Covid-19 mà đứt đoạn hoặc bao biện đình hoãn cải cách được. Nếu Việt Nam không hoặc chậm cải thiện môi trường kinh doanh, điều này có thể gây tổn hại nền kinh tế trong dài hạn, thiệt hại sẽ còn lớn hơn so với dịch Covid-19”, bà Lan nhấn mạnh.

GS.TS Hoàng Văn Cường – Đại biểu Quốc hội khóa XV (ĐBQH), Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân khẳng định, việc mở cửa lại là tất yếu, phải thực hiện sớm trong bối cảnh mà cả thế giới vẫn còn đang có dịch nhưng các nước đã mở cửa trở lại thì Việt Nam không thể đóng cửa với thế giới được bởi nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn, trên 200% phụ thuộc vào xuất nhập khẩu.

“Chúng ta không thể thực hiện chiến lược như năm trước là be bờ để chặn dịch mà phải chuyển sang chiến lược sống chung với dịch một cách an toàn”, ông Cường nói.

Kiểm soát dịch của cộng đồng dân cư là điều cốt yếu để mở cửa trở lại

Trao đổi với phóng viên về việc chuẩn bị các "điều kiện" để Hà Nội có thể mở cửa trở lại, ĐBQH Hoàng Văn Cường cho biết, để Hà Nội có thể mở cửa trở lại một cách an toàn trở lại thì vấn đề cốt yếu phải tiêm vaccine phủ kín các đối tượng dân cư để thực hiện được chiến lược vaccine + 5K, tuân thủ nghiêm các biện pháp phòng dịch để hạn chế lây nhiễm, kiểm soát dịch thật tốt để phát hiện kịp thời và chủ động khong vùng, sàng lọc.

ĐBQH Hoàng Văn Cường cho biết, khi mở cửa để giao thương, phục hồi sản xuất, kinh doanh thì việc tiếp tục có virut, dịch xâm nhập vào là tất yếu vì cả thế giới đang tồn tại virut và chấp nhận sống chung với dịch. Nếu có đủ nguồn lực để xét nghiệm sàng lọc thường xuyên là việc rất tốt nhưng với điều kiện hiện nay không đủ nguồn lực, nhưng nếu có đủ để làm cũng là lãng phí, không cần thiết. Do vậy, chiến lược của Việt Nam đã thay đổi từ chỗ trước đây là loại trừ dịch ra khỏi cộng đồng thì hiện nay Thủ tướng cũng đã tuyên bố chuyển sang chiến lược “sống chung” với dịch một cách an toàn.

“Tức là chấp nhận trong cộng đồng, xung quanh chúng ta, bất kỳ người nào đó có thể có virut nhưng phải an toàn. Tôi cho rằng, biện pháp căn cơ nhất, cơ bản nhất, vấn đề cốt lõi vẫn là vấn đề vaccine đi kèm theo là 5K và chủ động các biện pháp chăm sóc, điều trị để sống chung với dịch một cách an toàn. Hà Nội phải đẩy mạnh tiêm vaccine cho cả người quay trở lại Hà Nội chứ không phải chỉ những người đang có mặt đến 15/9 này xong là hết”, ông Cường nhấn mạnh.

Để mở cửa một cách an toàn, việc tiếp theo ĐBQH Hoàng Văn Cường, là phải nghĩ đến nghĩ đến các nguy cơ lây truyền dịch bệnh như các hoạt động tập trung đông người bởi để tập trung đông người thì dịch vẫn còn ở trong cộng đồng khi lây lan thì rất tai hại. Kiểm soát tập trung đông người không có nghĩa là ngăn chặn đường cấm người dân đi lại,  người dân tham gia giao thông nhưng nếu không tập trung đông người thì nguy cơ lây nhiễm không cao.

Ông Cường cũng cho rằng, không nên khoanh vùng theo đơn vị hành chính vì dịch lây lan không phân biệt địa giới mà lây lan theo con đường tiếp xúc, lan truyền theo cụm dân cư, theo đối tượng tiếp xúc. Chính quyền cần có phương án hành động để xử lý rất nhanh, gọn, hiệu quả khi phát hiện ở những điểm mà xảy ra tình trạng lây lan dịch. Ví dụ phát hiện điểm nào đó có F0 lây truyền thì phải khoanh vùng chặt, xử lý nhanh gọn, để bóc tách F0, không cho lây truyền sang các khu vực khác. Đồng thời phải chuẩn bị trước các điều kiện, phương tiện chăm sóc, điều trị những trường hợp bị nhiễm virut.

Về phía các cơ sở sản xuất, kinh doanh, các cơ quan tổ chức được quay trở lại  hoạt động này đều phải có những biện pháp, phương án để phòng chống và ứng phó với dịch. Để không có tình trạng lây truyền, mất kiểm soát dịch trong đơn vị, cơ quan của mình.

Cùng với trao quyền cho các doanh nghiệp và các đơn vị tự quyết định mở lại các hoạt động kèm theo các biện pháp phòng dịch, phải có những biện pháp kiểm soát của chính quyền đồng thời phải có các chế tài để xử lý, quy trách nhiệm cho các đơn vị sản xuất, kinh doanh, những tổ chức mà không tuân thủ, không có biện pháp để làm lây lan dịch bệnh.

“Đặc biệt, kiểm soát dịch của cộng đồng dân cư bất kể đó là vùng dịch hay chưa phát hiện có dịch là điều quan trọng nhất, là điều cốt yếu; trong đó, mỗi người dân, mỗi gia đình phải đề cao ý thức phòng chống dịch”, ông Cường nhấn mạnh.

Có những ưu tiên, lộ trình cho hoạt động mở cửa

ĐBQH Hoàng Văn Cường cho rằng, Hà Nội nên lựa chọn những ưu tiên, có những lộ trình cho hoạt động mở cửa. Cụ thể là mở lại những hoạt động ngoài trời như sản xuất nông nghiệp, kể cả những vùng “nóng” về dịch thì cũng không nên đóng cửa, bởi những người làm trên cánh đồng khó có nguy cơ lây nhiễm.

Tiếp đến là những công trường xây dựng ngoài trời và những hoạt động sản xuất của cơ sở công nghiệp không tập trung đông người cùng 1 thời điểm. Các cơ sở sản xuất cũng có thể phân lô, phân vùng các khu vực sản xuất thành các nhóm nhỏ, khi đó, nếu phát hiện ra trường hợp lây nhiễm thì dừng nhóm đó chứ không phải dừng cả nhà máy, sẽ không ảnh hưởng đến sản xuất mà vẫn đảm bảo kiểm soát dịch. “Như vậy, mở cửa ở đây là mở cửa có điều kiện, mở cửa có khả năng kiểm soát”, ông Cường nói.

ĐBQH Hoàng Văn Cường cũng cho rằng, những hoạt động dịch vụ không có tập trung đông người, không gây ra tiếp xúc trong một không gian kín thì cũng không có khả năng, nguy cơ của lây nhiễm và những người tham gia kinh doanh trong lĩnh vực này đã được tiêm chủng, định kỳ xét nghiệm sàng lọc thì có khả năng cho mở cửa trở lại.

“Ngoài những điểm có dịch phải phong tỏa chặt quay vùng gọn, những vùng khác phải thực hiện các biện pháp mở cửa an toàn. Chúng ta xác định sống chung với dịch, kể cả các huyện vùng xanh thì cũng chưa dám nói là không có dịch mà phải coi là chưa phát hiện ra, do đó phải duy trì các hoạt động sản xuất an toàn và có các biện pháp chủ động ứng phó khi có dịch”, ông Cường nhấn mạnh.

Quốc Trần