Chính phủ vừa có báo cáo gửi Đại biểu Quốc hội về tình hình và kết quả xử lý tồn tại, yếu kém của các dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành công thương.

Báo cáo cho thấy, mặc dù số lượng nhiệm vụ giai đoạn 2017 - 2019 mà các bộ, cơ quan, doanh nghiệp đã hoàn thành đạt khoảng 75,36%. Tuy nhiên những vướng mắc, mấu chốt nhất của các dự án, doanh nghiệp chưa được giải quyết.

Một trong những khó khăn của các doanh nghiệp này là vấn đề tài chính. Trong đó, một số doanh nghiệp có mức lỗ rất lớn như Công ty TNHH một thành viên Đạm Ninh Bình, đơn vị vận hành nhà máy đạm Ninh Bình.

Công ty TNHH một thành viên Đạm Ninh Bình có vốn điều lệ là 2.500 tỷ đồng. Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) mới góp thực tế vào công ty 2.314 tỷ đồng, 186 tỷ đồng còn lại dự kiến để thanh toán cho các nhà thầu.

Dự án khởi công tháng 5/2008, đến tháng 9/2012 được bàn giao tạm thời và đưa vào vận hành thương mại, đến tháng 11/2013, vận hành đạt trên 90% công suất, cơ bản đạt các thông số kỹ thuật theo yêu cầu (đạt 41/46 thông số).

Đến tháng 7/2016 nhà máy dừng sản xuất do không đủ vốn lưu động và thua lỗ kéo dài. Đến ngày 19/01/2017, nhà máy tiếp tục vận hành trở lại ở mức 85% công suất, đến ngày 30/01/2017 đã có sản phẩm hợp cách, được tiêu thụ hoàn toàn sau khi sản xuất.

Theo báo cáo của Chính phủ, đến hết năm 2019, công ty có vốn chủ sở hữu âm 3.392 tỷ đồng, tổng tài sản là 9.837 tỷ đồng, tổng nợ phải trả là 13.184 tỷ đồng, lỗ lũy kế là 5.706 tỷ đồng.

“Hoạt động sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn, chi phí tài chính lớn, chiếm trên 30% giá thành sản phẩm, không cân đối được nguồn tiền để trả các khoản nợ đến hạn, chưa giải quyết được các tranh chấp hợp đồng EPC, chưa quyết toán được dự án”, báo cáo nêu rõ.

Theo Đề án 1468, phương án xử lý đối với dự án này là hoàn thành quyết toán hợp đồng EPC, quyết toán dự án; tập trung xử lý, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để tiếp tục triển khai, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh; sau khi đã hoạt động có hiệu quả sẽ thực hiện cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước.

Tuy nhiên, theo báo cáo, đến nay, việc thực hiện phương án nêu trên còn những khó khăn, vướng mắc chưa thực hiện được. Việc Vinachem tự quyết toán hợp đồng EPC theo quy định tại điểm b, khoản 4 Điều 1 Thông tư số 64/2018/TT-BTC không thực hiện được do các nội dung đã thực hiện trong thực tế chưa đủ căn cứ pháp lý để lập hồ sơ và tự thực hiện quyết toán hợp đồng EPC (ý kiến Bộ Tài chính).

Về tài chính, tín dụng, mặc dù các Ngân hàng đã hỗ trợ, chia sẻ khó khăn đối với dự án nhưng chưa giúp được công ty vượt qua khó khăn, vẫn thiếu vốn lưu động để sản xuất kinh doanh.

Do chưa giải quyết được 2 khó khăn vướng mắc cơ bản nêu trên nên công ty chưa hoạt động có hiệu quả, chưa thực hiện được việc cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước.

Có thể thấy con số thua lỗ của nhà máy nghìn tỷ Đạm Ninh Bình đang ngày càng một lớn. Mới đây, báo cáo của Kiểm toán Nhà nước được công bố cũng chỉ ra kết quả sản xuất kinh doanh bết bát của Nhà máy đạm Ninh Bình.

Theo đó, cơ quan kiểm toán cho biết, nhà máy này thua lỗ kéo dài trong thời gian qua, thời gian dừng nghỉ máy để khắc phục sự cố, hỏng hóc nhiều. Lỗ lũy kế của nhà máy đến 31/12/2018 hơn 4.900 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu nhà nước âm hơn 2.600 tỷ đồng.

Thế Vũ