Hội nghị do Phòng Thương mại và Công nghiệp chi nhánh Cần Thơ (VCCI Cần Thơ) tổ chức tại TP. Cần Thơ, với chủ đề “Kinh tế Việt Nam sau đại dịch Covid-19 kịch bản cho ĐBSCL và sự lựa chọn doanh nghiệp”.

Kinh tế vẫn tăng trưởng nhẹ giữa đại dịch Covid-19

Trong 6 tháng đầu năm do ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19 nên nhiều ngành sản xuất kinh doanh gặp không ít khó khăn. Ngành du lịch bị sụt giảm nặng nề, hàng hóa nông sản xuất khẩu gặp nhiều khó khăn, ngành dệt may thiếu phụ liệu để may mặc…

Ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc VCCI Cần Thơ, cho biết: “Theo tổng hợp kết quả khảo sát của VCCI vào tháng 5/2020, doanh nghiệp cả nước nói chung và ĐBSCL nói riêng đánh giá Covid-19 đã có những tác động nghiêm trọng đến tình hình sản xuất kinh doanh. Phần lớn doanh nghiệp đều đánh giá tình hình sản xuất kinh doanh giảm đi, trong đó giảm mạnh nhất là lượng đơn đặt hàng mới (-80,7%), tổng doanh thu (-77,8%), lượng mua nguyên vật liệu đầu vào (-61,6%) và hiệu suất sử dụng máy móc thiết bị (-61,1%). Trong khi đó số doanh nghiệp có tình hình sản xuất kinh doanh tăng lên chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ từ khoảng 3,5% - 6,6 %, chủ yếu là các doanh nghiệp là các doanh nghiệp hoạt động sản xuất trang thiết bị trong ngành y tế, găng tay, khẩu trang y tế.

Đối với các doanh nghiệp xuất khẩu, doanh nghiệp cũng gặp khó với tỷ lệ doanh nghiệp có lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới giảm đi chiếm 59,1% trong khi tỷ lệ tăng lên chỉ chiếm 4,6%, cho thấy nhu cầu nhập khẩu hàng hóa từ các các quốc gia nước ngoài đã bị giảm nghiêm trọng do tác động Covid 19. Số lượng công nhân tại doanh nghiệp đánh giá giảm đi lên tới 47%, cho thấy chỉ có khoảng một nửa doanh nghiệp đảm bảo được số lượng công nhân viên ổn định.

Bức tranh chung của các nước!

Tại ĐBSCL, với những đặc thù ngành nghề tập trung nhiều ỡ lĩnh vực sản xuất chế biến nông nghiệp nên ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh có độ trễ nhất định. Nếu như ngành thương mại dịch vụ - du lịch bị tác động ngay khi dịch bùng phát thì ngành chế biến nông thủy sản còn cầm cự trong thời gian dịch bệnh, nhưng đến nay thị trường tiêu thụ chủ lực là EU, Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, Trung Đông... đều giảm đơn hàng đáng kể, nhiều mặt hàng giảm rất mạnh như: trái cây giảm 21,4%; cá tra giảm 39,1%; tôm giảm 14,5%... Nhiều doanh nghiệp sản xuất ngành nông nghiệp, chế biến nông sản hiện đang tồn kho, hoạt động cầm chừng, trong khi các doanh nghiệp trong những lĩnh vực khác như: Dich vụ du lịch, xây dựng bất động sản, vận tải, logistics, may mặc, da giày.... vẫn chưa phục hồi, các doanh nghiệp còn lại có quy mô nhỏ và rất nhỏ đang phải thu hẹp hoạt động hoặc tạm dừng kinh doanh...”

Mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng theo báo cáo của VCCI Cần Thơ thì tăng trưởng kinh tế cả nước 06 tháng đầu năm đạt mức 1,81%. Trong đó, động lực chính cho tăng trưởng kinh tế 6 tháng đầu năm là công nghiệp chế biến, chế tạo (tăng 4,96%) và các ngành dịch vụ thị trường (bán buôn bán lẻ tăng 4,3%, hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm tăng 6,78%). Giá trị gia tăng giảm mạnh trong khu vực dịch vụ nhà hàng khách sạn, vận tải. Công nghiệp chế biến chế tạo tăng trưởng ở một số lĩnh vực dệt, thực phẩm, điện tử…

Riêng ĐBSCL, tổng sản phẩm nội vùng (GRDP) của vùng ĐBSCL tăng trưởng ước đạt 2,08%. Trong đó, tăng trưởng quý II của ĐBSCL đạt 0,45%, cao hơn mức tăng trung bình cả nước, đây là mức tăng trưởng thấp nhất trong nhiều năm qua do chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19 trong bối cảnh các nước có mối quan hệ thương mại với Việt Nam trên thế giới chưa bình ổn với đại dịch.

Trong 6 tháng đầu năm 2020, số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới cả nước là 62.049 doanh nghiệp, giảm 7,3% so với cùng kỳ 2019. Trong đó, ĐBSCL có 4.567 doanh nghiệp mới thành lập, giảm 2,9% so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu toàn vùng ĐBSCL đạt 6,93 tỷ USD, giảm 3,15%, so với củng kỳ 2019. Bức tranh trên cho thấy, đại dịch Covid 19 đã gây khó khăn cho nền kinh tế và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong 06 tháng đầu năm.

Triển vọng những tháng cuối năm

Tuy trước mắt vẫn còn nhiều khó khăn nhưng theo nhận định của VCCI Cần Thơ, tình hình kinh tế ĐBSCL sẽ ấm lên vào những tháng cuối năm. Trước những tiêu cực do khủng hoảng từ dịch bệnh, Chính phủ và chính quyền các địa phương cùng cộng đồng doanh nghiệp ĐBSCL đang nỗ lực vượt qua khó khăn.

Những tín hiệu kinh tế của vùng “ấm dần” đang làm cho cộng đồng doanh nghiệp trong vùng có niềm tin hơn. So với bình quân cả nước và nhiều vùng kinh tế khác, mức tăng 2,08% ở ĐBSCL tuy thấp nhưng hiện đang dẫn đầu cả nước. Doanh nghiệp thành lập mới tăng cao hơn so với bình quân cả nước 4,4% điểm tăng trưởng (giảm 2,9% so với cùng kì năm trước, cả nước giảm 7,3% so với cùng kỳ 2019.  

Xuất khẩu 05 tháng đầu năm nay ước đạt 6,93 tỷ USD, trong đó tháng 5 tăng cao nhất trong 05 tháng đầu năm.  Một số mặt hàng không chịu nhiều ảnh hưởng và đang thuận lợi để cung ứng cho thị trường như lúa gạo xuất khẩu (05 tháng) đạt 3,09 triệu tấn, tăng 12%, thu về 1,5 tỷ USD, tăng 26,6% (giá trung bình 485,1 USD/tấn, tăng 13%) hay các sản phẩm y tế đều tăng trưởng nhất định, góp phần cho tăng xuất khẩu và thúc đẩy tăng trưởng chung cả vùng. Với những tín hiệu trên cho thấy nếu thị trường thế giới phục hồi, đây là vùng kinh tế cung ứng tốt hàng xuất khẩu, thu ngoại tệ và đóng góp chung vào tăng trưởng cho đất nước.

Tại Hội nghị, ông Nguyễn Xuân Thành, Giảng viên Trường chính sách công và quản lý Fulbright (Trường đại học Fulbright Việt Nam), cho rằng: “Covid-19 tạo ra cú sốc kép về cả phía cung và phía cầu. Cung: sản xuất giảm và chuỗi cung ứng bị xáo trộn. Cầu: mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ giảm do người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu. Thương mại quốc tế giảm 3,5%. Lạm phát ở các nước đang phát triển giảm 1,3 điểm % xuống 0,4% và ở các nước đang phát triển giảm 1,2 điểm % xuống 4,2%. 6 tháng đầu năm, Việt Nam vẫn có tăng trưởng, nhưng tốc đã suy giảm mạnh ở tất cả các khu vực kinh tế. Rủi ro Covid-19 có thể kéo dài nhưng  kinh tế sẽ hồi phục. Lạc quan với nhiều nước khác trên thế giới là thị trường bán buôn, bán lẻ. Xuất khẩu sẽ khó hồi phục trong 6 tháng cuối năm,  nhưng trong năm 2020 kinh tế Việt Nam sẽ không suy thoái là nhờ thị trường nội địa. Năm 2021, tăng trưởng kinh tế sẽ quay trở lại. Để thúc đẩy kinh tế tăng trưởng, cần phải có các gói giải pháp chính sách. Chính sách cho doanh nghiệp hiện này là duy trì đảm bảo thanh khoản cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp truy trì có đủ tiền tiếp tục hoạt động để qua Covid có thể phục hồi.  Những chính sách hiện hữu như trợ cấp thất nghiệp, miễn giảm thuế, dùng ngân sách để hỗ trợ doanh nghiệp thông qua ngân hàng, tài khóa... là những yếu tố tích cực cho doanh nghiệp hồi phục”.

Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP thực phẩm Sao Ta (FMC), một trong những doanh nghiệp xuất khẩu tôm hàng đầu ĐBSCL từ nhiều năm qua, lạc quan nhận đinh: “Các thị trường tôm lớn nhiều năm nay vẫn là EU, Hoa Kỳ. Đầu năm có khó khăn nhưng chúng tôi nghĩ rằng khi EVFTA (Hiệp định thương mại tự do Liên minh Châu Âu-Việt Nam) có hiệu lực mặt hàng tôm được áp thuế bằng 0 thì con tôm có nhiều cơ hội xuất khẩu hơn. Chúng tôi nghĩ rằng 6 tháng cuối năm nay, diễn tiến sẽ tốt hơn. Kim ngạch xuất khẩu tôm sẽ không tăng trưởng  được 2 con số nhưng có thể đạt 6-8%. Diễn tiến cung-cầu, lạc quan cho ngành tôm là có căn cứ...”

Theo ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI Việt Nam) “cứu doanh nghiệp là cứu nền kinh tế”. Hiện nay, còn nhiều dư địa về tài khóa, không thể hạ chuẩn tín dụng mà có thể hạ lãi suất cho doanh nghiệp vay. Trong tình hình hiện nay, nới lỏng chính sách tài khóa, giãn nợ công, tăng đầu tư... là giải pháp để cứu doanh nghiệp vượt qua khó khăn đại dịch Covid-19.

Huỳnh Biển