Bây giờ thì Trung Quốc lại ủng hộ họ. Tuy nhiên, một số thành phố lại không mấy đồng tình/hào hứng về động thái này.

Tại một đất nước có nhiều nhà máy công nghệ cao và những những doanh nghiệp nhà nước khổng lồ, có thể bạn sẽ không nghĩ rằng những người bán hàng rong trên phố sẽ thu hút được nhiều sự chú ý.

Nhưng tại Trung Quốc những ngày gần đây, những người như Shui Jin, người phụ nữ lớn tuổi đang đạp chiếc xe gỗ chất đầy quả mơ và anh đào qua các con hẻm hẹp của Tô Châu, một thành phố phía đông, đang nhận được nhiều sự chú ý của công chúng.

Cả hai người con dâu của bà đều đã bị mất việc gần đây, họ nằm trong số hàng chục triệu người ở Trung Quốc chịu ảnh hưởng bởi thời kỳ suy thoái kinh tế do virus Corona. Gia đình bà cần số tiền mà bà có thể tích cóp được.

Câu hỏi xoay quanh liệu Trung Quốc có cần những người như bà trên đường phố không đã trở thành vấn đề gây tranh cãi.

Trong suốt nhiều năm, chính quyền thành phố đã yêu cần những người bán hàng rong phải rời đi, cố gắng dọn dẹp sự huyên náo đầy màu sắc vốn đã từng là đặc trưng của những thành phố tại Trung Quốc.

Vào ngày 1/6, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường dường như đã báo hiệu một sự thay đổi khi ông tuyên bố những người bán hàng rong đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế. Ông nói rằng, “chỉ khi người dân sống tốt thì đất nước mới phát triển được”.

Câu nói đó đã thu hút nhiều sự chú ý đến cái gọi là sự hồi sinh của “nền kinh tế gian hàng đường phố” ở Trung Quốc. Ít nhất 27 tỉnh và thành phố đã cho biết họ sẽ chào đón những người bán hàng rong.

Thành phố nhộn nhịp Thành Đô ở phía tây nam Trung Quốc thuộc tỉnh Tứ Xuyên được xem là tấm gương sáng cho các thành phố khác. Theo chính quyền địa phương, các công ty ở đấy đã dựng lên các quầy hàng trên đường phố vào tháng 3 và tạo ra hơn 100.000 việc làm.

Trung Quốc chắc chắn cần tạo ra nhiều việc làm. Theo Ernan Cui của công ty nghiên cứu Gavekal, khoảng từ 60 đến 100 triệu người - có lẽ khoảng 20% số lao động phi nông nghiệp - đã mất việc vào tháng 4. Tại các thị trấn nhỏ, các quan chức rất hào hứng với ý tưởng gian hàng trên đường phố.

Chẳng hạn như giới chức ở Trương Dịch, một thị trấn nghèo phía tây, cho biết họ sẽ tạo không gian cho 4.120 người bán hàng rong trên thị trường của mình. Nhưng đối với bà Shui, người bán hoa quả rong ở Tô Châu, những thay đổi này vẫn chưa hoàn toàn triệt để.

Năm ngoái, các sĩ quan thực thi quy tắc đô thị thường tịch thu xe hàng và phạt tiền bà. Còn bây giờ thì họ chỉ bảo bà hãy đi nơi khác.

Các quan chức của những thành phố giàu nhất tại Trung Quốc lo sợ việc khuyến khích bán hàng rong sẽ dẫn đến một mớ hỗn độn trên phố. “Điều này sẽ không xảy ra ở Bắc Kinh”, một tờ báo của Bắc Kinh tuyên bố.

Thượng Hải đã nêu rõ rằng thành phố sẽ không cho phép người bán rong dựng các quầy hàng trên đường phố dù họ muốn hay không. Người bán hàng rong cần phải được cấp giấy phép và đối với những người bán thực phẩm, các tiêu chuẩn về vệ sinh cần được đáp ứng.

Liệu các quầy hàng có thực sự giúp phát triển nền kinh tế?

Một số nhà đầu tư lại nhìn thấy cơ hội kinh doanh. Giá cổ phiếu của Wuling Motors, một công ty mới sản xuất ra xe tải van có thể được sử dụng như một kiot bán hàng di động, đã tăng gấp đôi sau lời tuyên bố của ông Lý.

Các công ty có thể được hưởng lợi khác, bao gồm Yindu Kitchen, công ty sản xuất thiết bị nấu ăn cầm tay, cũng đã chứng kiến ​​cổ phiếu của họ tăng đột biến.

Nhưng tác động trực tiếp lên việc tạo ra công ăn việc làm thì khó có thể tuyệt vời như vậy. Sự sụp đổ của các quầy hàng rong trong những năm gần đây chỉ một phần là do những hạn chế của chính phủ.

Nó đồng thời cũng phản ánh sự phát triển của các nền tảng thương mại điện tử, nơi các sản phẩm bán ra thường có chất lượng tốt và rẻ hơn. Bất kể là bán hàng trực tuyến hay trên đường phố, nỗi lo chính của những người bán hàng dạo là việc mức cầu suy yếu.

Trên một con phố lịch sử tại Tô Châu, một người phụ nữ 62 tuổi đi đi lại lại để bán những chiếc que phát sáng lấp lánh.

Càng ít khách du lịch thì càng ít người mua. Bà đã giảm giá bán từ 10 tệ (1.40 đô la) xuống còn 5 tệ.

Nhưng những quầy hàng trên đường phố lại phù hợp với một chính sách riêng biệt được phát động vào năm ngoái để phát triển nền kinh tế ban đêm của Trung Quốc. Tô Châu và Thượng Hải, bên cạnh những thành phố khác, gần đây đã mở các khu chợ đêm đầy hào nhoáng ngoài trời.

Mặc dù trật tự và đoàn thể hơn nhiều so với hình thức kinh doanh hỗn loạn không điều lệ của những người bán hàng rong trong quá khứ, những khu chợ đêm đó vẫn rất sống động. Và chúng cũng giúp chính phủ truyền tải đi một thông điệp quan trọng.

Các quan chức thận trọng tránh tuyên bố chính thức rằng dịch Covid-19 đã bị đẩy lùi tại Trung Quốc. Nhưng sự phục hồi của cuộc sống đường phố giống như một lời khẳng định về sự chiến thắng.

Vào một buổi tối muộn gần đây tại Tô Châu, hàng ngàn người đã đổ về khu chợ đêm chính thức của thành phố này. Hầu hết mọi người đều không đeo khẩu trang, một cảnh tượng khó có thể tưởng tượng được chỉ mới một tháng trước.

“Tôi đã bị nhốt trong nhà trong một khoảng thời gian dài”, anh Cao Yunqiang, 19 tuổi, đến thăm khu chợ từ Hà Nam - một tỉnh nằm sâu hơn trong đất liền.

“Mọi thứ vẫn chưa thể hoàn toàn trở về trạng thái ban đầu, nhưng bây giờ là lúc để ra ngoài và tận hưởng cuộc sống”.