Ngày càng nhiều công ty tại Thái Lan bị đưa vào danh sách trừng phạt của Mỹ vì bán hàng hóa nhạy cảm cho Nga. Những mặt hàng này bao gồm linh kiện máy móc và máy tính có thể sử dụng cho cả mục đích dân sự lẫn quân sự. Chính phủ Mỹ đang tăng cường giám sát các quốc gia có thể giúp Nga tiếp cận các mặt hàng chiến lược này, bất chấp lệnh hạn chế xuất khẩu nghiêm ngặt.

Kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra năm 2022, Washington đã áp đặt trừng phạt lên tổng cộng 7 công ty Thái Lan do liên quan đến hoạt động thương mại này, trong đó doanh nghiệp gần nhất bị xử phạt vào tháng 12/2023.

Giá trị xuất khẩu các mặt hàng nhạy cảm từ Thái Lan sang Nga đã tăng vọt từ 8,3 triệu USD năm 2022 lên gần 98,7 triệu USD vào năm 2023 – mức tăng hơn 1.000%. Trong năm 2024, con số này vẫn duy trì trên 90 triệu USD.

Thái Lan trở thành điểm trung chuyển quan trọng

Ban đầu, Thái Lan không được coi là tuyến đường chính để chuyển hàng hóa này. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, chuỗi cung ứng luôn nhanh chóng thích nghi với các lệnh cấm vận. Khi một con đường bị phong tỏa, các tuyến khác sẽ mở ra. Trong trường hợp này, Thái Lan đã nổi lên như một điểm trung chuyển mới, giúp đưa các mặt hàng thiết yếu đến Nga thông qua các doanh nghiệp nội địa.

Chính quyền Mỹ đã mạnh tay trấn áp nhiều công ty Thái Lan liên quan đến việc xuất khẩu hàng hóa "lưỡng dụng" - tức những sản phẩm có thể phục vụ cả ngành công nghiệp thông thường lẫn mục đích quân sự. Danh mục này bao gồm vi mạch, ổ bi và nhiều linh kiện điện tử mà Nga cần cho hoạt động quân sự.

Một trong những công ty đầu tiên của Thái Lan bị trừng phạt là NAL Solutions vào đầu năm 2024, do bị cáo buộc tham gia vào mạng lưới cung ứng linh kiện điện tử và hàng hóa nhạy cảm cho Nga.

Trước đó, vào tháng 10 và tháng 12/2023, Mỹ đã xử phạt thêm một số công ty khác như Intracorp và Siam Expert Trading. Một số doanh nghiệp này được cho là có liên kết với các mạng lưới quốc tế giúp Nga lách lệnh trừng phạt.

Phản ứng từ chính phủ và doanh nghiệp Thái Lan

Đến nay, phần lớn các công ty Thái Lan bị trừng phạt vẫn giữ im lặng hoặc từ chối bình luận. Chính phủ Thái Lan cũng chưa đưa ra phản hồi chính thức, dù đã nhiều lần được yêu cầu làm rõ lập trường. Hiện chưa có động thái đáng kể nào từ phía Bangkok nhằm giải quyết vấn đề này.

Theo các chuyên gia, một trong những lý do khiến Thái Lan trở thành điểm trung chuyển quan trọng của hàng hóa nhạy cảm là do các quy định trong nước vẫn khá lỏng lẻo.

So với những quốc gia có cơ chế kiểm soát nghiêm ngặt hơn, việc vận chuyển các mặt hàng nhạy cảm qua Thái Lan dễ dàng hơn nhiều. Điều này đã vô tình khiến nước này trở thành trung tâm trung gian cho các sản phẩm thuộc diện cấm vận.

Mặc dù chịu sức ép từ Mỹ và các đồng minh, Thái Lan vẫn duy trì mối quan hệ kinh tế thân thiện với Nga. Năm 2023, Thủ tướng khi đó của Thái Lan từng khẳng định quan hệ thương mại bền chặt với Moscow. Chính phủ hiện tại cũng giữ nguyên lập trường trung lập về cuộc xung đột Nga - Ukraine và chưa có dấu hiệu thay đổi chính sách.

Ngoài ra, Nga đang đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế Thái Lan, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản và du lịch. Lượng du khách Nga đến Thái Lan tăng mạnh trong thời gian qua, kéo theo xu hướng đầu tư vào thị trường nhà đất tại nước này. Đây có thể là một trong những lý do khiến Bangkok tỏ ra thận trọng trong việc xử lý vấn đề trừng phạt doanh nghiệp liên quan đến Nga.

Trong thời gian tới, Mỹ dự kiến sẽ tiếp tục theo dõi sát sao vai trò của Thái Lan trong hoạt động thương mại này. Nếu xu hướng hiện tại tiếp diễn, nhiều doanh nghiệp Thái Lan khác có thể đối mặt với các biện pháp trừng phạt mới.

Dũng Phan (Theo Regtech Times)