'Gieo gì, gặt nấy'

Trong bối cảnh thị trường quảng cáo trực tuyến phát triển mạnh mẽ, sự bùng nổ của KOLs (Người có ảnh hưởng trên mạng xã hội) tại Việt Nam đang tạo ra những cơ hội và thách thức không nhỏ. Dự báo con số KOLs sẽ đạt 200.000 người vào năm 2024, gấp bốn lần so với năm 2012, nhưng chính sự bùng nổ này cũng kéo theo những vấn đề nghiêm trọng trong việc quản lý và kiểm soát nội dung.

Lợi ích từ thị trường quảng cáo trực tuyến không thể phủ nhận, nhưng những hệ lụy từ sự bùng nổ này là điều cần phải đối diện một cách nghiêm túc.

Lợi nhuận khổng lồ từ các hoạt động kinh tế số và sự dễ dãi trong kiểm soát chất lượng nội dung đã tạo điều kiện cho sự xuất hiện của một bộ phận KOLs thiếu trách nhiệm. Họ sẵn sàng sử dụng những chiêu trò gây tranh cãi, phát tán nội dung thô tục, độc hại để thu hút sự chú ý và tăng lượng người theo dõi.

Điển hình là những vụ việc kêu gọi từ thiện thiếu minh bạch đến quảng cáo các sản phẩm với công dụng sai lệch, những hành vi này không chỉ tổn hại đến uy tín cá nhân của những KOLs mà còn đe dọa đến giá trị đạo đức của xã hội, đặc biệt là trong mắt giới trẻ - đối tượng dễ bị tổn thương và dễ dàng bị lôi cuốn vào những thông tin sai lệch.

Nhà báo Trương Anh Ngọc, một KOLs nổi tiếng, chia sẻ: "Quy luật đơn giản là: bạn gieo gì, bạn gặt nấy".

Ông nhấn mạnh, mỗi lời nói, hành động của người nổi tiếng đều có sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng, và quảng cáo không chỉ là việc giới thiệu sản phẩm mà còn là xây dựng niềm tin. "Khi người tiêu dùng tin tưởng vào những gì bạn nói, họ sẽ chọn mua sản phẩm, nhưng nếu bạn mất đi niềm tin đó, bạn sẽ mất tất cả".

Câu nói này như một lời nhắc nhở sắc bén về trách nhiệm của KOLs không chỉ trong công việc mà còn trong mối quan hệ với công chúng. Bởi, một khi niềm tin đã bị đánh mất, nó không thể nào dễ dàng 'hồi phục', và mọi lời hứa, mọi cam kết cũng chỉ còn là những lời nói suông.

Mạng xã hội có thể là một bệ phóng vĩ đại, đưa những KOLs lên tầm cao mới, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được sử dụng cẩn thận. Nhà báo Trương Anh Ngọc cho biết: “Trong thế giới này, mỗi hành động của người nổi tiếng không chỉ là cá nhân mà còn là sức ảnh hưởng lan tỏa đến cộng đồng. Họ có thể tạo ra những làn sóng dư luận mạnh mẽ, và khi sai lầm xảy ra, hậu quả cũng không kém phần nghiêm trọng".

Mức phạt 140 triệu đồng không chỉ là hình thức răn đe từ cơ quan chức năng mà còn là một lời cảnh tỉnh về những hệ lụy từ hành vi thiếu trách nhiệm. Khi một KOLs thiếu suy nghĩ trong việc truyền tải thông tin về sản phẩm hay dịch vụ, họ không chỉ đánh mất niềm tin của công chúng mà còn tổn hại đến sự nghiệp mình đã dày công xây dựng.

"Trong thế giới mà sự chú ý trở thành hàng hóa, và danh tiếng có thể được mua bán, có một chân lý không thể lay chuyển: Sự tử tế là nền tảng của mọi thành công bền vững", nhà báo Trương Anh Ngọc khẳng định. Doanh thu và thu nhập của KOLs không nên được xây dựng trên sự lừa dối, sự thổi phồng, hay sự lợi dụng lòng tin của người hâm mộ. Đó là một con đường ngắn ngủi, một ngọn lửa bùng lên rồi vụt tắt, để lại sau lưng tro tàn của sự thất vọng và mất mát.

Trong khi các quy định pháp lý đang dần được thiết lập để kiểm soát hành vi quảng cáo của KOLs, nhà báo Trương Anh Ngọc cho rằng việc xây dựng một bộ quy tắc ứng xử cho những người có ảnh hưởng là rất cần thiết, nhưng không đơn giản.

"Việc xác định ranh giới giữa 'phản cảm' và 'không phản cảm' vẫn luôn là vấn đề phức tạp, khó có thể áp dụng một cách đồng đều. Bởi lẽ, sự sáng tạo và tính tự do cá nhân của mỗi KOLs có thể bị kiểm soát bằng các quy chuẩn, nhưng điều đó không thể bao biện cho những hành động thiếu trách nhiệm và vô đạo đức".

Tìm đến bình yên trên không gian mạng

Trong một thế giới mà sự ồn ào và hỗn loạn dường như đang chiếm lĩnh mạng xã hội, việc tìm về những giá trị bình yên và tốt đẹp trở thành một thách thức không nhỏ. Tuy nhiên, chính sự lựa chọn kiên định với những giá trị ấy sẽ là chìa khóa để xây dựng một cộng đồng mạng lành mạnh và đáng tin cậy.

Nhà báo Trương Anh Ngọc cũng cho rằng: "Mạng xã hội không chỉ là nơi giải trí, mà là công cụ mạnh mẽ để lan tỏa những giá trị tốt đẹp". Đó là lý do tại sao ông lựa chọn chia sẻ những nội dung về văn học, nghệ thuật, lịch sử, những lĩnh vực mà ông đam mê và tin rằng sẽ mang đến những giá trị bền vững cho cộng đồng. Dù biết rằng những câu chuyện tử tế không có sức lan tỏa mạnh mẽ như những scandal hay thị phi, nhưng ông vẫn kiên định với con đường mình đã chọn, bởi ông tin rằng, giá trị thực sự sẽ luôn có chỗ đứng trong lòng công chúng.

Hướng đi của những KOLs cần phải dựa trên những giá trị tích cực và bền vững, không phải vì mục tiêu lợi nhuận hay sự chú ý nhất thời. Khi xây dựng hình ảnh, hãy đặt niềm tin vào những giá trị đích thực và lan tỏa những thông điệp tích cực, thay vì chạy theo những chiêu trò. Cộng đồng sẽ luôn đón nhận những thông điệp chân thành, tử tế, và đó mới chính là cách duy trì sự ủng hộ bền vững trong lòng người theo dõi.

Để xây dựng một không gian mạng xã hội lành mạnh, theo nhà báo Trương Anh Ngọc, không chỉ cần sự điều chỉnh từ những người tạo nội dung, mà còn phải tự điều chỉnh hành vi của chính mình như những người sử dụng. 

Ông chia sẻ: "Mạng xã hội là nơi chúng ta tạo ra nội dung số, nếu chỉ đăng tải những thứ vô giá trị, chúng ta thực sự đang 'ném rác' vào không gian của người khác" và mỗi người sử dụng cần tự nhận thức và có trách nhiệm với chính lựa chọn của mình.

Những thông tin tiêu cực, những cuộc tranh cãi vô nghĩa hay những phát ngôn mang tính công kích chỉ tạo ra một không khí căng thẳng và xáo trộn, cần phải học cách sàng lọc và chỉ tiếp nhận những gì thực sự có giá trị, truyền cảm hứng, mang lại niềm tin, hy vọng.  

Không phải ai cũng sẵn sàng bước ra khỏi vỏ bọc của sự ồn ào để tìm về những điều bình yên, nhưng chính việc lựa chọn gìn giữ và chia sẻ những giá trị tốt đẹp sẽ giúp chúng ta xây dựng được một không gian mạng lành mạnh hơn, nơi mỗi cá nhân không chỉ là người tiêu thụ thông tin, mà còn là người lan tỏa những điều tích cực.

Hãy để sự tử tế dẫn đường, và bạn sẽ thấy rằng, thành công thực sự không chỉ đến từ tiền bạc, mà còn đến từ sự hài lòng, sự tự hào, và sự biết ơn của những người xung quanh bạn.

"Hãy biến không gian mạng thành nơi chúng ta cùng nhau xây dựng nên những giá trị tốt đẹp, chứ không phải là nơi để chúng ta xả rác", nhà báo Trương Anh Ngọc nhấn mạnh. "Đó không chỉ là trách nhiệm của KOLs, mà còn là trách nhiệm của mỗi người dùng mạng xã hội".

Phan Anh