Kon Tum: Hàng chục hộ dân phản đối việc xây dựng thủy điện Đăk Pru 3

Người dân không đồng ý nhường đất xây dựng thủy điện

Dự án thủy điện Đăk Pru 3 được UBND tỉnh Kon Tum chấp thuận chủ trương đầu tư vào tháng 7/2019, đến tháng 10/2019 điều chỉnh chủ trương đầu tư lần 1.

Theo đó, dự án có quy mô, công suất lắp máy 5MW, điện lượng trung bình năm 14,4 triệu kWh được thực hiện trên suối Đăk Pru (nhánh I của sông Đăk Pô Kô, xã Đăk Nhoong). Diện tích mặt đất dự án sử dụng gần 20ha với tổng vốn đầu tư trên 173 tỷ đồng.

Dự án được thực hiện từ quý II/2019 đến cuối quý III/2022 sẽ hoàn thành và đưa vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện tại dự án vẫn chưa được triển khai xây dựng. Một trong những nguyên nhân khiến dự án chậm tiến độ là người dân chưa đồng thuận bàn giao đất thực hiện đền bù, xây dựng.

Gia đình anh A Nup (32 tuổi, trú thôn Đăk Nhoong) là một trong những hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án thủy điện Đăk Pru 3. Theo đó, gia đình A Núp có hơn 1.000 m2 đất lúa trong diện bị thu hồi. Mặc dù phía công ty thủy điện đã nhiều lần đến thương lượng, đề nghị đền bù nhưng anh vẫn quyết không đồng ý giao đất.

Trao đổi với PV, A Núp chia sẻ: “Diện tích đất trồng lúa trên là nguồn thu nhập chính của gia đình. Nếu bàn giao đất cho thủy điện, chúng tôi sẽ không còn chỗ nào để canh tác, cuộc sống sẽ rất bấp bênh. Họ nói sẽ đổi cho gia đình mình đám ruộng khác, nhưng khu ruộng mới không tốt như ruộng cũ nên mình không đồng ý.

Thủy điện cũng nhiều lần họp tuyên truyền, vận động người dân giao đất nhưng không riêng gì tôi mà cả làng cũng đều không đồng ý. Giao đất cho thủy điện rồi chúng tôi biết lấy gì trồng lúa, lấy gì làm ăn”.

Tương tự A Núp, anh A Thỏ (31 tuổi, thôn Đăk Nhoong) cũng có 3 mảnh ruộng tại vùng dự án. Trung bình 1 năm gia đình anh thu hoạch khoảng 30 bao lúa. “Khi tuyên truyền, vận động người dân trong làng nhường đất xây dựng dự án thủy điện, họ hứa sẽ đổi đất sang vùng khác. Tuy nhiên, vị trí đất canh tác chủ đầu tư bố trí cho người dân quá xa, cách nhà đến tận 10 km. Hơn thế, đất đai ở đó rất xấu, lưu lượng nước không đủ, đường xá không thuận tiện vậy thì làm sao có thể chấp nhận được”, anh Thỏ bức xúc nói.

Theo Ban Quản lý dự án ĐTXD huyện Đăk Glei, từ năm 2019 đến nay, mới chỉ có 15/55 hộ gia đình đồng ý để kiểm đếm số lượng cây trồng hoa màu bị ảnh hưởng, còn lại đa số người dân vẫn chưa đồng thuận. Công ty Cổ phần thủy điện Đăk Pru 3 cũng đề xuất phương án bố trí diện tích tái canh với 4,7 ha đất ở khu vực mới nhưng người dân không đồng ý vì diện tích đất này xấu, thiếu nước tưới, không thể đảm bảo sản xuất lâu dài.

Dự án chậm tiến độ, có nhiều vi phạm

Ngoài việc lo ngại về sinh kế, người dân xã Đăk Nhoong cũng quan tâm đến những tác động tiêu cực lên môi trường do quá trình thi công và vận hành dự án thủy điện Đăk Pru 3. Họ lo sợ việc thủy điện tích nước, hồ chứa sẽ làm thay đổi lưu lượng dòng chảy, gây ra các vấn đề như sạt lở đất ven sông, ảnh hưởng đến nguồn nước tưới…

Ông A Nhấp - Chủ tịch UBND xã Đăk Nhoong cho biết: “Hiện vẫn chưa thể triển khai xây dựng dự án thủy điện Đăk Pru 3 vì người dân chưa đồng thuận. Chủ đầu tư Công ty Cổ phần thủy điện Đăk Pru 3 đã nhiều lần phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức vận động, giải thích nhưng đến nay, việc giải phóng mặt bằng vẫn chưa thể triển khai. Dự án đã quá hạn nhiều lần, chậm tiến độ hơn 30 tháng nhưng việc giải phóng mặt bằng gần như vẫn giậm chân tại chỗ. Người dân lo mất đất, lo tác động môi trường khi dự án đi vào hoạt động nên chưa ai đồng ý giao đất cả”.

Theo kết luận của Thanh tra Sở Tài chính Kon Tum mới đây, dự án đã chậm hoàn thiện thủ tục pháp lý giai đoạn chuẩn bị đầu tư là 5 năm 6 tháng; chậm tiến độ đưa dự án đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh 2 năm 6 tháng.

Nhiều nội dung theo quyết định chủ trương đầu tư, nhà đầu tư chưa triển khai thực hiện là vi phạm Khoản 3 Điều 42 của Luật Đầu tư năm 2020. Ngoài những nguyên nhân khách quan, chủ đầu tư chưa linh hoạt để xác định tình hình khó khăn, vướng mắc, chưa chủ động phối hợp với cơ sở để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng…

Dự án đầu tư thuộc trường hợp bắt buộc phải thực hiện ký quỹ để đảm bảo thực hiện dự án theo quyết định chủ trương đầu tư nhưng công ty chưa thực hiện nộp tiền kỹ quỹ. Ngoài ra, chủ đầu tư cũng chưa lập Quy trình vận hành hồ chứa thủy điện trình cơ quan có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt; chưa hoàn thành thủ tục liên quan đến xây dựng, chưa có thông báo khởi công gửi cấp có có thẩm quyền…

Công ty Cổ phần thủy điện Đăk Pru 3 không thực hiện theo đúng nội dung tại Quyết định chủ trương đầu tư của UBND tỉnh đã vi phạm quy định của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Kế hoạch và Đầu tư.

Liên quan đến những vi phạm trên của Công ty Cổ phẩn thủy điện Đăk Pru 3, Thanh tra Sở Tài chính kiến nghị UBND tỉnh Kon Tum chỉ đạo UBND huyện Đăk Glei hướng dẫn Công ty hoàn thiện phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng (bao gồm cả tái định canh) trình cơ quan có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Công Thương chủ động theo dõi, hướng dẫn Công ty Cổ phần thuỷ điện Đăk Pru 3 hoàn thiện các thủ tục pháp lý có liên quan đến dự án thủy điện Đăk Pru 3.