Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV: Đặc biệt về quy mô, nội dung và tầm vóc chính trị - pháp lý

Theo chương trình dự kiến, Quốc hội sẽ làm việc trong 37 ngày, chia thành hai đợt: đợt 1 từ 5/5 đến 29/5 và đợt 2 từ 11/6 đến 28/6/2025. Quốc hội sẽ xem xét, quyết định 64 nhóm nội dung, trong đó có 3 nghị quyết về công tác lập hiến, 49 luật và nghị quyết thuộc công tác lập pháp, cùng 12 nhóm vấn đề về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Ngoài ra, 8 nhóm nội dung sẽ được các cơ quan báo cáo để đại biểu nghiên cứu, làm cơ sở thực hiện quyền giám sát.

Đặc biệt, Quốc hội sẽ xem xét sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 – một nội dung mang tính bước ngoặt về mặt lập hiến. Quốc hội cũng sẽ thảo luận, thông qua 24 dự án luật và 11 dự thảo nghị quyết, nhiều trong số đó liên quan trực tiếp đến các lĩnh vực then chốt như tài chính – ngân sách, đầu tư, quốc tịch, quốc phòng, giáo dục và tư pháp.

Một trong những nội dung được cử tri đặc biệt quan tâm là chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Dự kiến, Quốc hội sẽ thông qua nghị quyết về việc sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, nhằm tối ưu hóa bộ máy nhà nước, đồng thời ban hành các cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ các vướng mắc trong phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là ở các lĩnh vực và địa phương trọng điểm.

Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy và tổ chức chính quyền địa phương là một công việc phức tạp, đòi hỏi sự đổi mới mạnh mẽ. Đây là yêu cầu cấp bách nhằm xây dựng một chính quyền gần dân, có khả năng phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn. Để đạt được điều này, các ủy ban của Quốc hội và các cơ quan liên quan đã làm việc tích cực, chuẩn bị kỹ lưỡng cho kỳ họp thứ 9.

Ngay trước kỳ họp, các đoàn đại biểu Quốc hội đã tổ chức tiếp xúc cử tri để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và những vấn đề mới mà cử tri quan tâm. Mọi quyết định trong kỳ họp này đều phải lấy lợi ích của người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, đồng thời hài hòa với lợi ích quốc gia.

Từ đầu nhiệm kỳ, Quốc hội khóa XV đã quán triệt sâu sắc các chỉ đạo của Đảng về công tác lập pháp và cải cách thể chế. Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, thể chế cần được chuyển hóa từ "điểm nghẽn" thành lợi thế cạnh tranh, với mục tiêu xây dựng pháp luật kịp thời và bám sát thực tiễn. Đó là kim chỉ nam cho Quốc hội trong việc thúc đẩy cải cách, hoàn thiện các thể chế để tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển đất nước.

Đến thời điểm này, công tác chuẩn bị cho kỳ họp cơ bản hoàn tất. Chính phủ đã bổ sung 13 nội dung vào chương trình kỳ họp, trong đó có nhiều chính sách cấp bách như sửa đổi Bộ luật Hình sự, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Quốc tịch Việt Nam, chính sách phát triển nhà ở xã hội, phổ cập giáo dục mầm non, miễn – hỗ trợ học phí cho học sinh phổ thông… Đồng thời, Chính phủ báo cáo thêm về tình hình ứng phó với các biện pháp phòng vệ thương mại từ Hoa Kỳ, tình hình giải ngân ngân sách, xử lý các dự án tồn đọng...

Phiên họp thứ 44 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (đã diễn ra từ 15 đến 28/4) là bước chuẩn bị quan trọng cho kỳ họp lần này, với số lượng nội dung nhiều nhất từ đầu nhiệm kỳ đến nay – tổng cộng 48 nhóm vấn đề. Phát biểu bế mạc, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh vai trò đặc biệt của Kỳ họp thứ 9 và đề nghị Chính phủ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Quốc hội trong việc hoàn thiện các nội dung còn lại.

Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu các bộ trưởng, cơ quan chủ trì soạn thảo và thẩm tra luật phải rà soát kỹ lưỡng từng điều khoản, đảm bảo chất lượng các dự thảo luật, nghị quyết trình Quốc hội. Trong trường hợp còn ý kiến khác nhau, Quốc hội sẵn sàng làm việc ngoài giờ để đạt được đồng thuận cao nhất, kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn lập pháp.

Một điểm nhấn đáng chú ý là việc Quốc hội tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số với ứng dụng App Quốc hội 2.0 được cải tiến mạnh mẽ, tích hợp trợ lý ảo nhằm hỗ trợ đại biểu trong nghiên cứu, phát biểu và theo dõi tài liệu kỳ họp. Đây là bước đi khởi đầu cho mô hình “Quốc hội số”, hướng đến nâng cao chất lượng lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề trọng yếu của đất nước.

Chưa bao giờ có một kỳ họp Quốc hội với khối lượng công việc lớn và hệ trọng đến vậy. Kỳ họp thứ 9 diễn ra trong bối cảnh đất nước đang nỗ lực không ngừng để cải cách bộ máy nhà nước, trong khi chuẩn bị cho các đại hội Đảng các cấp. Cử tri cả nước kỳ vọng rằng kỳ họp này sẽ là cơ hội để giải quyết các "điểm nghẽn" thể chế, khơi thông mọi nguồn lực cho phát triển kinh tế xã hội trong giai đoạn mới.

Trước trách nhiệm nặng nề, các đại biểu Quốc hội đều nhận thức rõ vinh dự và trọng trách mà mình đang gánh vác. Mỗi quyết sách, mỗi bước đi của kỳ họp này đều nhằm thực hiện khát vọng phát triển một đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Với tính chất đặc biệt, nội dung đa dạng, quy mô chưa từng có và yêu cầu đổi mới tư duy lập pháp, Kỳ họp thứ 9 hứa hẹn sẽ mở ra một giai đoạn phát triển mới cho đất nước trên cả bình diện thể chế và thực tiễn.