Ký ức Thủ đô được hồi sinh qua cuốn sách 'Khu tập thể - Tìm lại giấc mơ thiên đường'

Cuốn sách “Khu tập thể - Tìm lại giấc mơ thiên đường” làm một trong những công trình nghiên cứu sâu sắc, đa chiều về mọi khía cạnh của những khu tập thể tại Hà Nội.

Cuốn sách do TS. Trần Hậu Yên Thế và PGS.TS Đinh Hồng Hải đồng chủ biên, cùng với sự tham gia của một số tác giả . Sự kết hợp của các tác giả đã tạo thành những giai điệu chung cho cuốn sách và lan tỏa thông điệp “Giấc mơ chung trong những ký ức riêng”.

Với 03 phần chính là “Di Sản Lịch Sử”, “Đô Thị Nhân Văn” và “Giấc Mơ Thiên Đường”, cuốn sách không chỉ tái hiện hành trình từ những ngôi nhà mơ ước thời kỳ hậu chiến tranh, với các yếu tố như “xí máy”, “chuồng cọp” hay “hàng SIDA”, mà còn phân tích giá trị nhân văn, cộng đồng và sáng tạo trong không gian sống đô thị.

Lời đầu sách của PGS.TS.KTS Nguyễn Hồng Thục nhấn mạnh: “Khu tập thể, đối với cư dân của nó – những người trong cuộc, đã trở thành một ký ức tập thể của tuổi trẻ, tình người và chốn đi về trong tâm tưởng". Cuốn sách mang đến cái nhìn đa chiều, từ lịch sử kiến trúc đến văn hoá cư trú, góp phần bảo tồn di sản đô thị Việt Nam trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng.

Trong đó, ở phần một “Di sản lịch sử” của cuốn sách là quá trình hình thành và phát triển của mô hình khu tập thể tại Việt Nam, đặc biệt là Hà nội trong giai đoạn từ đầu những năm 1930 đến cuối thế kỷ XX.

Ở phần này, nhiều bài viết và câu chuyện thực tế về đời sống tại khu tập thể được quy tụ như: ngôi nhà mơ ước với những xí máy riêng, chuồng cọp có người ở, hàng SIDA ở khu tập thể Kim Liên,... Những câu chuyện giản dị, đời thường ấy đã phản ánh rõ nét bối cảnh kinh tế - xã hội, chính sách nhà ở với mô hình sinh hoạt cộng đồng của thời kỳ bao cấp.

Ở phần hai “Đô thị nhân văn” của cuốn sách đã tập hợp các bài viết, nghiên cứu và ghi chép về đời sống tinh thần, văn hoá ứng xử, nếp sống cộng đồng và tình làng nghĩa xóm của cư dân khu tập thể. Những thước phim điện ảnh về khu tập thể, ánh đèn hoa lấp loáng trên tầng tập thể cũ hay phong trào Nhà Ánh sáng những năm 30 của thế kỷ trước,... được tái hiện sinh động, khắc hoạ “chất người”, tính cộng đồng cao tại những khu nhà tập thể xưa.

Phần ba “Giấc mơ thiên đường” là những góc nhìn đương đại về việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị khu tập thể giữa lòng đô thị hiện đại, nơi “làng trong phố” vẫn tồn tại, giao thoa giữa hoài niệm và sáng tạo. Phần này mở ra cuộc đối thoại giữa quá khứ và hiện tại, giữa khu tập thể với chung cư hiện đại, giữa ký ức cộng đồng và khát vọng kiến tạo một đô thị nhân văn, bền vững trong tương lai.

Nội dung bên trong cuốn sách đã được sưu tầm và tuyển chọn kỹ bởi những bức tranh, ảnh về những câu chuyện trong đời sống hàng ngày của người dân ở các khu tập thể lâu năm như: Khu tập thể Thành Công, khu tập thể Bách Khoa, khu tập thể Kim Liên…Những câu chuyện đời sống hàng ngày, không gian văn hóa, tiếng cười đùa của những đưá trẻ thơ, hay những hương vị của cuộc sống hàng ngày đều được các tác giả tái hiện lại một cách sâu sắc nhất.