Lào Cai: Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo – Động lực mới cho giảm nghèo bền vững

Khoa học công nghệ mở rộng sinh kế, thu hẹp khoảng cách vùng miền

Năm 2025, Lào Cai đặt mục tiêu giảm trên 2.000 hộ cận nghèo; trên 60% số xã đạt tiêu chí hộ nghèo trong xây dựng nông thôn mới; giảm tối thiểu 4% tỷ lệ hộ nghèo đa chiều, riêng các huyện, xã nghèo phấn đấu giảm ít nhất 7%/năm. Tỉnh cũng cam kết 100% lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo có nhu cầu sẽ được tư vấn, đào tạo nghề và hỗ trợ việc làm.

Thực hiện các nghị quyết và đề án về Công nghệ thông tin và Chuyển đổi số, Lào Cai đã hình thành 1.356 tổ chuyển đổi số cộng đồng hỗ trợ người dân sử dụng thương mại điện tử, ứng dụng công nghệ và dịch vụ hành chính công. Hạ tầng viễn thông được đầu tư mạnh: 100% xã có điểm phục vụ bưu chính, 99% thôn bản phủ sóng 4G, 90% hộ dân có khả năng tiếp cận Internet cáp quang. Đây là tiền đề quan trọng để đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận chính sách, học tập, sản xuất và kinh doanh bình đẳng – đúng tinh thần “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Bí thư Tỉnh ủy khẳng định, Cách mạng công nghiệp 4.0 mở ra cơ hội cải cách bộ máy hành chính, xây dựng chính quyền số, phát triển kinh tế số và xã hội số. Chuyển đổi số trở thành giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng cuộc sống và tạo đột phá trong giảm nghèo bền vững.

Nông nghiệp công nghệ cao đang là điểm sáng của Lào Cai. Các mô hình nông nghiệp thông minh, sản xuất hữu cơ gắn với chuỗi giá trị giúp nông dân chủ động mùa vụ, giảm chi phí, tăng năng suất. Chương trình OCOP mang lại bước chuyển mạnh mẽ với hơn 600 sản phẩm 3–5 sao; nhiều đặc sản như cá hồi Sa Pa, gạo Séng cù, chè Shan tuyết có mặt tại hệ thống siêu thị lớn trên cả nước.

Đặc biệt, Sa Pa đã vươn lên thành trung tâm nuôi cá nước lạnh công nghệ cao, đưa các sản phẩm chế biến như cá hồi hun khói, ruốc cá hồi vào kênh phân phối hiện đại, mở hướng làm ăn mới cho hàng ngàn hộ dân, nhất là phụ nữ và đồng bào dân tộc thiểu số.

Tăng tốc hạ tầng số, thúc đẩy phát triển đồng đều giữa các vùng

Chuyển đổi số trong dịch vụ công đã tạo thay đổi căn bản: thủ tục hành chính được số hóa, cơ sở dữ liệu dân cư – đất đai – y tế – giáo dục được liên thông, giúp người dân vùng sâu, vùng xa tiếp cận chính sách nhanh chóng, minh bạch. Trong năm 2025, tỉnh công nhận thêm 62 sản phẩm OCOP, nâng tổng số lên 604 sản phẩm 3–5 sao; 304 chủ thể sản xuất tham gia, trong đó phụ nữ và đồng bào DTTS chiếm tỷ lệ lớn, thể hiện tính bao trùm của chương trình.

Phong trào “Bình dân học vụ số” đã giúp đồng bào dân tộc thiểu số làm quen với công nghệ, ứng dụng kỹ thuật số trong sản xuất và đời sống. Các mô hình tưới thông minh, cảnh báo sâu bệnh, truy xuất nguồn gốc bằng mã QR… giúp người dân quản lý mùa vụ khoa học hơn, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Cùng với đó, “chợ phiên online” mở ra không gian tiêu thụ mới cho sản phẩm vùng cao; các lớp tập huấn kỹ năng số cho thanh niên, phụ nữ, người khuyết tật tạo thêm cơ hội khởi nghiệp và tạo việc làm.

Lào Cai tiếp tục ưu tiên đầu tư đồng bộ hạ tầng số, mở rộng phủ sóng Internet tốc độ cao và 5G tới vùng lõm sóng, xây dựng trung tâm dữ liệu và trung tâm điều hành thông minh, số hóa thủ tục hành chính, tích hợp cơ sở dữ liệu, ứng dụng AI trong dự báo thiên tai, quản lý tài nguyên, giáo dục và y tế… Đây là các trụ cột quan trọng để xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.

Thứ trưởng Phạm Đức Long khuyến nghị tỉnh bám sát 7 thành phần của khung chuyển đổi số cấp tỉnh: thể chế, hạ tầng số, nền tảng số, nhân lực số, an toàn thông tin, kinh tế số và xã hội số.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, nhiều “bài toán thiên niên kỷ” như giảm nghèo bền vững, thu hẹp chênh lệch vùng miền hoàn toàn có thể giải quyết bằng chuyển đổi số. Theo ông, thay vì cố gắng giữ giáo viên giỏi ở vùng cao, có thể dùng trợ lý ảo để hỗ trợ giảng dạy; trong nông nghiệp, mỗi sản phẩm cần được xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc và tham gia thương mại điện tử để kết nối trực tiếp nông dân với thị trường.

Với quyết tâm của hệ thống chính trị và sự đồng thuận của nhân dân, chuyển đổi số đang thấm vào mọi mặt đời sống, tạo động lực để người dân Lào Cai vươn lên thoát nghèo, làm chủ cuộc sống. Internet và 5G đến tận bản làng giúp học sinh học trực tuyến, người bệnh được tư vấn y tế từ xa, người dân tiếp cận chính sách thuận tiện và bình đẳng.

Thực tiễn cho thấy, KHCN, ĐMST & CĐS không chỉ nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống, mà còn thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng miền. Để tiếp tục bứt phá, Lào Cai cần tiếp tục đầu tư hạ tầng số hiện đại, phổ cập kỹ năng số, khuyến khích doanh nghiệp đồng hành, nhân rộng mô hình khởi nghiệp sáng tạo và lan tỏa điển hình tiên tiến.

Với tinh thần “không ai bị bỏ lại phía sau”, Lào Cai đang tạo dựng một hướng đi mới trong giảm nghèo bền vững – nơi mỗi người dân đều có cơ hội vươn lên bằng tri thức, công nghệ và khát vọng đổi mới.