Lệnh cấm, áp trần giá dầu của Nga sẽ gây ảnh hưởng gì?

Dự kiến, việc áp trần giá sẽ có hiệu lực vào ngày 5 tháng 12, cùng ngày Liên minh châu Âu sẽ áp đặt “tẩy chay” đối với hầu hết dầu của Nga - dầu thô của nước này được vận chuyển bằng đường biển. Hiện EU vẫn đang đàm phán về mức giá trần.

Các biện pháp song sinh có thể có tác động đáng kể lên giá dầu khi lo ngại về nguồn cung và cạnh tranh thị trường từ nền kinh tế toàn cầu đang chậm lại.

Theo thông báo, Mỹ và Chính phủ Nhóm các nền công nghiệp hàng đầu thế giới (G7) và Liên minh châu Âu (EU) đã có kế hoạch áp đặt giá trần đối với dầu của Nga bắt đầu từ ngày 5/12 tới, như một phần của các biện pháp trừng phạt chống lại Moscow do cuộc xung đột Ukraine. Tuy nhiên, mức giá trần cụ thể được áp dụng cho các lô hàng dầu thô và các sản phẩm dầu của Nga, vẫn đang được tính toán.

Các công ty bảo hiểm và các công ty khác cần vận chuyển dầu sẽ chỉ có thể giao dịch với dầu thô của Nga nếu dầu được định giá bằng hoặc thấp hơn mức trần. Hầu hết các công ty bảo hiểm đều ở EU hoặc Vương quốc Anh và có thể được yêu cầu tham gia vào giới hạn. Nếu không có bảo hiểm, các chủ tàu chở dầu có thể miễn cưỡng nhận dầu của Nga và gặp trở ngại trong việc vận chuyển.

Việc thực thi toàn cầu lệnh cấm bảo hiểm, do EU và Vương quốc Anh áp đặt trong các đợt trừng phạt trước đó, có thể “đẩy” nhiều dầu thô của Nga khỏi thị trường khiến giá dầu tăng vọt, các nền kinh tế phương Tây sẽ bị ảnh hưởng và Nga sẽ thâm hụt thu nhập đáng kể.

Thách thức chủ yếu của phương Tây là nền kinh tế toàn cầu phụ thuộc vào dầu thô Nga. Nga là nhà sản xuất dầu lớn thứ ba thế giới và việc cấm dầu mỏ Nga sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế toàn cầu. Với việc lạm phát và giá năng lượng tăng kỷ lục, các nhà lãnh đạo phương Tây có lý do để tin rằng dầu mỏ Nga sẽ tiếp tục chảy ra thị trường thế giới và đóng góp vào tổng doanh thu của Moscow. Đảm bảo dòng chảy dầu mỏ Nga ra thị trường thế giới nhưng làm giảm doanh thu từ dầu mỏ của Moscow là mục tiêu đằng sau chính sách mới của phương Tây.

Ngoài việc dừng nhập khẩu dầu thô của Nga qua đường biển sau ngày 5/12, EU còn quyết định dừng nhập khẩu các sản phẩm từ dầu mỏ Nga sau ngày 5/2/2023. Nga sẽ phải thay đổi tuyến vận chuyển hơn 1/4 lượng dầu thô xuất khẩu của mình - ước tính khoảng 1,3 triệu thùng/ngày và khoảng 1 triệu thùng các sản phẩm từ dầu mỏ.

Điều cần thiết đối với thị trường dầu thô toàn cầu là dầu của Nga vẫn tìm được thị trường để bán sau khi lệnh cấm của EU có hiệu lực. “Nếu không có điều đó, giá dầu toàn cầu sẽ tăng vọt”.

Theo mục đích của Hoa Kỳ và G7, việc áp mức giá trần từ 65 USD - 70 USD/thùng có thể cho phép Nga tiếp tục bán dầu trong khi vẫn giữ được thu nhập ở mức hiện tại. Dầu của Nga đang giao dịch ở mức khoảng 63 USD/thùng, thấp hơn đáng kể so với dầu Brent chuẩn quốc tế.

Tuy nhiên, nếu áp mức khoảng 50 USD/thùng sẽ khiến Nga khó cân bằng ngân sách Nhà nước, với việc Moscow được cho là cần khoảng 60 đến 70 USD/thùng để làm điều đó, cái gọi là “điểm hòa vốn tài chính”.

Dẫu vậy, mức giới hạn 50 USD vẫn cao hơn chi phí sản xuất của Nga từ 30 USD - 40 đô la một thùng, tạo động lực cho Moscow tiếp tục bán dầu đơn giản để tránh phải đóng xuất khẩu.

Về phần mình, Nga cho biết họ sẽ không tuân thủ giới hạn và sẽ ngừng giao hàng cho các quốc gia tuân theo. Mức giới hạn thấp hơn khoảng 50 đô la có thể có nhiều khả năng gây ra phản ứng đó, hoặc Nga có thể ngừng nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên cuối cùng còn lại cho châu Âu.

Trung Quốc và Ấn Độ có thể không đồng ý với mức trần nêu trên, trong khi Trung Quốc có thể thành lập các công ty bảo hiểm của riêng mình để thay thế những công ty bị cấm bởi Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và Châu Âu.

Theo nhiều nguồn tin, Trung Quốc và Ấn Độ đã được giảm giá dầu và có thể không muốn xa lánh Nga.

Trung Quốc và Ấn Độ mua dầu thô của Nga với mức chiết khấu rất lớn so với dầu Brent, do đó, họ không nhất thiết phải đặt trần giá để tiếp tục được hưởng chiết khấu. Bằng cách tuân thủ giới hạn do G7 đặt ra, họ có nguy cơ khiến Nga xa lánh. Do đó, chúng tôi tin rằng khả năng tuân thủ trần giá sẽ không cao.

Nga cũng có thể chuyển sang các kế hoạch như chuyển dầu từ tàu này sang tàu khác để che giấu nguồn gốc và trộn dầu với các loại khác để lách lệnh cấm.

Tác động lớn nhất từ lệnh cấm vận của EU có thể không xảy ra vào ngày 5 tháng 12, khi châu Âu tìm thấy các nhà cung cấp mới và các thùng dầu của Nga được điều chỉnh lại, mà là vào ngày 5 tháng 2, khi lệnh cấm bổ sung của châu Âu đối với các sản phẩm lọc dầu làm từ dầu - chẳng hạn như nhiên liệu diesel - có hiệu lực.

Châu Âu sẽ phải chuyển sang các nguồn cung cấp thay thế từ Mỹ, Trung Đông và Ấn Độ. Sẽ có sự thiếu hụt và điều này sẽ dẫn đến giá rất cao.

Châu Âu vẫn có nhiều xe chạy bằng dầu diesel. Nhiên liệu cũng được sử dụng cho vận tải bằng xe tải để vận chuyển nhiều loại hàng hóa cho người tiêu dùng và để vận hành máy móc nông nghiệp, vì vậy những chi phí cao hơn đó sẽ lan tỏa khắp nền kinh tế.

Lê Na (Theo AP)