Loạt bài toán nan giải chờ đợi tân Thủ tướng trẻ nhất nước Anh
(CLO) Rishi Sunak đã trở thành Thủ tướng thứ ba của Anh trong năm nay sẽ nhận nhiệm vụ đối phó với khủng hoảng kinh tế và hàng triệu người đang phải vật lộn để thanh toán các hóa đơn lương thực và năng lượng.
Kế hoạch cắt giảm thuế chưa hoàn lại của cựu Thủ tướng Liz Truss đã khiến thị trường tài chính lo sợ về viễn cảnh nợ nần chồng chất, đẩy đồng bảng Anh xuống mức thấp kỷ lục và buộc Ngân hàng Trung ương Anh phải can thiệp - làm suy yếu nền kinh tế mong manh của Anh.
Tân Thủ tướng Sunak - ở tuổi 42, nhà lãnh đạo trẻ nhất của Anh trong hơn 200 năm - thừa nhận quy mô thách thức của mình cũng như sự hoài nghi của công chúng Anh đã báo động về tình trạng nền kinh tế và sự mệt mỏi các Bộ trưởng nước này trong nhiều tháng.
Thủ tướng da màu đầu tiên của Anh, trẻ nhất trong 200 năm qua. Ảnh: Oilprice.
Khi còn là Giám đốc Ngân khố, Sunak đã trở nên nổi tiếng với công chúng khi ủng hộ hàng tỷ USD cho các doanh nghiệp đóng cửa và công nhân bị sa thải trong đại dịch COVID-19.
Nhưng giờ đây, ông sẽ phải giám sát việc tăng thuế và cắt giảm chi tiêu công khi cố gắng kiểm soát lạm phát và nợ Chính phủ. Một làn sóng đình công vì lương đã xuất hiện từ các cuộc đi bộ của nhân viên đường sắt, công nhân viễn thông, người thu gom rác, luật sư và công nhân bến tàu có khả năng sẽ lan rộng.
Thừa nhận “những quyết định khó khăn sắp xảy ra,” Thủ tướng Sunak cố gắng vẽ ra một ranh giới dưới sự hỗn loạn bao trùm trước đó. Ông nói rằng Chính phủ của ông "sẽ có tính liêm chính, tính chuyên nghiệp và trách nhiệm giải trình ở mọi cấp độ".
"Tình trạng bất ổn chính trị và kinh tế leo thang đã khiến các hoạt động kinh doanh sụt giảm với tốc độ chưa từng có kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2009, nếu không tính đến những giai đoạn phong tỏa vì đại dịch", CNN dẫn lời ông Chris Williamson, chuyên gia kinh tế trưởng tại S&P Global Market Intelligence, nhận xét.
Từ bài học của bà Truss, bất cứ biện pháp kích thích kinh tế nào, ngoại trừ trợ giá năng lượng, đều là lựa chọn không khôn ngoan đối với ông Sunak.
Phát biểu vào cuối tuần trước, Thủ tướng Sunak cho biết: "Tôi muốn vực dậy nền kinh tế của chúng ta, đoàn kết các Đảng và cống hiến cho nước Anh", khi nền kinh tế thứ sáu thế giới phải đối mặt với tình trạng bất ổn kinh tế và thị trường, cũng như chi phí sinh hoạt cuộc khủng hoảng do giá năng lượng và lương thực tăng vọt. Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng tân Thủ tướng sẽ phải đối mặt với nhiều chông gai trong thời gian tới.
Văn phòng Thống kê quốc gia Anh (ONS) ngày 17/8 công bố dữ liệu cho thấy, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Anh đã tăng 10,1% trong 12 tháng, tính đến tháng 7/2022. Chỉ số này trong tháng 6/2022 là 9,4%. Theo ONS, giá thực phẩm tăng là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới sự thay đổi CPI giữa tháng 6 và tháng 7. Giá thực phẩm và đồ uống không cồn đã tăng 12,7%, đánh dấu mức tăng giá sinh hoạt cao nhất tại Anh kể từ tháng 2/1982.
Vào cuối tháng 9, Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) xác nhận Anh đang rơi vào suy thoái. Cùng lúc, ngân hàng này quyết định nâng lãi suất thêm 0,5% lên mức 2,25% để đối phó với lạm phát nghiêm trọng nhất 40 năm qua.
Trong đó, bức tranh tài chính của quốc gia này cũng ngày càng u ám. Theo dữ liệu được công bố vào cuối tuần trước, Chính phủ Anh đã vay ròng 20 tỷ bảng Anh (22 tỷ USD) vào tháng 9, nhiều hơn 5,2 tỷ bảng Anh (5,7 tỷ USD) so với ước tính trước đó của cơ quan giám sát tài chính nước này.
Dự kiến, trong các cuộc họp sẽ diễn ra trong những tháng cuối năm, Ngân hàng Trung ương Anh sẽ vẫn phải ‘đau đầu’ với những lựa chọn hóc búa. Bài toán hạ nhiệt lạm phát có thể trở lại một khi chính phủ chấm dứt những biện pháp trợ giá năng lượng, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng triệu hộ gia đình hiện đang rơi vào tình trạng “không thể nào khốn cùng hơn”.
Nhận nhiệm sở trong tình hình rối ren hiện nay, tân Thủ tướng Sunak phải nhanh chóng tìm lời giải cho những bài toán khó gồm ổn định nội bộ, giải quyết khủng hoảng tài chính công, kiềm chế lạm phát, xoa dịu nỗi lo khủng hoảng sinh hoạt phí của mọi người dân nước Anh.
Lê Na (Theo Oilprice, WSJ, AP)