Lốp xe bị mòn không đều: dấu hiệu và cách khắc phục

Lốp xe là một trong những bộ phận thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo độ bám đường, ổn định thân xe và mang lại sự êm ái khi vận hành. Đồng thời, đây cũng là một trong những hạng mục đắt đỏ cần được bảo dưỡng định kỳ và thay thế theo thời gian.

Trung bình, tuổi thọ của lốp thường dao động từ ba đến năm năm, tương đương quãng đường từ 36.000 đến 60.000 dặm. Với giá thành từ khoảng 80 USD đến hơn 500 USD cho mỗi chiếc lốp mới, việc thay thế lốp có thể trở thành một khoản chi phí đáng kể, đặc biệt nếu người dùng không lường trước được.

Một trong những nguyên nhân phổ biến làm giảm tuổi thọ lốp là hiện tượng lốp bị mòn không đều, trong đó có hiện tượng mòn dạng “vảy sò” (tire cupping) – một tình trạng nghiêm trọng và khá dễ nhận biết.

Khi gặp hiện tượng này, bề mặt gai lốp xuất hiện những vùng lõm hình bán nguyệt cách đều nhau, trông giống như bị “khoét” từng mảng nhỏ theo chu vi. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến độ bám đường mà còn gây ra tiếng ồn và làm xe vận hành kém ổn định.

Nguyên nhân gây mòn lốp dạng vảy sò

Mòn lốp dạng vảy sò thường bắt nguồn từ sự di chuyển bất thường của lốp khi tiếp xúc với mặt đường. Khi bánh xe quay, nếu lực tác động lên bề mặt không đồng đều, sẽ xuất hiện các mảng mòn không đều trên gai lốp.

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến hiện tượng này, trong đó phổ biến nhất là sai lệch góc đặt bánh xe (wheel alignment), hư hỏng hệ thống treo, mất cân bằng bánh xe hoặc sử dụng lốp kém chất lượng.

Các nguyên nhân này có thể xảy ra độc lập, nhưng trong nhiều trường hợp chúng liên quan chặt chẽ với nhau. Ví dụ, một hệ thống treo bị hỏng có thể làm sai lệch góc đặt bánh, từ đó ảnh hưởng đến độ mòn của lốp.

Góc đặt bánh xe sai có thể khiến lốp không tiếp xúc mặt đường đúng cách, dẫn đến mài mòn không đều. Việc không thường xuyên đảo lốp và cân bằng bánh xe cũng góp phần gây ra tình trạng này.

Ngoài ra, giảm xóc hoặc thanh chống (strut) bị mòn khiến xe dao động nhiều hơn khi di chuyển, làm tăng nguy cơ mòn lốp dạng vảy sò. Cuối cùng, lốp giá rẻ, không đảm bảo chất lượng vật liệu và thiết kế cũng là yếu tố dễ dẫn đến hiện tượng mòn sớm và không đều.

Dấu hiệu nhận biết ngoài hình dạng lốp

Dấu hiệu dễ nhận thấy nhất của tình trạng này là các mảng lõm bất thường trên mặt lốp. Tuy nhiên, nếu mức độ mòn chưa nghiêm trọng, người lái có thể nhận biết thông qua một số triệu chứng khác như giảm độ bám đường, khả năng xử lý kém, xe rung lắc nhiều và xuất hiện tiếng ồn lạ.

Khi gai lốp mòn không đều, khả năng tiếp xúc với mặt đường giảm, dẫn đến cảm giác lái không ổn định, thậm chí trượt bánh trong một số tình huống. Người lái cũng có thể nghe thấy tiếng ồn như tiếng ù hay rung gầm, tương tự như khi vòng bi bánh xe bị mòn. Để phân biệt, có thể kích bánh xe lên và quay thử bằng tay. Nếu lốp bị mòn, sẽ dễ dàng nhận thấy các điểm gồ ghề khi quan sát chuyển động của bánh xe, trong khi vòng bi hỏng thường phát ra tiếng rít hoặc lạo xạo.

Cách xác định nguyên nhân cụ thể

Việc xác định chính xác nguyên nhân gây mòn lốp dạng vảy sò không hề đơn giản và thường cần đến thiết bị chuyên dụng tại các gara uy tín. Ngay cả với những người có kinh nghiệm sửa chữa xe tại nhà, việc kiểm tra góc đặt bánh hoặc cân bằng lốp vẫn thường phải nhờ đến máy móc chuyên dụng.

Tuy nhiên, người dùng có thể tự kiểm tra sơ bộ hệ thống treo bằng cách quan sát các chi tiết như giảm xóc xem có bị rò rỉ dầu, gãy, cong vênh hay không. Có thể thử nhấn mạnh xuống phần đầu hoặc đuôi xe: nếu xe dao động nhiều lần sau khi thả tay, giảm xóc có thể đã bị hỏng.

Ngoài ra, nếu nghi ngờ có vấn đề liên quan đến vòng bi bánh xe hoặc các khớp liên kết, cần kiểm tra kỹ toàn bộ hệ thống.

Không nên bỏ qua chất lượng lốp. Việc chọn mua lốp từ các thương hiệu uy tín, có bảo hành rõ ràng sẽ giúp hạn chế nguy cơ mòn không đều ngay từ đầu.

Có thể khắc phục tình trạng lốp bị mòn không đều?

Trong một số trường hợp nhẹ, tình trạng mòn lốp dạng vảy sò có thể được khắc phục bằng cách xử lý triệt để nguyên nhân gây ra nó. Ví dụ, cân bằng lại bánh xe, đảo lốp về các vị trí ít chịu tải hơn (như bánh sau bên phụ), hoặc thay mới các bộ phận giảm chấn, điều chỉnh lại góc đặt bánh đều có thể giúp khắc phục phần nào hiện tượng mòn.

Tuy nhiên, nếu phần gai lốp đã bị mòn sâu, tạo thành các rãnh lớn, việc khắc phục là không khả thi. Việc bào phẳng mặt lốp để sử dụng tiếp là điều không nên làm, vì nó sẽ làm giảm đáng kể độ bám đường và tăng nguy cơ mất lái. Trong trường hợp này, thay lốp là giải pháp bắt buộc. Để đảm bảo an toàn và tránh mất cân bằng, cần thay tối thiểu hai lốp cùng lúc ở cùng một trục.

Với những xe vừa thay lốp mới nhưng bị mòn sớm do nguyên nhân kỹ thuật, vẫn có thể chỉ thay một lốp nếu phát hiện và xử lý sớm, tuy nhiên vẫn phải khắc phục triệt để nguyên nhân gây mòn nếu không muốn lặp lại tình trạng tương tự với lốp mới.

Cần làm gì khi phát hiện lốp bị mòn không đều?

Nếu phát hiện lốp bị mòn không đều, người dùng nên hạn chế tối đa việc tiếp tục sử dụng xe, đặc biệt khi tình trạng mòn đã nghiêm trọng. Việc tiếp tục di chuyển trong tình trạng này tiềm ẩn rủi ro lớn về mất lái và gây tai nạn.

Nếu mức độ mòn còn nhẹ, vẫn có thể sử dụng xe trong thời gian ngắn để đưa đến gara kiểm tra. Tuy nhiên, không nên chủ quan vì rất khó nhận ra tình trạng mòn ở giai đoạn đầu nếu không thường xuyên quan sát kỹ lốp.

Giải pháp tốt nhất vẫn là đưa xe đến trung tâm dịch vụ chuyên nghiệp để được kiểm tra toàn diện. Việc xác định đúng nguyên nhân không chỉ giúp xử lý triệt để hiện tượng mòn lốp mà còn ngăn ngừa các hư hỏng khác trong hệ thống treo, lái và khung gầm.

Để hạn chế tình trạng lốp mòn không đều, người dùng nên tuân thủ lịch bảo dưỡng định kỳ, thường xuyên đảo lốp, cân bằng động và kiểm tra góc đặt bánh xe. Dù những dịch vụ này không miễn phí, nhưng chúng rẻ hơn rất nhiều so với chi phí thay một bộ lốp mới, đồng thời giúp xe vận hành an toàn và ổn định hơn trong suốt quá trình sử dụng.