Lựa chọn nhà thầu có năng lực để bảo đảm tiến độ, chất lượng công trình giao thông

Phóng viên Báo Nhà báo và Công luận đã có cuộc trao đổi với ông Ngọ Trường Nam - Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả về trách nhiệm, sứ mệnh của doanh nghiệp, nhà thầu trong việc triển khai các dự án hạ tầng chiến lược đánh dấu sự phát triển, vươn mình của đất nước.

+ Cao tốc Bắc - Nam phía Đông là một dự án trọng điểm quốc gia, Tập đoàn Đèo Cả đã có những đóng góp gì đối với dự án này, thưa ông?

Với vai trò kết nối trung tâm chính trị Thủ đô Hà Nội và trung tâm kinh tế TP.Hồ Chí Minh, đi qua 32 tỉnh và thành phố, kết nối 4 vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, miền Trung, phía Nam và vùng Đồng bằng sông Cửu Long, hành lang vận tải Bắc - Nam có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của đất nước.

Dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 hiện đã hoàn thành và đi vào khai thác.

Tập đoàn Đèo Cả đã tham gia thi công nhiều gói thầu, hạng mục lớn tại các dự án thành phần cao tốc Mai Sơn - Quốc lộ 45, Nghi Sơn - Diễn Châu, Mỹ Thuận - Cần Thơ, Cam Lộ - La Sơn; đặc biệt là cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo được đầu tư bằng phương thức PPP.

Song song với các dự án đã hoàn thành, hiện Tập đoàn Đèo Cả với kinh nghiệm trong việc triển khai nhiều công trình giao thông lớn đã tham gia một số gói thầu thuộc dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 như 2 gói thầu XL02, XL03 đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn. Các gói thầu này bao gồm cả công tác thi công đường, cầu và các hạng mục phụ trợ khác​.

Cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 đã và đang phát huy vai trò quan trọng trong việc liên kết vùng, giảm thời gian đi lại và chi phí vận chuyển hàng hóa. Qua đó tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng.

Những gói thầu do Đèo Cả thực hiện đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình nhờ ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại và quy trình quản lý tiên tiến, góp phần thúc đẩy uy tín của nhà thầu Việt Nam trên trường quốc tế.

+ Là một trong những doanh nghiệp tư nhân đi đầu trong lĩnh vực xây dựng các công trình giao thông, theo ông khó khăn về mặt bằng, vật liệu xây dựng phải chăng là yếu tố quyết định đến tiến độ dự án?

Dưới góc độ thi công, chúng tôi đã và đang gặp phải các vướng mắc chính. Thứ nhất là mặt bằng, đây là vướng mắc ảnh hưởng lớn nhất đến tiến độ của dự án. Cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 khởi công từ ngày 1/1/2023, Chính phủ đã đưa ra yêu cầu các địa phương phải hoàn thành GPMB trong năm 2023 nhưng có những nơi như Quảng Trị, Phú Yên đến 4/2024; tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Bình đến tháng 6/2024 mới bàn giao toàn bộ.

Giai đoạn đầu dự án mặt bằng không liên tục, không có đường tiếp cận, không điều phối được vật liệu... Đến khi có mặt bằng đủ thì thời gian thi công còn lại không nhiều, đặc biệt các tỉnh miền Trung thường bước vào mùa mưa kéo dài từ tháng 9, 10 năm trước đến tháng 1, 2 năm sau sẽ rất khó khăn cho các nhà thầu tăng tốc trong quãng thời gian này.

Thứ hai là vật liệu, công tác chuẩn bị đầu tư tiến hành gấp rút song cũng bộc lộ những tồn tại về hồ sơ thiết kế dẫn tới phải bổ sung phát sinh trong quá trình thi công, đặc biệt là hồ sơ mỏ vật liệu.

Khi triển khai thực tế nhiều mỏ không đủ điều kiện khai thác như hồ sơ mỏ vật liệu ban đầu, chồng lấn quy hoạch của địa phương, phải làm thủ tục Ban quản lý dự án duyệt điều chỉnh hồ sơ mỏ vật liệu, địa phương phải trình Hội đồng nhân dân bổ sung quy hoạch, các mỏ có diện tích rừng cần phải chuyển đổi mục đích sau đó mới thực hiện các thủ tục cấp phép mỏ, kéo dài thời gian, ảnh hưởng lớn đến tiến độ thi công dự án.

Ví dụ tại dự án cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, nhà thầu phải trình bổ sung 4 mỏ đất, 2 mỏ cát so với thiết kế thì mới đảm bảo đủ trữ lượng vật liệu cung cấp cho dự án và dẫn tới đến 30/5/2024 thì UBND tỉnh mới cấp đầy đủ Bản xác nhận các mỏ vật liệu cho nhà thầu khai thác.

+ Với tâm thế “vượt nắng thắng mưa”, “biến không thể thành có thể”, không để các nhà thầu cô đơn trên công trường - là cụm từ được người đứng đầu Chính phủ nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong các cuộc làm việc với những nhà thầu thi công, Tập đoàn Đèo Cả đã có giải pháp nào để đảm bảo tiến độ, chất lượng các dự án?

Việc triển khai các dự án đòi hỏi sự phối hợp của rất nhiều bên, mỗi bên cần xác lập rõ trách nhiệm của mình mới có thể hoàn thành theo đúng kế hoạch.

Về phía địa phương có trách nhiệm đảm bảo mặt bằng, cấp vật liệu và an ninh trật tự, an toàn giao thông, vận động tạo sự đồng của người dân khu vực dự án đi qua trong quá trình thi công dự án.

Chủ đầu tư phải bảo đảm chất lượng hồ sơ dự án, nghiệm thu thanh toán kịp thời, chủ động giải quyết các vấn đề vướng mắc, phát sinh,… thuộc thẩm quyền của mình; tránh đùn đẩy, né tránh trách nhiệm khi xử lý. Chỉ đạo tư vấn giám sát thực hiện đúng chức năng giám sát, tư vấn hướng dẫn nhà thầu thi công thay vì nhũng nhiễu làm chậm tiến độ công trình.

Các cơ quan hậu kiểm như kiểm toán nhà nước cần đánh giá, chỉ rõ trách nhiệm từng bên; báo cáo cấp thẩm quyển tổng kết, điều chỉnh chính sách pháp luật còn bất cập,

Đối với các nhà thầu phải huy động đủ nguồn lực để triển khai thi công đảm bảo chất lượng, tiến độ và an toàn công trình.

+ Tập đoàn Đèo Cả có những kiến nghị gì để huy động nguồn lực từ các doanh nghiệp tư nhân thực hiện các dự án giao thông, điển hình là các dự án thực hiện bằng phương thức đối tác công tư (PPP)?

Hiện hạ tầng giao thông đất nước đang ngày càng phát triển với những dự án trọng điểm sẽ triển khai như đường sắt tốc độ cao, cảng hàng không, cảng biển, các tuyến cao tốc trục ngang cần nguồn vốn khổng lồ trong khi ngân sách còn hạn chế.

Tập đoàn Đèo Cả kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu giải pháp tháo gỡ về vốn đối với dự án cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn và dự án Hữu Nghị - Chi Lăng tương tự các dự án cao tốc Bắc - Nam; Đẩy nhanh thủ tục điều chỉnh chủ trương dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh.

Nghiên cứu cơ chế không phải chuyển đổi mục đích sử dụng rừng đối với công trình đặc thù hầm, các công trình tạm, đường công vụ tiếp cận hầm.

Đối với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, nghiên cứu cơ chế giao cho doanh nghiệp trong nước thực hiện hạng mục xây dựng đối với hợp phần từ đường ray trở xuống có tính chất tương tự công trình đường bộ; giao cho doanh nghiệp liên danh với nước ngoài đối với hạng mục đầu máy toa xe, hệ thống thông tin tín hiệu,…

Xin chân thành cảm ơn ông!