Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn sửa đổi: Giữ thành quả, di sản đã có, loại bỏ bất cập cũ
(CLO) Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn sửa đổi phải vừa giữ được những thành quả, di sản đã có, vừa loại bỏ những bất cập cũ, để mở ra một giai đoạn phát triển đô thị – nông thôn hiện đại, bền vững, phù hợp với bối cảnh mới.
Sáng 9/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp với các bộ ngành để nghe báo cáo, cho ý kiến góp ý Dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn sửa đổi (Dự thảo Luật); Dự thảo Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị và văn bản hướng dẫn (Dự thảo Nghị quyết).
Tình trạng "ngược quy trình" gây ách tắc, mâu thuẫn khi triển khai dự án
Theo Phó Thủ tướng, Luật Quy hoạch hiện nay điều chỉnh hầu hết các loại quy hoạch: Tổng thể quốc gia, vùng, tỉnh, ngành. Tuy nhiên, song song với đó vẫn tồn tại Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn cùng Luật Xây dựng, điều chỉnh nhiều nội dung liên quan đến quy hoạch đô thị, nông thôn.
Hệ quả là trên cùng một không gian lãnh thổ, một tỉnh, một xã, phường… lại có nhiều quy hoạch cùng tồn tại: Quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị – nông thôn, quy hoạch phân khu… Tình trạng "một diện tích, nhiều quy hoạch" khiến cho việc quản lý, phân bổ nguồn lực đất đai, nhân lực, tài nguyên… trở nên phức tạp, thiếu khả thi.
Bên cạnh đó, theo pháp luật, quy hoạch phải được lập theo đúng trình tự: Từ quy hoạch chung đến quy hoạch phân khu, rồi quy hoạch chi tiết. Tuy nhiên, thực tế nhiều nơi chỉ có quy hoạch chung, sau đó nhiều năm mới lập phân khu, khiến quy hoạch chi tiết không có căn cứ. Tình trạng "ngược quy trình" này gây ách tắc, thậm chí mâu thuẫn khi triển khai dự án.
"Quy hoạch đáng lẽ phải là công cụ khoa học để phân bổ và sử dụng nguồn lực, nhưng hiện nay lại chồng chéo, mâu thuẫn, dẫn đến vướng mắc cho hàng nghìn dự án trên cả nước", Phó Thủ tướng chỉ rõ.
Sửa đổi Luật phải hướng đến 3 mục tiêu lớn
Sau khi nghe ý kiến của các bộ, ngành, chuyên gia tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn sửa đổi phải hướng đến 3 mục tiêu lớn. Trước hết, luật phải bảo đảm tính đồng bộ và thống nhất với hệ thống chính quyền hai cấp, gắn với phân cấp, phân quyền và xử lý triệt để những bất cập kéo dài.
Thứ hai, luật cần kế thừa những thành quả đã có là hàng trăm đô thị đã hình thành, nhiều quy hoạch vùng và chiến lược phát triển kinh tế – xã hội vẫn đang phát huy tác dụng, không thể phủ nhận hay xóa bỏ, nhưng phải được rà soát, điều chỉnh cho phù hợp.
Và cuối cùng, luật phải định hướng phát triển hiện đại, xây dựng quy hoạch tổng thể mạng lưới đô thị – nông thôn trên phạm vi toàn quốc, đồng thời phân loại đô thị dựa trên tiêu chí khoa học, có tính dự báo và phản ánh đúng chất lượng sống.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, mấu chốt là cần xác định rõ bản chất quy hoạch đô thị và nông thôn là quy hoạch quốc gia hay quy hoạch ngành, cơ sở khoa học và vị trí pháp lý ra sao.
Việc phân loại đô thị đặc biệt, đô thị loại I, II, III, IV, Phó Thủ tướng cho rằng không thể chỉ dựa vào quy mô dân số hay mật độ xây dựng mà cần bộ tiêu chí phản ánh chiều sâu chất lượng, từ bản sắc văn hóa – kiến trúc, thích ứng biến đổi khí hậu, đô thị thông minh, chuyển đổi số, đến quy hoạch giao thông, không gian ngầm, các thiết chế y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao.
Luật sửa đổi cũng phải định hình rõ các mô hình phát triển như đô thị nén, đô thị sinh thái, đô thị thông minh, đô thị theo hướng tuyến giao thông (TOD), đô thị vệ tinh… để bảo đảm định hướng dài hạn.
Phó Thủ tướng đặc biệt quan tâm đến nội dung quy hoạch nông thôn, bởi "trong một thành phố trực thuộc Trung ương vẫn có các khu vực nông thôn, vì vậy, quy hoạch đô thị không thể tách rời nông thôn".
Luật phải làm rõ mật độ, cơ cấu kinh tế, đất nông nghiệp, môi trường, hạ tầng và bản sắc kiến trúc nông thôn, đồng thời có mẫu thiết kế phù hợp cho từng vùng. Đây không chỉ là điều kiện để phát triển bền vững mà còn tạo quỹ đất cho quá trình đô thị hóa trong tương lai.
Từ những vấn đề đặt ra, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng thành lập tổ công tác gồm các chuyên gia, bộ, ngành liên quan để cùng Bộ rà soát, xác định lại cơ sở lý luận, thực tiễn, phạm vi, đối tượng, kết cấu nội dung luật, báo cáo Chính phủ và kiến nghị lên Quốc hội.
Phó Thủ tướng nêu rõ, Luật sửa đổi phải vừa giữ được những thành quả, di sản đã có, vừa loại bỏ những bất cập cũ, để mở ra một giai đoạn phát triển đô thị – nông thôn hiện đại, bền vững, phù hợp với bối cảnh mới. Những vấn đề lớn, mang tính nguyên tắc phải được luật hóa, còn các vấn đề kỹ thuật, chi tiết sẽ giao Chính phủ quy định.
Bộ tiêu chí phân loại đô thị cần được xây dựng rõ ràng, có thể đưa vào nghị quyết của Quốc hội hoặc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua để tạo cơ sở triển khai ngay.