Máy bay J-9, nền tảng của các dòng chiến đấu cơ hiện đại Trung Quốc

Sau màn trình diễn xuất sắc của J-10CE trong không chiến quốc tế gần đây, câu chuyện về hành trình phát triển của viện một lần nữa thu hút sự chú ý.

Một trong những dự án ít được biết đến nhưng có ý nghĩa nền tảng là J-9 – chiếc máy bay bí ẩn từng được kỳ vọng rất lớn nhưng chưa bao giờ bay thử. Chính dự án J-9 này đã đánh dấu khởi đầu cho con đường tự lực đổi mới của ngành hàng không Trung Quốc.

Tháng 5/1970, hơn 300 kỹ sư và chuyên gia đã rời Thẩm Dương tới Thành Đô, lập nên “Đội J-9”. Họ định cư tại một trường bay cũ của Không quân, nơi sau này trở thành Viện Thành Đô. Mặc dù J-9 bị dừng lại vì hạn chế của thời kỳ đó, nhưng di sản để lại rất lớn.

Điểm nổi bật đầu tiên là thiết kế cánh canard (cánh phụ phía trước). Đây là ý tưởng chưa từng có ở Trung Quốc, thậm chí cả Mỹ và Liên Xô lúc bấy giờ. Thiết kế này sau đó trở thành đặc trưng trên J-10 và J-20.

Di sản thứ hai là hệ thống vũ khí đánh chặn. Trong khi J-8 vẫn chủ yếu dựa vào pháo, nhóm J-9 đã đi trước khi xây dựng hệ thống tên lửa làm vũ khí chính, mở đường cho khái niệm không chiến ngoài tầm nhìn. Thành quả nghiên cứu này được coi là bước đệm cho J-10. Nhà thiết kế trưởng Tống Văn Thông từng nói: “Nếu không có J-9, sẽ không có J-7 III hay J-10”.

Sau khi J-9 bị dừng, các nhóm nghiên cứu chiến thuật tại Viện Thành Đô được khuyến khích đưa ra đề xuất thiết kế mới mỗi năm. Những ý tưởng ban đầu này về sau đã trực tiếp dẫn đến sự ra đời của J-10 và J-20 – hai dòng tiêm kích then chốt bảo vệ bầu trời Trung Quốc ngày nay.