Máy bay ném bom B-2 Spirit: Con chim sắt khổng lồ không dễ thuần phục
(CLO) Trước khi thắt dây an toàn trong buồng lái chiếc máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit trị giá 2 tỷ đô của Mỹ để thực hiện các sứ mệnh có thể kéo dài hơn 40 giờ, các phi công phải trải qua nhiều tuần chuẩn bị, không chỉ về mặt kỹ thuật mà còn cả về chế độ ăn uống.
B-2, do tập đoàn Northrop Grumman chế tạo, đã tham gia các cuộc tấn công vào cơ sở hạt nhân của Iran hôm 21/6, yêu cầu sức bền phi thường từ phi hành đoàn chỉ gồm hai người. Để bay gần hai ngày liên tục, các phi công phải hiểu rõ cách dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự tỉnh táo và tiêu hóa trong điều kiện cực kỳ khắc nghiệt.
“Chúng tôi thực hiện các nghiên cứu về giấc ngủ và huấn luyện về dinh dưỡng để hiểu điều gì giúp cơ thể tỉnh táo, điều gì giúp ngủ ngon”, Trung tướng về hưu Steve Basham – từng lái B-2 suốt 9 năm và rời quân ngũ năm 2024 – chia sẻ.
"Bóng ma" trên bầu trời
Northrop B-2 Spirit được ví như "bóng ma" trên bầu trời. Bởi nó là máy bay duy nhất đang hoạt động được công nhận có thể mang theo vũ khí tầm xa không đối đất lớn trong cấu hình tàng hình.
Máy bay ném bom có thể thả vũ khí thông thường và nhiệt hạch, với tải trọng mang theo 80 quả bom dẫn đường GPS Mk 82 JDAM hạng 500 pound (230 kg) hoặc 16 quả bom hạt nhân B83 nặng 2.400 pound (1.100 kg).
Do B-2 chỉ có một nhà vệ sinh hóa học, việc kiểm soát tiêu hóa trở thành yếu tố sống còn. Phi công phải được đào tạo kỹ về cách từng loại thực phẩm ảnh hưởng đến quá trình này. Món ăn “chuẩn chỉnh” của Basham là bánh mì kẹp gà tây trên bánh mì lúa mì, không phô mai. “Càng nhạt càng tốt”, ông nói.
Phi công không thể thấy ống tiếp nhiên liệu – chỉ cách đầu họ hơn 5 mét – mà phải dựa vào đèn tín hiệu và trí nhớ về các điểm tham chiếu. Vào ban đêm, nhất là khi không có trăng, đây là “một rủi ro cố hữu”, theo lời Basham. Ngay phía sau ghế ngồi là một khoảng không nhỏ nơi phi công có thể nằm nghỉ.
B-2 có sải cánh hơn 52 mét và có thể bay khoảng 11.000 km mà không tiếp nhiên liệu, nhưng hầu hết các sứ mệnh đều cần tiếp nhiên liệu nhiều lần trên không. Khi mệt mỏi ập đến, việc này trở nên cực kỳ nguy hiểm.
Dù có thiết kế hiện đại với khả năng tàng hình nhờ giảm tín hiệu radar, nhiệt và tiếng ồn, nhưng B-2 vẫn phụ thuộc vào hiệu suất con người. Với chỉ hai phi công đảm nhận toàn bộ công việc, khối lượng trách nhiệm đè nặng hơn nhiều so với các máy bay ném bom đời cũ như B-1B hay B-52.
Hệ thống điều khiển của B-2 hoàn toàn là “fly-by-wire”, phụ thuộc vào máy tính để xử lý mọi thao tác điều khiển. Khi B-2 ra mắt năm 1989, phần mềm chưa đủ nhanh để theo kịp phi công, khiến việc bay đội hình hoặc tiếp nhiên liệu trên không thêm khó khăn. Những cập nhật sau đó đã cải thiện đáng kể, dù thách thức ở độ cao lớn vẫn không hề nhỏ.
Trong Chiến dịch Lực lượng Đồng minh năm 1999, B-2 từng thực hiện chuyến bay khứ hồi kéo dài 31 giờ từ Missouri tới Kosovo, đánh trúng 33% mục tiêu trong 8 tuần đầu chiến dịch. Ở Iraq, B-2 đã thả hơn 1,5 triệu pound (khoảng 680 tấn) bom trong 49 phi vụ.