(CLO) Moderna là một trong những loại vắc xin Covid-19 tốt nhất thế giới. Tuy nhiên, như một mặt hàng xa xỉ, nó chỉ dành cho những người giàu. Còn "thân sinh" ra nó, hãng Moderna thì bị cáo buộc đang chạy đua vì lợi nhuận, trong khi cả nhân loại phải gồng mình chống đại dịch.
Vắc xin “xa xỉ”
Sau khi phát triển một loại vắc xin đột phá với sự hỗ trợ tài chính và khoa học của chính phủ Mỹ, công ty Moderna đã cung cấp một liều lượng lớn cho các nước giàu có hơn bất kỳ nhà sản xuất vắc xin nào khác.
Chỉ khoảng một triệu liều vắc xin Moderna đã được chuyển đến các quốc gia mà Ngân hàng Thế giới xếp vào loại có thu nhập thấp. Trong khi đó, có tới 8,4 triệu liều Pfizer và khoảng 25 triệu liều Johnson & Johnson - 2 loại vắc xin có chất lượng tương tự Moderna - đã được chuyển đến các quốc gia còn gặp khó khăn trên thế giới.
Một số quốc gia thu nhập trung bình đã cố tận dụng ngân sách để mua vắc xin của Moderna, song hầu hết họ vẫn chưa nhận được bất kỳ liều thuốc nào. Thậm chí, ít nhất 3 nước trong số này được khẳng định đã phải trả nhiều tiền hơn Mỹ hoặc EU để có được loại vắc xin xa xỉ nói trên. Cụ thể, Đó là Thái Lan, Colombia và Tunisia.
Không như Pfizer, Johnson & Johnson hay AstraZeneca - những công ty sản xuất đa dạng sản phẩm - Moderna chỉ bán vắc xin. Tương lai của công ty có trụ sở tại bang Massachusetts, Mỹ này hoàn toàn phụ thuộc vào việc buôn bán vắc xin.
Tiến sĩ Tom Frieden, cựu lãnh đạo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa địch bệnh Mỹ bất bình cho biết: “Họ đang hành xử như thể họ hoàn toàn không có trách nhiệm gì ngoài việc tối đa hóa lợi nhuận”.
Những lời biện minh
Các quan chức Moderna biện minh rằng, họ đang làm tất cả những gì có thể, nhưng năng lực sản xuất của họ còn hạn chế. Song có một thực tế là hầu hết các liều thuốc họ trong năm 2021 nếu không được sử dụng cho các hộ nhà giàu tại Mỹ, thì cũng chỉ chuyển đến các quốc gia tại Liên minh châu Âu (EU).
Ngay cả chính quyền Biden cũng ngày càng thất vọng với Moderna vì không cung cấp vắc xin cho các nước nghèo. Họ đã thúc ép Moderna tăng cường sản xuất tại các nhà máy ở Mỹ và cấp phép công nghệ cho các nhà sản xuất khác để đáp ứng nhu cầu thị trường nước ngoài.
Moderna hiện đang cố gắng bảo vệ mình trước những cáo buộc họ đang ưu tiên cho người giàu. Công ty này mới đây thông báo, họ “đang đầu tư” tăng sản lượng nhằm cung cấp “một tỷ liều” cho các nước nghèo vào năm 2022. Tuần trước, công ty cũng cho biết họ sẽ mở một nhà máy ở châu Phi, nhưng không cho biết cụ thể là khi nào.
Các quan chức Moderna còn nói, họ sẽ bán các liều thuốc giá rẻ cho chính phủ Mỹ để tặng cho các nước nghèo, như Pfizer từng làm. Song đến nay, các cuộc đàm phán vẫn chỉ ở mức “tiếp tục diễn ra”.
Trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Sáu (8/10), CEO của Moderna, Stephane Bancel, cho biết “thật đáng buồn” khi vắc xin của công ty ông không đến được với nhiều người ở các nước nghèo, nhưng biện minh rằng vấn đề nằm ngoài khả năng của mình.
Sau khi các nước phương Tây ráo riết tiêm chủng cho người dân của mình suốt gần một năm qua, tình trạng thiếu vắc xin trầm trọng đã xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới. Tính đến ngày 9/10 vừa rồi, vẫn còn hàng chục quốc gia nghèo, chủ yếu ở châu Phi và châu Á, mới đạt tỷ lệ tiêm chủng ít hơn 10% dân số.
Vào tháng 8 vừa rồi, ngay cả Johnson & Johnson cũng phải đối mặt với sự khiển trách từ Tổ chức Y tế Thế giới sau khi The Times đưa tin rằng số lượng của vắc xin của họ được sản xuất ở Nam Phi lại được xuất khẩu sang các nước giàu có hơn.
Trở lại trước đây, các nhà khoa học tại Viện Y tế quốc gia Mỹ từng hợp tác với công ty Moderna phát triển và sản xuất loại vắc xin cùng tên này. Chính phủ Mỹ còn đã đầu tư 1,3 tỷ USD cho các thử nghiệm lâm sàng và các nghiên cứu khác. Đến tháng 8 năm 2020, nước Mỹ cũng đã đồng ý đặt trước 1,5 tỷ USD để mua vắc xin Moderna.
“Giao dịch trong bóng tối”
Dù có chất lượng không hơn hẳn Pfizer, song Moderna được đánh giá cao nhờ cách thức tiêm, cũng như có thể bảo quản, lưu trữ và vận chuyển dễ dàng hơn.
Karen Andersen, một nhà phân tích tại Morningstar, cho biết: “Thuốc tiêm của Moderna về cơ bản là vắc xin cao cấp. Họ đang ở vị trí dẫn đầu vượt trội, nên dễ dàng mang tâm lý không cần nhân nhượng trong các hợp đồng bán hàng”.
Có rất ít thông tin công khai về các hợp đồng mà Moderna đã ký với các chính phủ trên thế giới. Song trong số 22 quốc gia mà Moderna từng báo cáo đã bán vắc xin tại đó, không có quốc gia nào có thu nhập thấp, ngoại trừ Philippines - nước được xếp vào nhóm có trung bình thấp.
Để so sánh, cần biết rằng Pfizer đã đồng ý bán vắc xin với giá chiết khấu cho 12 quốc gia có thu nhập trên trung bình, 5 quốc gia có thu nhập trung bình thấp và một quốc gia nghèo là Rwanda. (Ví dụ, Tunisia chỉ phải trả khoảng 7 USD cho mỗi liều Pfizer).
Chỉ có một số ít chính phủ tiết lộ số tiền họ phải trả bao nhiêu cho mỗi liều Moderna. Mỹ đã trả từ 15 đến 16,5 USD cho mỗi mũi tiêm. Thậm chí, EU đã trả 22,6 đến 25,5 USD cho mỗi liều Moderna.
Botswana, Thái Lan và Colombia, được Ngân hàng Thế giới xếp vào nhóm các nước có thu nhập trên trung bình, thậm chí còn phải ký hợp đồng với giá tới 27 đến 30 USD cho mỗi liều Moderna, song thực tế họ vẫn chưa hoặc chưa nhận đủ số lượng hàng, hoặc bị chậm chễ.
Sự thiếu minh bạch về số tiền mà các chính phủ khác đang trả để mua vắc xin Moderna khiến các nước nghèo rơi vào thế yếu trong các cuộc đàm phán với công ty này. Kate Elder, người tư vấn cho Tổ chức Bác sĩ không biên giới, cáo buộc: “Họ đang đàm phán hoàn toàn trong bóng tối”.
Sản phẩm “hốt bạc” và những tỷ phú mới
Vào tháng 5, Moderna từng hứa bán vắc xin cho Liên minh Châu Phi với giá khoảng 10 đô la mỗi liều. Nhưng họ cho biết, các đơn hàng này sẽ không được chuyển đến cho đến năm sau, khiến các cuộc đàm phán đổ vỡ vào phút chót.
Tiến sĩ Ayoade Alakija, người điều hành Chương trình phân phối vắc xin Liên minh châu Phi, cho biết thái độ của Moderna đang là: “Chúng tôi ở đây để kiếm tiền. Chúng tôi đã tình cờ gặp một vận may, song chúng tôi đang cố giả vờ rằng chúng tôi đang cố gắng cứu thế giới”.
Vắc xin Covid-19 đã giúp Moderna và các lãnh đạo của công ty này “hốt bạc”. Họ cho biết, vắc xin của mình sẽ tạo ra doanh thu ít nhất 20 tỷ USD trong năm nay, điều này sẽ khiến vắc xin Moderna trở thành một trong những sản phẩm y tế sinh lợi nhất trong lịch sử.
Bà Andersen, nhà phân tích của Morningstar, còn dự đoán rằng lợi nhuận của công ty về vắc xin này có thể lên tới 14 tỷ USD. Trong khi đó vào năm 2019, Moderna báo cáo tổng doanh thu chỉ là 60 triệu USD.
Giá trị thị trường của Moderna cũng tăng gần gấp ba trong năm nay, lên hơn 120 tỷ USD. Hai trong những nhà sáng lập của công ty này cũng vừa lọt vào danh sách 400 tỷ phú giàu nhất nước Mỹ của tạp chí Forbes.
Những thông tin thật đáng ngưỡng mộ và tự hào, nhưng những ông chủ của Moderna sẽ được ngưỡng mộ và tự hào hơn nếu họ chung tay cùng cộng đồng chiến đấu vì đại dịch Covid-19. Còn rất nhiều nơi trên thế giới đang "khát" vắc xin, thậm chí không có tiền để mua vắc xin nói gì đến việc nghĩ đến thương hiệu Moderna, loại vắc xin đang được đánh giá nằm trong nhóm hiệu quả nhất.
Những người tạo ra vắc xin Covid-19 của Moderna sẽ ngày càng giàu có bởi khoản tiền khổng lồ từ việc bán hàng, nhưng điều đó cũng sẽ trở thành một câu chuyện buồn nếu thương hiệu này thực sự cứ "ngoảnh mặt" với những bệnh nhân nghèo...
(CLO) Ngày 22/11, Thủ tướng Viktor Orban cho biết ông sẽ mời Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đến thăm Hungary, đồng thời đảm bảo rằng lệnh bắt giữ ông Netanyahu của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) sẽ "không được thực hiện".
(CLO) Nga tuyên bố các hệ thống phòng không hiện đại trên thế giới, bao gồm của Mỹ và châu Âu, không thể đánh chặn loại tên lửa đạn đạo mới Oreshnik mà nước này vừa phóng vào thành phố Dnipro ở miền trung Ukraine.
(CLO) Để tiếp tục nâng cao chất lượng, đưa Giải thưởng Sách Quốc gia xứng tầm với vị thế là một giải thưởng cấp quốc gia, đồng thời tạo sự lan tỏa mạnh mẽ đến gần hơn với bạn đọc, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Điều lệ và Quy Giải thưởng mới với nhiều điểm mới. Thông tin này được đưa ra tại buổi họp báo do Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức sáng nay ngày 22/11 tại Hà Nội.
(CLO) Tỷ phú Elon Musk, chủ sở hữu mạng xã hội X, đã chỉ trích dự luật của Úc, trong đó cấm trẻ em dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội và phạt các mạng xã hội lên tới 49,5 triệu AUD (32 triệu USD) đối với các vi phạm.
(CLO) Từ ngày 29/11/2024 tới đây, gần 50 triệu cổ phiếu của CTCP Thương mại Xuất nhập khẩu Thiên Nam (Mã: TNA) bị đình chỉ giao dịch sẽ chuyển sang sàn UpCom. Doanh thu Quý 3 của đơn vị giảm tới 95% gây thua lỗ nặng.
(CLO) Kết quả kinh doanh của Địa ốc Hoàng Quân tuy có cải thiện nhưng mới chỉ hoàn thành 26% mục tiêu cả năm. Trong khi lượng nợ vay gia tăng mạnh để bù đắp dòng tiền kinh doanh đang âm tới 1.185 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm.
(CLO) Ngày 22/11, tại Hội trường Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF), Đại hội thường niên VFF năm 2024 khoá IX (nhiệm kỳ 2022 - 2026) đã chính thức diễn ra với sự tham dự của lãnh đạo Liên đoàn Bóng đá trong nước và quốc tế.
(CLO) Hà Nội bãi bỏ 2 quyết định quy định thẩm quyền phê duyệt giá khởi điểm đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất trên địa bàn thành phố Hà Nội.
(CLO) Quyết định nêu rõ hai phi công được tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba vì "đã có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ huấn luyện bay chiến đấu, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc."
(CLO) Đó là chia sẻ của tiền đạo Nguyễn Tiến Linh tại buổi tập đầu tiên của đội tuyển Việt Nam trong đợt tập trung chuẩn bị cho AFF Cup 2024, sáng 22/11 tại Hà Nội.
(CLO) Do mâu thuẫn gia đình, Vương Văn Thiêng đã lấy chai xăng vẩy vào người bố mẹ rồi bật lên để đe dọa. Tuy nhiên, hành động này khiến lửa bùng phát và cháy, làm ông T, bà H tử vong.
(CLO) Nhân dịp kỷ niệm Ngày Phòng chống hàng giả - hàng nhái (29/11), sáng 22/11, tại số 62 Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, TP Hà Nội, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) tổ chức mở cửa Phòng trưng bày với chủ đề “Hiểu hàng Thật - Tránh hàng Giả”.
(CLO) Do có mâu thuẫn với hàng xóm nên Triệu Thị Ton đã đổ thuốc trừ sâu vào đầu nguồn nước được gia đình anh N dẫn về nhà để sử dụng trong sinh hoạt nhằm mục đích đầu độc các thành viên trong gia đình anh N.
(CLO) Trung Quốc đã phô trương công nghệ quân sự tiên tiến bằng cách trình làng một loạt thiết bị quân sự hiện đại tại triển lãm hàng không lớn nhất đất nước.
(CLO) Một ngày sau khi có thông tin Tổng thống Mỹ Joe Biden cho phép, Ukraine đã bắn tên lửa tầm xa ATACMS vào khu vực Bryansk, nằm cách 379 km về phía tây nam Moscow.
(CLO) Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Brazil đã ra tuyên bố của các nhà lãnh đạo vào thứ Hai (18/11), kêu gọi "hành động" giải quyết nhiều cuộc khủng hoảng mà toàn cầu đang phải đối mặt, như xung đột vũ trang, biến đổi khí hậu và các vấn đề lớn khác.
(CLO) Theo số liệu thống kê chính thức của Chính phủ Indonesia, gần 10 triệu người đã rời khỏi tầng lớp trung lưu của nước này kể từ năm 2019 cho đến nay.
(CLO) Trong nhiều năm, con người đã suy ngẫm về viễn cảnh tận thế của thế giới, gồm cả các nhà tiên tri, nhà khoa học vĩ đại cho đến các tổ chức nghiên cứu vũ trụ như NASA. Và không thể không lo lắng khi những nguy cơ mà họ đưa ra đều đang dần hiện hữu.
(CLO) Phó Tổng thống đắc cử JD Vance được coi là ứng cử viên sáng giá nhất để kế nhiệm ông Donald Trump với tư cách là ứng cử viên của Đảng Cộng hòa vào năm 2028.
(CLO) Trong chiến dịch vận động tranh cử của mình, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhiều lần cam kết sẵn sàng đàm phán với Nga nhằm hạ nhiệt những căng thẳng giữa hai quốc gia. Vậy quan hệ Nga - Mỹ sẽ có những thay đổi đáng kể dưới thời ông Trump tới đây?
(CLO) Có thể khẳng định rằng chưa bao giờ mối quan hệ Việt Nam - Mỹ tốt đẹp như hiện tại. Điều đó cho thấy tầm quan trọng của Việt Nam trong chính sách Châu Á - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ. Vì thế, ngay cả với sự trở lại Nhà Trắng của Tổng thống đắc cử Donald Trump cùng khẩu hiệu “nước Mỹ trên hết”, thì bên cạnh những thách thức, một thời cơ lớn cho Việt Nam cũng sẽ được gợi mở.
(CLO) Từ chỗ thất bại trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2020 và hứng chịu vô số hậu quả, ông Donald Trump đã trở lại đỉnh cao quyền lực một cách ngoạn mục khi đánh bại bà Kamala Harris trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm nay.
(CLO) Quyết định của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khi sa thải Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Galant và bổ nhiệm cựu Ngoại trưởng Israel Katz thay thế ông đã đánh dấu một bước ngoặt bất ngờ trong nền chính trị nước này.