Tháng 10/1969, thực hiện chỉ thị của Ban Bí thư Trung ương Đảng khoá III, Ban Tuyên huấn Trung ương chỉ đạo Trường Tuyên giáo Trung ương (nay là Học viện Báo chí - Tuyên truyền, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) mở khoá đào tạo chính quy ngành Báo chí - Xuất bản đầu tiên của nước ta

Khoá học 4 năm (1969 - 1973) phần lớn là bộ đội, công an, thanh niên xung phong, công nhân, cán bộ làm báo, biên tập xuất bản và một số học sinh phổ thông đã được rèn luyện, thử thách qua chiến đấu, sản xuất và công tác từ mọi miền đất nước.

Cán bộ giảng dạy của nhà trường là những nhà báo, những cán bộ làm công tác xuất bản có tiếng tăm, giàu kinh nghiệm, cùng các thầy cô giáo Trường Đảng cao cấp Nguyễn Ái Quốc.  Lớp học còn được các thầy giáo nổi tiếng của Trường Đại học Tổng hợp và Đại học Sư phạm giảng dạy môn văn học và lịch sử. Đó là các thầy: Hoàng Xuân Nhị, Hà Minh Đức, Đinh Gia Khánh, Nguyễn Lộc, Trần Quốc Vượng, Phan Huy Lê, Đinh Xuân Lâm, Lê Đình Kỵ, Nguyễn Văn Hạnh, Hoàng Thiếu Sơn… 

Ngoài ra, các buổi ngoại khoá sinh viên còn được nghe các nhà thơ Nguyễn Đình Thi, Chế Lan Viên, Xuân Diệu, Chính Hữu…nói chuyện, góp phần nâng cao kiến thức và thực tế sinh động cho các nhà báo tương lai.

Nhà báo Đậu Ngọc Đản - một trong số 53 sinh viên báo chí được điều động vào chiến trường năm 1972 

Mùa xuân năm 1972, nhà trường điều động cho Tổng cục Chính trị 53 đồng chí học cấp tốc 3 tháng ở lớp phóng viên tiền phương, sau đó tung vào làm phóng viên mặt trận ở Quảng Trị - một chiến trường rất ác liệt lúc bấy giờ.

Ngày 25/5/1972, Đoàn phóng viên tiền phương cấp bậc binh nhì, mũ tai bèo, đeo súng ngắn, máy ảnh…lên xe tải bịt kín bạt, vượt Trường Sơn vào chiến trường Trị - Thiên khói lửa. 

Có lẽ đây là các nhà báo trẻ tuổi nhất, cấp bậc thấp nhất của Quân đội Nhân dân Việt Nam từ xưa cho đến nay. Nhưng họ mang theo mình cả một câu chuyện khá thú vị. Chẳng hiểu lý do gì mà đoàn xe chở họ vào chiến trường lại được kẻ địch quan tâm theo dõi đến thế. Đoàn đi đến đâu là được Đài Quân đội Việt Nam Cộng hoà (nguỵ) đưa tin, đánh động đến đó!

Tất cả 53 đồng chí đều được phân công vào các sư đoàn chủ lực 304, 308,312,320, 324, 325. Họ thật sự là những nhà báo mặc áo lính. Những tin bài, ảnh của họ rất sinh động, đầy ắp không khí chiến đấu, được chuyển về các báo Nhân Dân, Quân Đội Nhân dân, Phát thanh Quân đội Nhân dân qua nhiều kênh như đường quân bưu, qua các thủ trưởng ra họp hành, công tác ở Hà Nội.

Kết thúc khoá học và sau khi đã được trui rèn qua chiến đấu, tất cả các nhà báo chiến sỹ đều được phân công về các cơ quan thông tấn báo chí, nhà xuất bản Quân đội Nhân dân.

Một vinh dự lớn lao là, trong chiến dịch Tây Nguyên, chiến dịch Huế - Đà Nẵng, chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử mùa xuân năm 1975, ở đâu cũng có mặt các nhà báo- chiến sỹ, sinh viên của nhà trường bổ sung vào quân đội năm ấy. Tất cả 5 cánh quân tiến vào giải phóng Sài Gòn có khá đông phóng viên là học viên Báo chí – Xuất bản của Trường Truyên giáo Trung ương hồi đó.

Trên hướng Tây Bắc có Lê Trung Đạo, Lê Viết Lung, Nguyễn Xuân Điển, Dương Văn Xuyến (Báo Binh đoàn Quyết Thắng - Quân đoàn 1). Hướng Đông Bắc có Nguyễn Đức Thiện, Quốc Việt, Đinh Hữu Ngợt ( Báo Binh Đoàn Hương Giang - Quân đoàn 2). Hướng Bắc có Nguyễn Đắc Sinh, Lê Thanh, Trần Kim Dung, Nguyễn Mạnh Tuấn (Báo Binh đoàn Tây Nguyên - Quân đoàn 3). Hướng Đông Nam có Đỗ Xuân Trường, Vũ Hồng Hưng, Đỗ Đình nghiệp, Nguyễn Ngọc Quỳnh (báo Binh đoàn Cửu Long – Quân đoàn 4). Hướng Tây Nam, từ Đồng Tháp Mười lên có Vũ Đạt, Thiều Quang Biên (Báo Quân Đội nhân dân). Từ miền Đông Nam Bộ đổ xuống có Hoàng Huân, Nguyễn Văn Sum, Đỗ Tất Thắng, Trần Đình Bá, Lê Nhật, Việt Ân, Cầm Hùng (Báo Quân giải phóng miền Nam).

Bức ảnh quý: Chiếc xe tăng quân giải phóng đầu tiên tiến vào Dinh độc Lập trưa ngày 30/4/1975  là của phóng viên Ngọc Đản

Từ miền Bắc đi theo các quân đoàn ở hậu phương vào các chiến dịch có Ngọc Đản, Hoàng Thiểm (Phòng Thông tấn quân sự); Khánh Toàn (Buổi Phát thanh Quân giải phóng miền Nam - Đài Phát thanh Giải phóng); Nguyễn Hải Chinh (phóng viên  Thông tấn quân sự Trị - Thiên – Huế). Tại khu 5, khi tiến vào giải phóng Đà Nẵng có Nguyễn Duy Quyền, Nguyễn Khắc Thông, Nguyễn Tuấn, Vũ Mạnh Long, Phạm Văn Rục, Minh Quang, Phí Văn Chiến (Báo Quân Giải phóng miền Trung Trung Bộ). Trong 8 người vào khu 5 thì Phạm Quang Dụ hy sinh tháng 12/1974, trước khi mùa xuân đại thắng mở màn. Nhiều người trong số đó, sau này trở thành những nhà báo lớn, những cây bút uy tín của nền báo chí cách mạng Việt Nam.

Kết thúc bài viết này, chúng tôi xin trích lời nhận xét của Trung tướng Phạm Hồng Cư, nguyên là Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam: Từ chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử mùa xuân năm 1975 giải phóng Sài Gòn, giải phóng hoàn toàn miền Nam thân yêu và sau này trên trận địa bảo vệ biên giới Tây – Nam; biên cương phía Bắc; cùng suốt 10 năm quân tình nguyện Việt Nam làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia, các nhà báo- chiến sỹ ra đi từ Trường Tuyên giáo Trung ương đều có bản lĩnh chính trị vững vàng, dũng cảm, xông xáo, năng nổ, hoạt động có hiệu quả. Những biên tập viên xuất bản của quân đội cũng đã trưởng thành nhanh chóng. Xin cảm ơn nhà trường đã bổ sung cho quân đội một lực lượng nhà báo và cán bộ biên tập xuất bản đáng quý như thế.

Tổ quốc, nhân dân và quân đội ta luôn ghi nhận công lao to lớn của các nhà báo – chiến sỹ đó.

Khắc Hiển- Hữu Dật