Xuất khẩu Việt Nam hưởng lợi lớn từ Hiệp định CPTPP

Sáng 27/4, tại Hà Nội, Bộ Công Thương đã tổ chức Hội thảo “CPTPP - Cơ hội mở rộng thị trường châu Mỹ cho hàng hóa xuất khẩu Việt Nam”.

Trong buổi hội thảo, ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương đã đánh giá một số thành tựu nổi bật sau 2 năm Hiệp định CPTPP có hiệu lực.

Theo ông Đỗ Thắng Hải, kể từ khi Hiệp định CPTPP được chính thức phê duyệt vào 30/12/2018, và bắt đầu có hiệu lực tại Việt Nam vào 14/1/2019, được coi là bước ngoặt quan trọng tạo ra xung lực mới thúc đẩy hợp tác thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và các nước thành viên nói chung và các nước châu Mỹ nói riêng.

Trong năm 2020, dù chịu tác động mạnh từ đại dịch Covid-19, thế nhưng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các nước châu Mỹ vẫn tăng trưởng mạnh, đạt gần 111,5 tỷ USD, tăng 16% so với năm 2019. Trong đó, xuất khẩu đạt 89,7 tỷ USD, tăng 21,7%, chiếm tỷ trọng 31,7% trong tổng xuất khẩu Việt Nam.

Với 2 quốc gia châu Mỹ đang là thành viên trong Hiệp định, là Canada và Mexico cũng tăng trưởng mạnh mẽ. Cụ thể, với Canada kim ngạch xuất khẩu đã đạt 4,4 tỷ USD, tăng 45% so với 2018. Tương tự, với Mexico, kim ngạch xuất khẩu đạt 3,17 tỷ USD, tăng 41% so với cùng kỳ năm 2018.

Các nước còn lại là Chile và Peru, dù chưa phê chuẩn Hiệp định, nhưng tốc độ tăng trưởng kim nghịch song phương cũng rất nhanh.

Tiếp đà tăng trưởng của năm 2020, trong quý I/2021, kim ngạch xuất khẩu sang các đối tác CPTPP tại châu Mỹ cũng ghi nhận tín hiệu tích cực. Trong đó, xuất khẩu sang Canada tăng 15%, đạt 1,13 tỷ USD; Mexico tăng 17%, đạt 931 triệu USD; Chile tăng 12%, đạt 321 triệu USD và Peru tăng 35%, đạt 134 triệu USD.

“Những con số này khẳng định, Hiệp định CPTPP đã và đang trở thành động lực mở rộng đường cho hàng Việt Nam sang các nước châu Mỹ, vốn còn rất mới mẻ và tiềm năng”, ông Hải nhấn mạnh.

Bên cạnh khai thác thị trường CPTPP, các doanh nghiệp Việt Nam có thể tận dụng các ưu đãi, hoặc những liên kết kinh tế, cơ sở hạ tầng sẵn có của các nước thành viên để đưa hàng hóa Việt, thâm nhập và mở rộng sang các thị trường khác thuộc khu vực châu Mỹ.

Bởi, khu vực này có nhiều khối liên kết kinh tế thông qua các Hiệp định thương mại, như Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (USMCA); Khối thịnh trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR); Khối liên minh Thái Bình Dương (AP);....

“Nếu tận dụng tốt các cơ chế liên kết kinh tế và ưu đãi thương mại này, doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể tìm thấy những cơ hội kinh doanh thuận lợi, đa dạng hóa mặt hàng và thị trường xuất khẩu, trong bối cảnh dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu như hiện nay”, Thứ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Mỹ sẽ quay trở lại CPTPP, Việt Nam được hưởng lợi?

Cũng trong buổi Hội thảo, ông Dustin Daugherty, Giám đốc Phát triển kinh doanh Bắc Mỹ Dezan Shira & Associates cho biết: Điều đáng tiếc trong Hiệp định CPTPP chính là sự rút lui của Mỹ, trong nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump.

Dù Mỹ không phải là thành viên của CPTPP, tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam có thể xây dựng mối quan hệ bắc cầu, dựa trên nền tảng của Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (USMCA), trong đó có cả Canada và Mexico là thành viên.

Ông Dustin Daugherty nhấn mạnh: Trên lý thuyết, điều này hoàn toàn có thể làm được, song việc thực hiện không dễ. Bởi, để tiếp cận được thị trường Mỹ, thông qua Hiệp định USMCA, các doanh nghiệp Việt phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt của thành viên Hiệp định này, đáp ứng các quy tắc xuất xứ hàng hóa;...

Tuy nhiên, trong trường hợp Mỹ tái gia nhập CPTPP, các doanh nghiệp Việt sẽ có hưởng lợi rất nhiều từ hành động này. Bởi, Mỹ là quốc gia trong khu vực Bắc Mỹ có kim ngạch xuất nhập khẩu với Việt Nam cao nhất.

Ông Dustin Daugherty nhận xét: Tổng thống Joe Biden dường như bỏ lại phía sau các chính sách thương mại tạm thời của cựu Tổng thống Donald Trump. 

Ở thời điểm hiện tại, Chính quyền Mỹ chưa có một thông báo công khai nào về việc Mỹ tái gia nhập CPTPP. Tuy nhiên, đại diện thương mại Mỹ Katherine Tai không loại trừ khả năng Mỹ sẽ trở lại.

“Đương nhiên, chúng tôi hy vọng Mỹ sẽ tái gia nhập, bởi Mỹ hiểu rõ giá trị của Việt Nam. Tuy nhiên điều này khó xảy ra trong bối cảnh hiện tại và cần có thời gian. Có thể là sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm 2022”, ông Dustin Daugherty nói.

Ông Dustin Daugherty bình luận: “Về lâu dài, Mỹ sẽ thúc đẩy tự do thương mại và thừa nhận tầm quan trọng của Việt Nam với tư cách 1 đối tác thương mại. Hy vọng sẽ có tiến triển trước khi nhiệm kỳ Biden kết thúc”,