Mỹ và Trung Quốc bước vào cuộc chiến kinh tế, tất cả đều sẽ chịu thiệt

Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục leo thang khi Tổng thống Donald Trump áp thuế 145% lên hàng hóa Trung Quốc, buộc Bắc Kinh đáp trả với mức thuế 125% lên hàng Mỹ.

Với giao thương 582 tỷ USD giữa hai nước bị đe dọa, hậu quả không chỉ giới hạn ở hai nền kinh tế lớn nhất thế giới mà còn tác động mạnh đến kinh tế toàn cầu.

Doanh nghiệp và người dân lao đao

Tại Mỹ, các doanh nghiệp hủy đơn hàng từ Trung Quốc, trong khi nhà máy Trung Quốc buộc cho công nhân nghỉ việc. Đặt chỗ tàu container qua Thái Bình Dương giảm mạnh, còn người tiêu dùng Mỹ đối mặt với giá cả tăng vọt khoảng 24% trong 5 năm qua và ít lựa chọn hơn do phụ thuộc 13% vào hàng Trung Quốc.

Arlen Nercessian, chủ công ty nhập khẩu thiết bị bếp ở California, than thở: "Đây có thể là đơn hàng cuối cùng từ Trung Quốc".

Trung Quốc cũng chịu áp lực lớn. Nhà máy đồ chơi Shenzhen Jiaoyang, với 70-80% doanh thu từ Mỹ, đứng trước nguy cơ đóng cửa. Các chuyên gia dự báo Bắc Kinh có thể chuyển hướng sang tiêu dùng nội địa, nhưng đây là bài toán khó và tốn thời gian.

Nguy cơ chia rẽ kinh tế

Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc không chỉ là vấn đề song phương mà còn đe dọa gây ra một sự đứt gãy lớn trong nền kinh tế toàn cầu. Các chuyên gia từ Deutsche Bank đã cảnh báo về một “cuộc chia rẽ kinh tế hỗn loạn” giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, xuất phát từ việc các chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn và niềm tin vào thương mại tự do suy giảm.

Theo dự báo của Capital Economics, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ - vốn chiếm phần lớn trong tổng kim ngạch 582 tỷ USD giao thương song phương, có thể giảm hơn một nửa trong vài năm tới nếu thuế quan tiếp tục leo thang.

Điều này không chỉ gây thiệt hại cho Trung Quốc mà còn tạo ra hiệu ứng domino: hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc, không còn lối vào thị trường Mỹ, có thể tràn ngập các khu vực khác như châu Âu hoặc Đông Nam Á. Tại đây, chúng có nguy cơ làm xáo trộn giá cả, gây áp lực cạnh tranh không lành mạnh cho các nhà sản xuất địa phương và làm gia tăng căng thẳng thương mại ở những khu vực này.

Ở phía Mỹ, các doanh nghiệp cũng đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng. Chẳng hạn, Velong Enterprises, một công ty sản xuất phụ kiện ô tô có trụ sở tại Ohio, đang cân nhắc chuyển dây chuyền sản xuất sang Ấn Độ hoặc Campuchia để tránh thuế quan và giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.

Tuy nhiên, quá trình này không hề đơn giản. Jacob Rothman, CEO của Velong, chia sẻ: “Chúng tôi cần đầu tư hàng triệu USD để xây dựng nhà máy mới, nhưng cơ sở hạ tầng ở các nước này chưa sẵn sàng, chưa kể chính sách nhập cư nghiêm ngặt của Mỹ khiến việc tuyển dụng lao động nước ngoài trở thành bài toán nan giải”.

Những trở ngại này cho thấy rằng, dù có ý định thoát khỏi ảnh hưởng của Trung Quốc, các doanh nghiệp Mỹ vẫn bị kẹt trong một mạng lưới phụ thuộc phức tạp, khiến nguy cơ chia rẽ kinh tế ngày càng hiện hữu.

Không ai thắng

Cuộc chiến thuế quan này không mang lại lợi ích lâu dài cho bất kỳ bên nào, mà thay vào đó là một vòng xoáy thiệt hại lan rộng. Lập trường cứng rắn của cả hai phía, với Tổng thống Donald Trump quyết tâm xóa bỏ thâm hụt thương mại 375 tỷ USD với Trung Quốc, và Bắc Kinh kiên định không nhượng bộ trước áp lực từ Washington đã đẩy căng thẳng lên mức báo động.

Các chuyên gia nhận định rằng đối thoại là lối thoát duy nhất, nhưng những nỗ lực gần đây lại thiếu hiệu quả. Chẳng hạn, cuộc gặp giữa các quan chức cấp cao của Mỹ và Trung Quốc tại Oman vào tháng 10 vừa qua chỉ dừng lại ở mức “trao đổi quan điểm” mà không đạt được bất kỳ cam kết cụ thể nào về việc giảm thuế hay nối lại đàm phán.

Hậu quả của sự bế tắc này đang dần lộ rõ. Ngân hàng HSBC dự báo rằng tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc có thể giảm từ 1,5 đến 2 điểm phần trăm trong năm 2024 nếu cuộc chiến thương mại kéo dài, do xuất khẩu suy yếu và chi phí sản xuất tăng cao.

Mỹ cũng không nằm ngoài vòng xoáy: giá tiêu dùng tăng 24% trong 5 năm qua, cùng với đó là sự sụt giảm trong đặt chỗ vận chuyển container qua Thái Bình Dương, cho thấy hoạt động thương mại đang đình trệ.

Nếu các quốc gia khác, như Liên minh châu Âu hay Nhật Bản, cũng tham gia áp dụng các biện pháp bảo hộ để đẩy lùi hàng hóa Trung Quốc, kinh tế toàn cầu có thể đối mặt với nguy cơ suy thoái nghiêm trọng.

Tương lai của thương mại quốc tế vì thế vẫn còn mờ mịt, khi cả hai “người khổng lồ” kinh tế đều không sẵn sàng nhượng bộ, để lại một thế giới bị chia rẽ và bất ổn.