Máy bay vận tải KC-130 Hercules đã hạ cánh xuống đường băng dài 1,8 km trên đảo Peleliu ở Thái Bình Dương vào ngày 22/6. Thủy quân Lục chiến gọi đây là "sự trở lại đáng kể và đầy vinh quang tại địa điểm mang tính biểu tượng của Thế chiến II".

Trong nhiều tháng, các kỹ sư hàng hải đã làm việc để xây dựng lại đường băng, phát quang bụi rậm, nhổ bỏ cây cối và đảm bảo không còn vật liệu nổ nào còn sót lại từ trận chiến trong Thế chiến thứ II trên hòn đảo này, vốn là một phần của quốc đảo Palau.

Theo Bộ Tư lệnh Di sản và Lịch sử Hải quân Mỹ, hơn 1.500 lính Mỹ và gần 11.000 lính Nhật đã thiệt mạng trên đảo Peleliu từ tháng 8 đến tháng 11/1944. Bộ này lưu ý rằng một số lính Nhật đã ẩn náu trong rừng rậm trên đảo và không được tìm thấy cho đến hai năm sau khi Thế chiến II kết thúc.

Trung đoàn Thủy quân Lục chiến số 1, một đơn vị Mỹ, đã chịu 70% thương vong trong 6 ngày chiến đấu trên đảo.

Thủy quân lục chiến đặt tên đường băng được xây dựng lại là đường băng Sledge để vinh danh binh nhất Eugene Sledge, một cựu chiến binh trong trận chiến Peleliu. Anh là một lính súng cối trên đảo, người đã viết về nơi này trong cuốn hồi ký "With the Old Breed: At Peleliu and Okinawa". Sledge mô tả Peleliu là "một cơn ác mộng siêu thực, kỳ lạ, giống như bề mặt của một hành tinh khác".

Bản thông cáo của Thủy quân Lục chiến cho biết, hiện đường băng này "là cầu nối giữa quá khứ và tương lai, tôn vinh những hy sinh của Thế chiến thứ II đồng thời tăng cường an ninh và hợp tác trong khu vực" thông qua việc thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với các quốc đảo Thái Bình Dương.

Trong khi đó, tại đảo Yap thuộc Liên bang Micronesia, nằm giữa đảo Guam và Palau, Không quân Mỹ đã yêu cầu 400 triệu USD trong ngân sách năm 2025 để mở rộng đường băng tại sân bay quốc tế của hòn đảo, vốn cũng là một sân bay quân sự cũ của Nhật Bản, để máy bay quân sự Mỹ có thể sử dụng.

Mỹ hiện đang tiến hành cải tạo tại các địa điểm khác, bao gồm khôi phục Căn cứ không quân North Field trên đảo Tinian ở Bắc Mariana, nơi máy bay ném bom của Mỹ thả bom nguyên tử vào tháng 8/1945. Mỹ cũng đã ký một thỏa thuận quốc phòng song phương với Papua New Guinea và mở lại đại sứ quán tại Quần đảo Solomon kể từ đầu năm 2023.

Cùng với đường băng, Thủy quân Lục chiến Mỹ đang giúp cải thiện Bảo tàng Trung tâm Công dân Peleliu để lưu giữ các hiện vật từ trận chiến Thế chiến II.

Tại sự kiện diễn ra vào tháng trước đánh dấu cuộc đổ bộ của máy bay Thủy quân Lục chiến lên đảo Peleliu, Thống đốc đảo Emais Roberts đã cảm ơn Bộ Quốc phòng Mỹ vì những nỗ lực của họ tại đây.

"Cộng đồng đảo nhỏ của chúng tôi đã được hưởng lợi rất nhiều từ sự hiện diện của Thủy quân Lục chiến Mỹ. Chúng tôi đánh giá cao mối quan hệ đối tác tuyệt vời này và chúng tôi cảm thấy an toàn và được bảo vệ" với sự hỗ trợ của Mỹ.

Ngọc Ánh (theo CNN)