Trong nghiên cứu đăng tải trên medRxiv (đang chờ phản biện), nhóm chuyên gia tại Nam Phi phát hiện một biến chủng nCoV mới khi phân tích làn sóng Covid-19 thứ 3 của Nam Phi (xuất hiện từ cuối tháng 5). Họ đánh giá biến chủng này cần được quan tâm bởi đặc điểm trong trình tự gene của nó.

Theo bài báo, biến chủng này được gán vào dòng PANGO C.1.2, gọi tắt tên là C.1.2, tiến hóa từ dòng C.1.

Phát hiện này được xem là bất thường bởi lần cuối cùng dữ liệu theo dõi ghi nhận thông tin của dòng C.1 tại Nam Phi là vào cuối tháng 1.

Các tác giả cho hay, đến nay, C.1.2 được phát hiện ở phần lớn các tỉnh của Nam Phi và 7 quốc gia khác trải dài từ châu Phi, châu Âu, châu Á đến châu Đại Dương.

Tháng 5, C.1.2 được phát hiện lần đầu tiên ở các tỉnh Mpumalanga và Gauteng của Nam Phi. Ngay sau đó, nó đã được phát hiện ở nhiều khu vực, như tỉnh KwaZulu-Natal và Limpopo của nước này, rồi lan sang Anh, Trung Quốc.

Đến ngày 13/ 8, biến chủng C.1.2 được tìm thấy ở phần lớn các tỉnh tại Nam Phi và nhiều nước như New Zealand, Mauritius, Cộng hòa Dân chủ Congo, Bồ Đào Nha, Thụy Sĩ.

Nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục theo dõi khả năng lây truyền cũng như độc lực của biến chủng này qua các nghiên cứu trong ống nghiệm.

C.1 từng được xem là biến chủng có tốc độ lây truyền rất chậm. Sau đó, C.1 được phát hiện ở Cộng hòa Mozambique với những đột biến mới (thay đổi mã di truyền của virus). Nó được gán mã số thuộc dòng PANGO C.1.1 để theo dõi trên mạng lưới giám sát của Nam Phi.

Nhờ vậy, thời gian gần đây, nhóm chuyên gia phát hiện hàng loạt F0 trong làn sóng Covid-19 thứ 3 của Nam Phi mang trình tự gene của biến chủng mới. Các trình tự này khác với C.1.1. Kết quả giải trình tự gene biến chủng mới được các nhà khoa học Nam Phi gán theo dõi là dòng PANGO C.1.2 vào ngày 22/7.

Tuy nhiên, điều mà nhóm quan tâm nhất chính là C.1.2 đã tích lũy các đột biến bổ sung. Những đột biến này cũng có khả năng ảnh hưởng hiệu quả của kháng thể trung hòa.

Các nhà nghiên cứu thậm chí phát hiện trình tự gene của C.1.2 rất gần với biến chủng Lambda (C.37) về nhiều mặt.

Theo báo cáo của nhóm tác giả, C.1.2 chứa nhiều đột biến mới so với C.1 cũng như các biến chủng cần chú ý (VOIs) hay đáng quan ngại (VOCs) khác như Beta, Alpha, Delta… Khoảng 52% đột biến trong C.1.2 đã từng xuất hiện ở các biến chủng VOIs và VOCs.

Điển hình như đột biến D614G, phổ biến trên tất cả biến chủng nCoV mới. Hay đột biến E484K và N501Y cũng đã được tìm thấy trong các biến chủng Beta, Gamma. N501Y trong Alpha và E484K được tìm thấy trong biến thể Eta.

Những biến chủng này đều đã xuất hiện trong bộ gene của C.1.2 khiến giới chuyên gia lo lắng. Bởi đây đều là các đột biến chiếm ưu thế, từng được cảnh báo giúp biến chủng nCoV lây lan nhanh hơn, nguy cơ kháng lại vaccine.

Từ khi biến chủng Beta (B.1.3.51) được phát hiện lần đầu tiên ở Nam Phi, chúng vẫn thường xuyên được theo dõi trên Mạng lưới Giám sát bộ gene (NGS-SA) của nước này. Tổ chức Y tế Thế giới xếp Beta vào nhóm biến chủng mới đáng quan ngại (VOCs), cấp độ cao hơn biến chủng cần được chú ý (VOIs).